حکمت و فلسفه را باید به حیات اجتماعی مردم وارد کنیم

حکمت و فلسفه را باید به حیات اجتماعی مردم وارد کنیم

آیت‌الله رشاد گفت: اگر قرار باشد دوره شاخصی را برای فقه سیاست بامعنا الاعم قائل باشیم باید بگوییم این دو قرن حوزه تهران مهد تَکَون فقه سیاست است، جلودار نهضت مشروطه، قیام تنباکو و حتی نهضت نفت علما و فقها بودند و حوزه تهران بود که حتی به مراجع نجف مشاوره می‌داد، لذا در تحولات اجتماعی حوزه تهران نقش مهمی داشته است.

به گزارش خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان: آیین افتتاحیه دفتر انجمن علمی فلسفه اسلامی تهران، صبح دوشنبه، ۲۱ خرداد ماه در محل حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد.

در ابتدای این آیین آیت الله «علی‌اکبر رشاد» ضمن گرامیداشت ایام ذی‌الحجه و همچنین تسلیت به مناسبت شهادت رئیس‌جمهور شهید گفت: آیت‌الله رئیسی فخر روحانیت بود و در این سه سال واقعا مردم متوجه شدند که جمهوری اسلامی حقیقتا چه برکاتی دارد، امیدوارم در انتخابات پیش رو خداوند بصیرتی به مردم بدهد که شخصی حداقل شبیه به شهید رئیسی را انتخاب کنند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران ادامه داد: مقام معظم رهبری در برخی بیانات‌شان، تاکید بر توسعه علوم عقلی در حوزه تهران دارند، چراکه پیشینه تهران در عرصه‌های حکمی و عقلی قدمت دارد، ما همراه با حوزه‌های تهران در چند نوبت خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم و من چهار اولویت را خدمت ایشان عرض کردم از جمله اینکه ما درصدد هستیم که هویت تاریخی حوزه تهران را احیا و موقعیت حوزه تهران را ارتقا بخشیم، این سیاست ماست.

وی گفت: از سال ها پیش محضر مقام معظم رهبری این مساله مطرح شده بود که مرکزی تاسیس شود که ایشان فرموده بودند که چارچوب کارتان را ارائه دهید و در نهایت در هشت بند به عنوان اولویت‌های احیای حوزه علمیه تهران مطرح شد هرچند که در هر حال آن زمان کار محقق نشد.

آیت الله رشاد افزود: حوزه تهران جزوی از این خطه است و همه می‌دانیم این خطه از ایران مهدِ زاد و ظهور فیلسوفان بزرگ، حکیمان سترگ، محدثان نامی، منجمان، ریاضی‌دانان، فیزیک و شخصیت‌های علمی در شاخه‌های گوناگون و حتی در حوزه موسیقی وجود داشت، در هر صورت بزرگانی از حکمای ما جهات نظری دانش موسیقی را پرداختند و طی ادوار مختلف حوزه تهران موقعیت‌های خاص داشته است.

رئیس حوزه علمیه امام رضا (ع) تصریح کرد: در حدود ۲۰۰ سال اخیر که دوره متاخر حوزه تهران است، سه امر دوشادوش یکدیگر بود از جمله فقاهت، حکمت و در نهایت تاثیرگذاری بر مسائل اجتماعی ایران و جهان تشیع؛ حال اگر قرار باشد دوره شاخصی را برای فقه سیاست با معنا الاعم قائل باشیم باید بگوییم در این دو قرن حوزه تهران مهد تَکَون فقه سیاست بود، علما و فقها همواره جلودار نهضت مشروطه، قیام تنباکو و حتی نهضت نفت بودند و حوزه تهران بود که حتی به مراجع نجف مشاوره می‌داد، لذا در تحولات اجتماعی حوزه تهران نقش مهمی داشته است.

وی یادآور شد: در این دو قرن چندین مرجع صاحب رساله در تهران زندگی می‌کردند، مع‌الاسف حوزه تهران با سیاست‌های پهلوی رو به افول رفت در حالی که تا پیش از آن پررونق بود و حکمت در این حوزه جایگاه‌ خاصی داشت، از جمله اقداماتی که فتحعلی شاه‌ بعد از نشستن بر تخت انجام داد دعوت از علما بود و مکتب حکمی و عرفانی تهران شکل گرفت.  

آیت الله رشاد ادامه داد: هویت تاریخی تهران با حکمت و فقاهت پیوند خورده است، ایران ام‌القرای جهان مقاومت است، همه انقلاب‌ها در همه جهان افول کردند و در هیچ جای عالم دیگر نهضتی را نمی‌بینیم و همه این انقلاب‌ها تا پیدایش و وقوع انقلاب اسلامی افول کردند، امپریالیسم غرب همه انقلاب‌ها را به نابودی کشاند، بزرگ‌ترین انقلاب غیردینی بشر یعنی مارکسیسم را فروپاشاندند، چین و شوروی به همراه ۱۶ کشور تحت سیطره این تفکر بودند و آخرین کشور نیز شوروی بود که سقوط کرد با آن پیام الهی امام خمینی(ره) که این سقوط را پیش‌بینی کرده بود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در این شرایط که دین به کنار رفته بود و اصلا دین را امر ارتجاعی می شناختند، انقلاب اسلامی از سوی یک فیلسوف، عارف حکیم یک سیاستمدار انقلابی شکل گرفت، با توجه به این مساله، موقعیت حوزه تهران این است که در این مسیر حرکت کند و به جهان خط دهد، ما از وضعیت موجود راضی نیستیم چراکه در این جهت چندان توفیقی به دست نیاورده ایم، در حالی که حکمای بزرگی تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مثل علامه الهی قمشه ای، آیت الله شعرانی در تهران بودند و شاگردان آنها به قم رفتند، علامه حسن زاده ۲۵ سال طلبه تهران بود، علامه جوادی آملی، علامه شهید مطهری طلبه تهران بود، لذا مکتب تهران مادر و منشا مکتب قم است.

آیت الله رشاد ادامه داد: ما با دوستان و اساتیدی که موسس انجمن علمی فلسفه اسلامی تهران هستند طی حداقل ۱۵ سال تاسیس این انجمن را پیگیری کردیم، با وجودی که رهبری چندین نوبت فرمودند که انجمن علمی فلسفه تهران تاسیس شود اقدامی که امروز محقق شد؛ در تهران حدود ۱۵ هزار طلبه در بخش خواهران و برادران مشغول تحصیل هستند، ۱۵۰۰ استاد خواهر و برادر هم در حوزه های آن تدریس می‌کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: رهبری بارها فرمودند که حکمت را در حوزه علوم و امور مختلف استمرار بخشیم، این سخن ایشان به این معناست که حکمت و فلسفه را به میدان حیات اجتماعی مردم بیاوریم، بر اساس حکمت اسلامی حتی بگوییم سینما و تئاتر چگونه باشد، حکمت ما عقیم نیست بلکه عمیق و زایا است و باید سعی کنیم که این خط را دنبال کنیم، لذا انجمن نیز در همین مسیر فعالیت خواهد کرد.

تسلیت آیت الله رشاد بمناسبت درگذشت آیت‌الله امامی کاشانی

تسلیت آیت الله رشاد بمناسبت درگذشت آیت‌الله امامی کاشانی

در این پیام تصریح شده است که: او با دائر داشتن کرسی تدریس پیوسته در سطوح مختلف حوزه‌ی علمیه‌ی تهران به تربیت شاگردان بسیاری همت ‌گماشت..

متن پیام آیت الله رشاد بشرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون.

ضایعه‌ی درگذشت عالم مجاهد، روحاني خلیق و خدوم، مدرس کهنسال حوزه‌ی علمیه‌ی عریق عاصمه، آیت‌الله حاج شیخ محمد امامي کاشانی (قدّس سرّه)، موجب تالّم و تأسف عمیق شد.

این روحانی ربانی که از حامیان دیرپا و پایدار نهضت امام خمیني (قده) بود، در روزگار ظلم و ظلمت ستمشاهی، در زمره‌ی خطیبان فاضل و انقلابی بشمار بود با مباحث مایه‌ور‌ و روشنگر خویش موجبات آگاهی و بیداری نسل جوان را فراهم می‌ساخت، پس از پیروزي انقلاب اسلامی نیز علاوه بر حضور مؤثر در سنگرهای گوناگون سیاسی و انقلابی، با دائر داشتن کرسی تدریس پیوسته در سطوح مختلف حوزه‌ی علمیه‌ی تهران به تربیت شاگردان بسیاری همت ‌گماشت. هدایت مجموعه‌ی معظم مدرسه‌ی عالی و دانشگاه مدرسه‌ی عالی شهبد مطهري (ره) و تحقیق گسترده بسامان آوردن موسوعه‌ی علمی ارزشمند در زمینه‌ی خطیر مباحث مهدویت، از خدمات بارز و ماندگار این فقیه متقي قلمداد می‌شود.

اینجانب این ضایعه‌ی مولمه را، به محضر مبارک حضرت بقیّهًْ الله (ارواحنا له الفداء)، رهبر فرهمند انقلاب اسلامی و سایر مراجع تقلید (دامت برکاتهم)، بیت مکرم و شاگردان و علاقه‌مندان آن راحل رستگار، تسلیت عرض کرده، از بارگاه بلند باری برای او رفعت رتبت، و برای وابستگان و دلبستگان آن مرحوم صبر و اجر مسئلت می­کنم.

 

                                                                                                   علی‌اکبر رشـاد

                                                                                         ۱۳، ۱۲ ۴۰۲

 

اگر رای ندهیم دیگران به جای ما و برای ما انتخاب خواهند کرد

اگر رای ندهیم دیگران به جای ما و برای ما انتخاب خواهند کرد

آیت الله علی اکبر رشاد در جلسه درس خارج حوزه علمیه امام رضا(ع)‌ در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی با دعوت از علما و اساتید حوزه های علمیه به عنوان رکن اصلی انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد اگر رای ندهیم دیگران به جا و برای ما انتخاب خواهند کرد!

متن سخنان ایشان در ادامه تقدیم حضور می شود:

انتخاب، هم حکم است و هم حق! هم حکم تکلیفی است و هم حکم وضعی! شرکت در انتخابات از سویی حکم تکلیفی است؛ به هر حال صیانت از نظام، حمایت از استقلال کشور و تقویت روند امور در کشور و مقابله با توطئه‌هایی که با انتخابات خنثی می شود. وقتی دشمنان و شیاطین می‌بینند که مردم پای صندوق‌های رای هجوم آوردند و با این شور و شوق و شعور رای میدهند و حامی نظام هستند آنها حتما مأیوس خواهند شد و کمتر توطئه می‌کنند این بسیار موثر است چرا که دنیا محاسبه می‌کند؛ مثلاً ۲۲ بهمن در راهپیمایی عظیم مردم وقتی برگزار می شود و به دنیا مخابره می شود گفته شده که از طریق ماهواره روسای جمهور آمریکا مراسم را دنبال می‌کنند که چقدر جمعیت آمده یا نیامده است.

این واقعا موثر است! مقوله انتخابات فقط بحث انتخاب یک نماینده برای رفتن به مجلس نیست. نفس حضور اثر وضعی و سیاسی فوق العاده‌ای که دارد مساله است. ما وظیفه داریم که مشارکت را تقویت کنیم اینکه ما حضور پیدا کنیم افراد سالم را انتخاب کنیم حالا همه اینا که کاندیدا می شوند معصوم که نیستند! بعضی ممکن است حتی عادل هم نباشند و مومن به معنای واقعی کلمه هم نبوده باشند. نامزد می شوند خوب از بین اینا قطعا افرادی اصلح هستند افرادی هستند صالح‌ترند اگه همه صلاحیت اجمالیِ سیاسی را داشته باشند شورای نگهبان احراز کرده باشد از بین این‌هایی که احراز شدند تعدادی اصلح و بهتر از بقیه هستند. خوب اگر شرکت کنیم و دیگران را ترغیب به شرکت کرده باشیم افراد اصلح رای می آورند و بهتر از این است که غیر اصلح رای بیاورد. اینکه مجلسی باشد و قانون گذاری کند، در مسائل تصمیم گیری کند بهتر از آن است که مجلس نداشته باشیم. اینکه ارتجاع و بازگشت به قرون وسطی است که مجلس نداشته باشیم و یک سلطان تصمیم بگیرد و هر قانونی که دلش خواست وضع کند.خوب الان مجلس داریم پارلمان هست و مجلس ایران ولو اینکه نقاط ضعفی هم داشته باشه که قهراً دارد اما در قیاس با مجالس کشورهای دیگر یک مجلس بسیار خوبی است. در هر صورت تعداد کثیری یا اکثر نمایندگان افراد متدینی هستند. احتیاطاً عرض می کنم اکثر چراکه نمی‌توانم بگویم اقل آنها متدین نیستند. اکثر اینا متدین و متشرع هستند و بسیاری از ایشان را می‌شناسیم افراد انقلابی، ولایی و واقعا متشرعند.

فی الجمله افراد صالح در مجلس حضور پیدا می‌کنند؛ البته در خلال اینها افرادی ممکن است باشند که ضعیف باشند یا اغراض دیگه‌ای داشته باشند یا نقاط ضعفی به لحاظ اخلاقی یا سیاسی احیانا داشته باشند و این دیگر طبیعت یک جامعه عادی است. شرایطِ متعارفِ زیستی است. در هر حکومتی هم حتی در حکومتی که معصوم در راس آن هست؛ ولی امری که در راس هست معصوم است بقیه که معصوم نیستند و باید توقع داشت حدالامکان بقیه عادل باشند. ولی ما در حکومت معصوم هم افرادی را می‌بینیم که تخلف می کنند معصوم باید از همین مردم جامعه مسئول را انتخاب کند از موجودین و خیرالموجودین انتخاب کند. خوب خیرالموجودین هم گاهی اشتباه می‌کنند گاهی تخلف می کنند. معصوم که نیستند حتی فرد عادل هم گاهی ممکن است تخلف کند.  یا در یک مرحله اشتباه کند یا حتی خلاف مرتک بشود. این زندگی عادی بشری است عالم نشئه مادیست لهذا اصل مسئله حضور را باید جدی گرفت و تقویت کرد! حوزه های علمیه، علما، اساتید و طلاب وظایف سنگین‌تری دارند. علاوه بر اینکه باید گلیم خودشان را از آب بیرون بکشند باید نگذارند مانع از غرق شدن مردم نیز بشوند و لذا تکلیف علما خیلی سنگین‌تر است.

در هر حال انتخاب حکم وضعی هم هست برای اینکه نفس انتخاب کردن به معنای جعل وکیل است. جعل وکیل از حکم وضعی است. در عین حال حق هم هست ما زنده‌ایم در این جامعه زندگی می‌کنیم باید در تعیین سرنوشت خود شرکت کنیم سرنوشت خویش را رقم بزنیم چرا که اگر ما رای ندیهم دیگران به جای ما و برای ما رای خواهند داد و انتخاب خواهند کرد. انسان زنده هرگز حاضر نیست اختیار و سرنوشت خودش را به دست دیگری بسپارد و رها کند تا دیگری برای او سرنوشت رقم بزند. به این جهت انتخابات علاوه بر اینکه تکلیف است علاوه بر اینکه نوعی اجرای حکم وضعی است، ایفا و استیفای حق هم هست. ما با حضور در انتخابات حق خودمان را استیفا می‌کنیم پس باید علمای بزرگوار، مدرسین محترم و فضلای حوزه این مسائل را برای مردم توضیح بدهند!

طلاب جوان که مخصوصاً جوان و پر انرژی هستند باید در میدان حاضر باشند فعالیت‌هایی در مرئا و منظر برای توجیه مردم برای تحریص و ترغیب مردم باید انجام بدهند. حوزه‌های علمیه، مدارس علمیه موظفند در این زمینه‌ها ورود کنند و سعی کنند افراد اصلح را به دیگران معرفی کنند سعی کنند معیار دست مردم بدهند و بگویند فرد مورد نظر برای مجلس خبرگان و برای وکالت مجلس باید این شرایط دارا باشد! این شرایط را برای مردم توضیح بدهند تبیین کنند مردم را آگاه کنند که مردم درست رای بدهند؛‌ در عین حال حوزه‌های علمیه نباید در مسائل جناحی ورود کنند. نباید آشکارا در یکی از جناح‌ها قرار بگیرند. حوزه علمیه انقلابی باید انقلابی بماند. به تعبیر حضرت‌آقا فرمودند من دیپلمات نیستم انقلابی هستم . حوزه علمیه و علمای ما هم شان راهبریِ اجتماعی و سیاسی دارند در نتیجه باید مثل رهبری عمل کنند یعنی باید انقلابی باشند جناحی عمل نکنند و معیارها و اصول را برای مردم بگونید و به حرکت مردم جهت بدهند و قله را به مردم نشان بدهند و اگر مسائل جناحی وارد حوزه‌های علمیه بشود خسارتش بیشتر از نفع موقت آن است. احیاناً ممکن است موقتاً در یک مقطعی حوزه‌های علمیه ورود کنند از یک جناح خاص ولو جناح مقبول علناً دفاع کنند اما شانشان را پایین می آورند در ردیف دیگر جناح ها قرار می گیرند و نسبت مسائل اساسی، نسبت مسائل کلان نظام، نسبت به مسائل اساسی انقلاب نفوذ خود را در میان مردم از دست می دهند؛ وانگهی وقتی ما اصول انقلاب و معیارها را خوب تبیین کنیم خود به خود مردم تشخیص خواهند داد که کدام جناح و کدام افراد اصلح است یا حتی کدام جناح حق و کدام جناح باطل است و اگر ما درست و دقیق به مردم معیار بدهیم و مبانی را تبیین کنیم خود به خود ضمیر مرجع خودش را پیدا می‌کند. لازم نیست ما به عنوان حوزه وارد نزاع‌های جناحی بشویم؛

لهذا باید به شدت حوزه ها از ورود در نزاع‌های جناحی پرهیز کنند. کما اینکه واجب است در مسائل اساسی انقلاب و نظام جانانه ورود کنند. کما اینکه همه عالم معترف هستند، همه جناح‌ها، اصناف و اقشار جامعه اعتراف دارد که به هر حال حوزه علمیه عنصر رکنی این انقلاب است. در علت موجده این انقلاب حوزه علمیه و علما نقش اول را داشته اند و این نقش را در بقای انقلاب همچنان باید ایفا کنند.

چنانچه اگر علت موجده از بین برود مساوی با این است که علت مبقیه از بین رفته باشد. لهذا باید فضلا و مخصوصا طلاب جوان باید پای کار بیایند و این توصیه را عرض می‌کنم که انشالله این چند روز باقی مانده تا انتخابات همه علمای بزرگوار، اساتید و فضلا و طلاب عزیز فعال باشند تا بتوانیم تکلیف و وظیفه‌ خود را به نحو احسن انجام بدهیم.

 

تسلیت آیت الله رشاد بمناسبت درگذشت حجت الاسلام والمسلمین محصل همدانی

تسلیت آیت الله رشاد بمناسبت درگذشت حجت الاسلام والمسلمین محصل همدانی

در این پیام تاکید شده است: این عالم دلسوز و بی ادعا عمر گرانمایه­‌ی خویش را یکسره در مسیر ترویج مکتب اهل بیت (سلام الله علیهم اجمعین) و خدمت به کشور در سنگرهای مختلف انقلاب اسلامی صرف و سپری کرد.

متن این پیام به شرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم

إنّا لِلّه و إنّا إلیه راجعون

درگذشت روحانی زاهد حضرت حجت الاسلام والمسلمین سید محمدتقي محصل همداني (قدّس سرّه) مایه‌ی تاسف شد.

این عالم دلسوز و بي ادعا، عمر گرانمایه­‌ی خویش را یکسره در مسیر ترویج مکتب اهل بیت (سلام الله علیهم اجمعین) و خدمت به کشور در سنگرهای مختلف انقلاب اسلامی صرف و سپری کرد. در سالهای اخیر با تلاش نستوهانه‌ مدرسه‌ی حضرت صاحب الزمان (عج) تهران را تاسیس نمود.

بلاریب این خدمات خالصانه و بي پیرایه، ذخیره­ی ارزشمندی برای او در «یوم لایَنفَعُ مالٌ و لابَنُون» خواهد بود؛ طوبی له و حسن مآب.

این­جانب، این ضایعه‌ی مولمه را، به ارادتمندان و بستگان سوگمند، خاصه فرزند برومند آن راحل رستگار، تسلیت عرض کرده، از بارگاه بلند باری برای آن فقید سعید رفعت رتبت  و حشر با اولیای الهي، و برای وابستگان و دلبستگان آن مرحوم، صبر و اجر مسئلت دارم.

علی ­اکبر رشاد

                                                                                                 ۲۵/۱۰/1۴۰۲

 

 

پیام تسلیت آیت الله رشاد در پی درگذشت حجت الاسلام استاد محمدزاده مزینانی

پیام تسلیت آیت الله رشاد در پی درگذشت حجت الاسلام استاد محمدزاده مزینانی

رییس شورای حوزه علمیه استان تهران در این پیام تاکید کرده است که: این روحانی وارسته همه‌ی عمر خویش مصروف تدریس، و تربیت نفوس و تعلیم طلاب و دانشجویان کرد.

متن پیام آیت الله رشاد بشرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم.

إنّا لِلّه و إنّا إلیه راجعون

خبر درگذشت مدرس قدیمی حوزه‌ی علمیه‌ی تهران، حجت الاسلام حاج شیخ اسماعیل محمدزاده مزیناني (قدّس سرّه)، مایه‌ی تالّم گردید. این روحانی وارسته همه‌ی عمر خویش مصروف تدریس، و تربیت نفوس و تعلیم طلاب و دانشجویان کرد. سیرت پاک، صفای باطن، ساده‌زیستی، تواضع، مردمداری، از اوصاف بارز و اخلاق برجسته‌ی آن استاد متعهد بود .

این‌جانب این ضایعه‌ی مولمه را، به شاگردان و ارادتمندان او تسلیت عرض کرده، از بارگاه بلند باری برای او رفعت رتبت، و برای وابستگان و دلبستگان آن مرحوم صبر و اجر مسئلت می‌کنم. حشره الله مع اولیائه و اسکنه فسیح جنانه.

 

                                                                                                               علی‌اکبر رشـاد

۲۶، ۱۰، ۱۴۰۲

 

علما وارثان انبیاء و پیامبران هستند

علما وارثان انبیاء و پیامبران هستند

عمامه‌گذاری و معمم شدن یعنی در مسیر هدایت، جان را هم فدا کنیم/ بینند طلبگی حریم و حرمت دارد

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: عمامه‌گذاری و معمم شدن یعنی در مسیر هدایت، جان را هم فدا کنیم و از مشقات و سختی‌ها نهراسیم.

آیت الله علی اکبر رشاد در مراسم عمامه گذاری طلاب در حوزه علمیه امام رضا(ع) با گرامیداشت ایام سوگواری شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) اظهار داشت: ما طلاب، فرزندان آن بانوی بزرگ اسلامی هستیم و حق داریم که خود را فرزند ایشان بنامیم، البته اگر شرایط شرایط لازم را تحصیل کرده باشیم.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود: ایشان بانو و سیده و بزرگ ما چه مردان و یا زنان هستند، این گونه نیست که ما از ساحت قدسی آن حضرت از جهات معنوی برخوردار نباشیم و فقط بانوان برخوردار باشند،ما نیز می توانیم از قدسیات ایشان برخوردار باشیم چنان که حضرت حجت نسبت به ساحت آن بزرگوار تاکید می کنند که ایشان حجت بر ماست و به سیره ایشان رفتار می کنیم.

وی بیان کرد: در روزگاری رسول خدا(ص) که اشرف اولاد انسان است به حضرت فاطمه(س) متوسل می شدند، ما معتقدیم بعد از خدای متعال وجودی به بزرگی حضرت رسول خدا(ص) وجود ندارد اما برخی از روایات و تجارب ائمه اطهار(خ) نشان می‌دهد آنها دست به دامان حضرت فاطمه(س) می شدند، چه برسد که ما از مقام معنوی و قداست ایشان در کسب تقوا و طهارت محتاج و بهره مند نشویم.

آیت‌الله رشاد همچنین عنوان کرد:وجود مبارک حضرت زهرا(س) در واقع پایه و پیوند میانی رسالت و امامت است و ائمه اطهار همگی از طریق ایشان به رسالت متصل هستند چرا که امیرالمومنین(ع) همسر اوست و سایر حضرات، فرزندان ایشان هستند.

وی تصریح کرد: در مقام تحصیل طهارت ما نیازمند توسل به ساحت مبارک ایشان هستیم هم در مقام تحصیل علم و هم معرفت چنین است، همه معارف به تحصیل عادی به دست نمی آید بلکه در تحصیل متعارف فقط معارف حصولی به دست می آید و حافظه پر می شود و جان آدمی با علم پیوند نمی خورد.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) خاطرنشان کرد: علم شهودی که عین علم را انسان ملاحظه می کند و در وجود خودش وجود و مشهود را دارد که وجودش با علم پیوند می خورد با معلوم پیوند می خورد براساس نظریه اتحاد علم و معلوم و عقل و عاقل و معقول و این علم، علم به شمار می رود.

وی گفت: اینکه برخی از قضایا را حفظ کرده و در ذهن انباشته باشیم مجازا علم است چون از وجود ما جداست عالم نیستیم اگر صرفا مجموعه ای قضایا و علوم حصولی را به دست آورده باشیم با وجود ما متحد نشده است.

آیت‌الله رشاد اظهار داشت: عالم کسی است که علم جز وجودش شده باشد لذا ترکیب ساخت و ترکیب عالم، صدق می کند انسان مصداق وجودی شده که محیط بر علم است و احاطه ذهنی کفایت نمی کند برای چنین علمی بلکه باید انسان با علم متحد شود و عالم همان علم شود و اگر علم با معلوم متحد شود انسان با معلوم نیز متحد است در این جا دیگر خطا راه ندارد یک نوع عصمت علمی به وجود می آید قائل به عصمت علمی بزرگانی هستم که در معرفت، خطا نمی کنند.

وی افزود: ما فرزندان چنین مادری هستیم و باید سعی کنیم این صلاحیت و لیاقت را کسب کنیم ما موظف و سربازان حجت هستیم ولو اینکه در مقام ثبوت، صالح نباشیم اما باید خود را به سربازی بزنیم، زیرا این بزرگواران دست رد به سینه کسی نمی زنند.

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عنوان کرد: وقتی در مورد حضرت فاطمه سخن می گوییم در واقع باید با مادر حرف بزنیم و حس کنیم داریم با مادر خویش سخن می گوییم و نباید لحظه ای از وجود ایشان غائب باشیم.

وی بیان کرد: ظلم در حق حضرت خدیجه(س) و در حق حضرت زهر(س)ا و حتی در حق حضرت زینب(س) است که ما نسبت به حضرات معصوم سلام کنیم و به ساحت این بانوان سلام و عرض ارادت نکنیم حضرت خدیجه(س) چه میزان برای این دین زحمت کشیده و چه دین عظیمی بر گردن ما قرار دارد.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد: اگر این ها را می دانستیم شب و روزمان را به خدمت آن بزرگوار اختصاص می دادیم و همه وجودمان را وقف ایشان می کردیم که این قدر مظلوم نباشند؛ حضرت خدیجه(س)، محبوب دل پیامبر(ص) بود و همچنان ناشناخته است و پس از 14 قرن ما حوزیان و طلاب، کاری اساسی نسبت به ایشان نکرده ایم.

وی گفت:ایشان کسی بود که هر گاه بعد از ارتحال تا پایان عمر، رسول خدا یاد ایشان می افتاد گریه می کرد پس چه مقام و رتبه ای داشته است و ایشان حبیب خداست و چه خدمتی کرده اند که در دوران غربت حضرت محمد از ایشان یاد می کند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود:رحلت حضرت خدیجه(س) شهادت گونه است و ایشان در شرایطی از دنیا رفتند که ثروتمند ترین بانوی آن روزگار بودند اما در فقر جان سپردند.

وی عنوان کرد:ایشان کسی بود که قبا از بعثت وقتی حضرت معتکف در غار حرا بودند از مکه تا غاز که فاصله زیادی وجود داشت را می پیمودند و در این مسیر صعب العبور برای حضرت غذا و کوزه آب می بردند و هر روز این مسیر را می پیموده تا این آب و غذا را به محضر رسول خدا در غار برسانند.

آیت‌الله رشاد گفت:خدا نیز در قبال این ایثار، به او پاداشی عظیم همچون حضرت فاطمه(س) داده است هر چند این اعطا شدن کوثر خطاب به رسول خداست ولی حضرت خدیجه نیز مرود خطاب است حضرت فاطمه پاداش حضرت رسول و حضرت خدیجه است, بیش از 20 معنا برای کوثر بیان شده است که عظمت ایشان را می رساند.

وی افزود: همه مسلمانان و برگان و علما شاگردان فرزندان حضرت خدیجه(س) هستند ما تعالیم را از ائمه دریافت کردیم و ائمه فرزندان حضرت خدیجه است و میلیون ها مسلمان و عالمان از نسل ایشان به بشریت خدمت می کنند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران بیان کرد:ما طلاب باید نسبت خود را با آن بزرگواران این گونه تعریف کنیم و بدین سان، مادر به فرزندان ترحم می کند و فرزندان را به هیچ قیمتی طرد نمی کند، ما باید رابطه معنوی و قلبی با ائمه اطهار برقرار کنیم.

وی ادامه داد: معمم شدن و عمامه گذاری پیام مهمی دارد و نباید به راحتی این لباس را از خود جدا کرد باید جایگاه این لباس را فهمید علما، وارثین انبیا هستند و باید راه پیامبر را دنبال کنیم با همه مشقات، پیامبر دست از رسالت برنداشت ما نیز نباید از صحنه خارج شویم.

آیت‌الله رشاد اظهار داشت:در این مسیر به پیامبر(ص) و ائمه نیز توهین و اهانت کردند ما طلاب که از آنان بالاتر نیستیم که از این توهین ها واهمه داشته باشیم و میدان را خالی کنیم.

وی عنوان کرد: معمم شدن یعنی اعلام کنیم فرزند حضرت زهرا هستیم و این لباس را در این مسیر هدایت، کفن خود می دانیم و از چیزی هراس نداریم، طلاب با مردم تفاوت‌های زیادی دارند یکی از این تفاوت ها این است مردم یک سری احکام شرعی برعهده شان است که باید رعایت کنند ما نیز مانند مردم چنین احکامی را باید رعایت کنیم اما تفاوتی داریم یک سری احکام شانی نیز داریم طلبه بودن اقتضائاتی و شرایطی دارد.

وی تاکید کرد: باید کاری کنیم ما طلاب را در خیابان دیدند یاد ائمه اطهار بیفتند و مراقب باشیم مردم هم خوبی ها و هم بدی های طلاب را می بینند طلبگی حریم و حرمت دارد و باید قدر آن را بدانیم و با رفتار خویش موجب شویم مردم دین خود را حفظ کنند و هدایت شوند.

تبیین ابعاد و زوایای نظام علمی آموزشی پرورش مآل

تبیین ابعاد و زوایای نظام علمی آموزشی پرورش مآل

به گزارش وبگاه رسمی آیت الله علی اکبر رشاد، رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران در پیامی به اجلاسیه حوزه های علمیه خواهران این استان، ضمن تسلیت ایام سوگواری شهادت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(س) گفت:‌ در ابتدا با توجه به اینکه در مقارنت با ایام سوگواری و تعزیت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(س) به سر می بریم این مناسبت و این ایام که ایام داغ و سوگ و درد است را به جمع نخبه و خِبره ی حاضرین در این همایش ارجمند و محفل مینوی تسلیت عرض می کنم و ثانیاً به مناسبت وقایع ایام اظهار خرسندی می کنیم تعظیم می کنیم به مناسبت پیروزی هایی که جبهه مقاومت در این ایام در منطقه به دست آورده است.

وی با اشاره به پیروزی های پیدا و پنهان جبهه مقاومت در نبرد غزه گفت: تعظیم می کنیم در مقابل اراده آهنین و عزم جازم رزمندگان جبهه مقاومت، شاخه فلسطین و حماس که حقاً مصداق كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإذْنِ اللَّهِ (بقره / 249) شدند. این آیه در این روزگار و این واقعه شکوهمند تجلی کرد و جبهه مقاومت از این نبرد سرفراز و پیروز سربرآورد.

آیت الله رشاد تصریح داشت: در حالی که یک شاخه و یک قسمت کوچک از جبهه گسترده مقاومت در منطقه در این نبرد ورود کرد – حماس یکی از گروه های جبهه مقاومت است، یکی از گروه های منطقه فلسطین است که منطقه فلسطین و سرزمین فلسطین یکی از بخش ها و سرزمین های جبهه مقاومت قلمداد می شود – به رغم اینها همه قدرتها و صاحبان قدرت و ثروت یک جا به میدان آمدند از همان روزهای اول عملیات طوفان الاقصی امریکاییان و اروپاییان رسما و صراحتا با تمام توان تبلیغاتی و فرهنگی و سیاسی و دیپلماتیک و اقتصادی و تسهیلاتی به میدان آمدند.

رییس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به جنایات آمریکایی ها در نوار غزه ابراز داشت: در فلسطین اشغالی مدیریت دولت را برعهده گرفتند عملا وزارت خانه های رژیم غصبی و جعلی اسرائیل به مدیران امریکایی سپرده شد و صحنه نبرد و جنگ نظامی را نیز فرماندهان و افسران امریکایی به عهده گرفتند و سلاح ها و تجهیزات امریکایی را با سرعت به منطقه منتقل کردند و با استفاده از ان با این گروه مجاهد و مقاوم از جبهه مقاومت به نبرد پرداختند.

وی همچنین تصریح داشت: اما دو ماه جنگ، هیچ چیزی عائد آنها نکرد؛ این گروه کوچک به لحاظ کمی و بسیار بزرگ به لحاظ کیفی، که به پشتوانه ایمان و اراده جنگیدند در مقابل اسرائیل و هم پیمانانش ایستاد و آن چه را که اسرائیل اعلام کرده بود هیچ کدام به دست نیامد اینکه اراده کرده بودند حماس را نابود کنند و همه اسرا را آزاد کنند نه حماس را توانستند از پای در بیاورند و در آخر نیز مجبور شدند همه شروط حماس را بپذیرند و به ازای آزادی هر یک اسیر، سه زندانی و اسیر فلسطینی را آزاد کردند،‌این یعنی نهایت خفت برای جبهه کفر و جبهه اشغال در مقابل جبهه مقاومت. این نبرد پیروزمندانه را به رزمندگان فلسطین و به همه آحاد و اعضا و فرماندهان جبهه بزرگ مقاومت تبریک عرض می کنیم.

در خصوص نظام علمی و آموزشی ما با دو الگو، بلکه به تعبیر دقیق تر باید گفت با دو نظام مواجهیم. نظامی که همه هم و غم خودش را صرف تامین غایتی به نام فرا گرفتن معلومات حصولی از سوی دانش پژوهان و دانشجویان و دانش آموزان قرار داده و غایت آن است که ذهن دانش آموز، دانشجو و طلبه را از علوم حصولی انباشه کند و نظام دیگری که سعی می کند به جای انباشتنِ اذهان، عقول را ایسار کرده و برانگیزد و فطرت را برانگیزد و استعدادهای فطری را بارور کند و به فعلیت نزدیک نماید. در صدد نیست دانش آموز و دانشجو و دانش پژوه و طلبه به مثابه انبانی که در آن مجموعه ای از معلومات فرو ریخته و ذخیره می شود و همواره درصدد زوال است تبدیل کند؛ دانش آموز و دانشجو و دانش پژوه حوزوی را این گونه ببیند و بگوید طلبه باید فرا بگیرد و معلم نیز فرادهنده است همین و بس! در واقع نظامی است حافظه محور و حافظه پایه. در مقابلِ نظام دیگری است که سعی می کند به جای اینکه حافظه ها را انباشته سازد استعدادها را بارور کند به جای اینکه به فرادهی و فراگیری متکی باشد به بیدار کردن و برانگیختن ظرفیت ها و استعدادهای خدادادی فطری اهتمام کند. نظامی است فطرت بنیاد، استعداد محور.

در حوزه و دانشگاه و آموزش و پرورش با یک غلط مشهور و یک غلط مزمن، دیرپا و کهن مواجه هستیم و آن تلقی غلط و فهم غلط و برداشت ناصواب این است که حوزه و دانشگاه را و آموزش و پرورش و مدارس را محکمه ای می دانیم که در آن محکمه همه قاضی و مدعی و شاکی اند و شاهدند و این محکمه تنها یک نفر متهم دارد و آن طلبه و دانشجو و دانش آموز است یعنی هر مشکلی که پیش بیاید متهم دانش آموز است او خوب درس نخوانده است و منظم نبوده است و خطا کرده است و استعداد نداشته است و دانشجو مقصر است و طلبه مقصر است و هرگز در این محکمه یک حانبه نمی اندیشیم که نظام علمی و آموزشی دارای ارکان گوناگونی است و هر رکنی در جای خود سهمی در کامیابی و ناکامی فعلِ علمی و فعالیت آموزشی دارد.

در نظام آموزشی و در نهاد علمی و آموزشی ما با مجموعه ای از ارکان مواجه هستیم که این مجموعه همگی با هم یا متهم هستند و یا مقصر و مجرم هستند و یا موفق اند.

البته حسب شرایط ممکن است سهم هر یک از این ارکان با هم متفاوت باشد. مجموعه ای از این ارکان را در کتاب نظام علمی و آموزشی و پرورش مآل در قالب سه رکن طراحی کرده ایم رکن نرم افزار و رکن سخت افزار و رکن نیروی کنش گر، در رکن نرم افزار ما با برنامه آموزشی و برنامه علمی و با کتاب مواجه ایم با متن مواجه ایم با کتب درسی و کمک درسی و کتاب های دیگری مواجه ایم با محتوا و ماده درسی مواجه هستیم با روش آموزش و روش های آموزشی مواجه ایم با روش سنجس بلکه با روش های سنجش تحصیلی مواجه هستیم با عناصر نقلی که این رکن عمده را تشکیل می دهند و هر یک به جای خود سهمی در موفقیت و عدم موفقیت نظام علمی و نظام آموزشی را برعهده دارند.

رکن سخت افزار، امکاناتِ فیزیکی و مادی و امکانات محسوس مانند ساختمان، تجهیزات آموزشی و فضا  محیط و قالب های فیزیکی و ظرفیت ها یا خصوصیاتی که به لحاظ معماری و مهندسی محل ارائه درس و بحث و محل زیست معرفتی و معنوی دانشجو و دانش آموز و دانش پژوه و طلبه در آن جاست در رکن سخت افزار با کالبد سر و کار داریم. آن جا همه چیز مانند رکن نرم افزار حاضر است و همه چیز سهمی برعهده می گیرد و هر چیزی با دانشجو و دانش آموز و طلبه حرف می زند اینکه ساختمان چگونه باشد چه خصوصیاتی داشته باشد کالبد فیزیکی ساختمانو رابطه بین بخش های ساختمانی که کارهای علمی و آموزشی انجام می شود قسمت های گوناگون و مدرس ها و کلاس ها با محوطه عمومی و صحن و راهروها و درها و پنجره ها و اتاق ها و حجره ها این ها هر یک سهمی دارند و فراتر از این رنگ ها و اشکال مهندسی و هندسی و رنگ ها و تصاویر در قوت و ضعف و کامیابی و ناکامی برنامه آموزشی و کار علمی همه سهمی دارند.

در کتاب نظام علمی و آموزشی و پرورش مآل، که براساس یک مطالعه جامع ملی در سطح کشور که از سوی نهادهای متولی صورت پذیرفته و افزون بر 500 آسیب و آفت، شناسایی و طبقه بندی و دسته بندی شده بود از میان این مجموعه آفات و آسیب ها و عارضه هایی که خود من با تجربه 40 ساله در خدمت طلاب به کف آورده بودم 180 آسیب در قالب این سه رکن دسته بندی شده بود که امروزه حوزه های علمیه با آن مواجه هستند. این آسیب ها باید مرتفع شوند و نقاط ضعف رفع گردد و نقاط قوت جایگزین آن شود. براساس نظریه آموزشیِ پرورش مآل، برای این 180 مشکل و اشکال راهکارهایی ارائه کرده ایم و به زعم خودمان این مشکلات را حل و مرتفع کردیم.

در بخش کالبد و رکن سخت افزار 26 ویژگی برای معماری حوزه های علمیه برشمرده شده و فلسفه هر یک به اجمال توضیح داده شده است. اینکه چرا ساختمان حوزه های علمیه به این شکل است و البته با مجموعه ای از عناصر، شاخص ها و ویژگی های مشترک که در نوع مدارس علمیه رعایت می شده است و پاره ای خصوصیاتی که مربوط به وضعیت اقلیمی و جغرافیایی می شده است مثلا مدارس در مناطق گرمسیری با سردسیری کاملا متفاوت است در گرمسیری مدارس زیر زمین ساخته می شدند در کویری نیز خصوصیاتی داشته است در مناطق سردسیری مثلا دو مسجد شمالی و جنوبی داریم در داخل مدرسه دو شبستان ساخته اند شبستان در شمال قرار دارد که مختص زمستان هاست که آفتاب گیر است و در جنوب برای فصل تابستان است که پشت به آفتاب باشد سقف آن بلند باشد. به عکس شبستان شمالی که سقف باید کوتاه باشد و پِرت انرژی کمتر باشد و شکل حجره ها این طاقک های جلوی حجره ها حتی شکل درب ها که به صورت پاچلاقی ساخته می شود که درب و پنجره کنار هم، تصویر می شده و عناصری که در جزییات حجره ها دیده می شده است به هر حال سخت افزار نقش تعیین کننده ای دارد و از عناصر رکنی موفقیت نظام آموزشی است. در خصوص رکن کنشگر که در الگوی نظام چون این نظامی است که می تواند در آموزش و پرورش هم دانشگاه و حوزه اجرا شود و ما این نظریه را سالها قبل برای مسئولان آموزش و پرورش ارسال کردیم و برای اولین بار در منظریه نظام آموزش و پرورش وقت همایشی برگزار کرده بودند و از ما خواستند در ابتدای همایش نکاتی را عرض کنیم من اولین بار این نظریه را برای مسئولان آموزش و پرورش ارائه کرده بودم در نتیجه این نظام می تواند با سه الگو تدوین شود با الگوی حوزوی آن را تنظیم کردیم در قالب کتاب نظام نظریه آموزشی و پرورشی مآل .می تواند الگوی مناسب آموزش و پرورش و الگوی مناسب دانشگاه نیز از این نظریه به دست بیاید به هر حال در بخش کنشگر در قالب حوزه ما از سطح مراجع عظام که زعمای حوزه هستند صاحب نقش می دانیم نقش آفرین هستند نقش آنها بسیار خطیر است تا فقهای در تراز مراجع و اساتید دروس خارج و سطوح عالی و تا مدیران و معاونان و مدرسین کف حوزه و حتی خادمان در این بخش ما به پاره ای از آفات به نحو تلویحی و غیرتصریحی اشاره کردیم برخی به تصریح مورد اشاره قرار دادیم و مطرح کردیم و وضعیت مطلوب را هر کدام ترسیم کردیم آن جا هم همین عبارت که اول عرایض آوردیم که خیال نکنیم که مدرسه محکمه ای است که تنها یک متهم و یک مجرم دارد و ان هم طلبه است نخیر. کتاب درسی و مدرس و محتوا و روش های آموزش و سنجش و مدیر و معاون و سایر ارکان و ساختمان و کالبد همه این ها نقش دارند لذا برای اینکه نظام علمی موفق و یک برنامه آموزشی کامیاب را بتوانیم ارائه کنیم و به دست بیاوریم باید نقش همه این ارکان دیده شود در این میان نقش طلبه به عنوان عنصر محوری در بخش رکن کنشگر خیلی خاص است نه اینکه دیگر ارکان نقش خاص نداشته باشند ولی به هر حال طلبه خودش باید اهتمام داشته باشد به امر معرفت و امر معنویت و تهذیب و تحصیل مهارت و جامعیت و حضور در جامعه و تحصیل عرف و ذهن عرفی و به تحصیل مهارت های گوناگونی که برای انجام وظایف و مسئولیتی که بر دوش او می گذارند و رسالتی که اصحاب حوزه بر عهده دارند که در آن جا 40 مهارت را غهرست کردیم که حسب مناسبت باید فرا بگیرند. طلاب نقش خاصی دارند اما چون این جا مجمع مدیران و مدرسان است و کارشناسان است این جا در غیاب طلاب تاکید زیادی کنم بر نقش مدیران و معونین و مدرسان، به هر جال هر یک از این عناصر و ارکانی که برشمردیم نقش جزعلل را دارد هر یک از این ها از فرآیند و دستگاه نظام علی غایب شوند ل علیت مختل می شود و نتیجه اگر مدیر نباشد همه اسباب هم فراهم شده باشد معلول یعنی تربیت عالم به دین و عالم دینی یعنی کسی که وصف دینی دارد وجودش دینی شده است تربیت نخواهد شد و رسالت مدیران در این جا مهم است مدیری که شب و روز نداشته باشد مدیری که وقف شده باشد.

مدیریت نیمه وقت و اداری هیچ ثمری ندارد ما مدیران موفقی در تاریخ حوزه داریم و یاد کنیم از شهید قدوسی که مدیریت مدرسه حقانی را بر عهده داشت شب و روز نداشت سحر هم پای کار بود صبح زود دم در می ایستاد و حضور و غیاب می کرد و اساتید را حضور و غیاب می کرد و اگر سه دقیقه دیر می آمد تذکر می داد ولو شخص برجسته‌ای باشد اساتید آن زمان مدرسه حقانی کسانی بودند که امروز جز شخصیت های بزرگ حکمی و فقهی کشور هستند و برخی را از دست دادیم مثلا گلستان را حضرت آیت الله علامه حسن زاده آملی درس می داد چنین کسی بود و اگر با تاخیر وارد مدرسه می شد مورد تذکر قرار می گرفت این است که مدیر بسیار نقش تعیین کننده دارد مدرس هم این طور است مدرس هم. مدرس مباشرترین عنصر کنش گر در تربیت و تعلیم طلبه است مرس باید روش داشته باشد در روش آموزش اکتفا نکنیم به شیوه و الگوی خطیب و مستمع.

باید از روش های گوناگونی استفاده شود از ضعیف ترین و کم اثر ترین روش ها این الگوی خطیب مستمع .چنین که در سنجش تحصیلی از انواع سنجش ها و روش های سنجشی باید استفاده شود و ضعیف ترین و ناکارآمدترین روش های سنجش همین روش معمول است که برگه ای را در سالن مدرسه توزیع کنیم و آنها پاسخ ها را بنویسند و تست بزنند که شانسی برخی از پاسخ ها درست از آب بیاید این بدترین و ضعیف ترین روش سنجش تحصیلی است و انواع شیوه که ما در حوزه های علمیه رد گذشته ها داشتیم و از آن استفاده می شده است مثلا در سبک سامرایی هم آموزش و هم سنجش در طول دوره تحصیل صورت می بسته است نه اینکه بگذاریم طلبه و دانش آموز و دانشجو شب امتحانی درس را حفظ کند و تستی از او بپرسیم و تمام شود اصلا سوال

نمی کردند بنده که در سنین سالمندی قرار دارم صحت حمل دارد که بگویند پیر شده ام عرض می کنم بیش از نیم قرن مشغول تدرس  تحصیل بودم در این نیم قرن دو بار امتحان دادم در حوزه.یک زمانی که می خواستم در قم درس بخوانم برای پذیرش امتحان دادم و بعد برخی کتاب ها را خوانده بودم از پایه ای که امتحان دادم طبق روال که پایه 3 یا 4 گفته می شود برخی از باب ها را فراموش کرده بودم بعد از امتحان رفتم جواب بگیرم دیدم آن کتاب و بخشی که نخوانده بودم.

در همه این نیم قرن تحصیل و تدرس در مجموع دو بار امتحان دادم یکی برای ورود به حوزه قم و دیگری برای خروجاز مقطع سطوح.

چگونه حوزه در گذشته امتحان می کردند شاگرد محور کلاس و درس در سبک سامرایی بود و استاد در جلسه درس روش آموزش فرق می کرد و می گفت طلبقه مطالعه کند و تقریر کند و می رفتیم که ده سال بیشتر استاد با این شیوه با شاگردش رابطه داشت و هر روز سنجش می کرد ببیند طلبه خوانده است یا نه.دو جلد و سه جلد گاهی تقریرات را می نوشتند و در اختیار استاد قرار می دادند. همه ارای استادرا جز منبع می گرفت. قبلا شاگردان می نوشتند . و یک نفر مجتهد می شدند به این آسانی ها نبود.تحصیل درس خارج این قدر آسان نبود.

کرسی دروس حکمت و علوم عقلی در حوزه امام رضا(ع) برگزار می شود

کرسی دروس حکمت و علوم عقلی در حوزه امام رضا(ع) برگزار می شود

به گزارش روابط عمومی حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران، کرسی دروس حکمت و علوم عقلی در سال تحصیلی پیش رو با حضور اساتید و صاحبنظران این حوزه در محل حوزه علمیه امام رضا علیه السلام تهران برگزار می شود.

حجت الاسلام والمسلمین ناصر پناهی پارچین مدیر حوزه علیمه امام رضا(ع) ضمن اعلام این خبر گفت: از دیرباز شهر تهران به عنوان شهر هزار حکیم مشهور بوده و احیای این عنوان نیازمند ایجاد کرسی های حکمت و علوم عقلی است. با این هدف حوزه علمیه امام رضا(ع) که محل استقرار پژوهش سرای حوزه علمیه استان تهران نیز هست زین پس به عنوان پایگاه دروس حکمت و علوم عقلی حوزه تهران قلمداد خواهد شد.

وی افزود: سال گذشته کرسی دروس شرح منظومه با حضور استاد منوچهر صدوقی سها و شرح حکمت متعالیه نیز با حضور استاد عبدالحسین خسروپناه با همین هدف راه اندازی گردیده بود که در سال جاری دروس فلسفه حکم، فلسفه معنویت، شرح الاشارت و التنبیهات(نمط چهارم)، تاریخ فلسفه اسلامی، تاریخ فلسفه غرب(یونان باستان)، شرح منظومه ملاهادی سبزواری، تاریخ فلسفه غرب(معاصر)، شرح فصوص الحکم، شرح تجرید الاعتقاد و معرفت شناسی اسلامی نیز به این کرسی دروس افزوده خواهد شد.

مدیر حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: بر همین اساس دروس فلسفه حکم توسط آیت الله علی اکبر رشاد روزهای چهارشنبه ساعت 14 و فلسفه معنویت چهارشنبه ها ساعت 15 برگزار می شود. همچنین شرح حکمت المتعاليه توسط استاد عبدالحسین خسروپناه روزهای یکشنبه و دوشنبه ساعت6:30 صبح، شرح الاشارت و التنبیهات(نمط چهارم) توسط استاد عسگر دیرباز روزهای یکشنبه ساعت 16، شرح منظومه ملاهادی سبزواری و تاریخ فلسفه اسلامی توسط استاد منوچهر صدوقی سها چهارشنبه ها ساعت 16 و 17، تاریخ فلسفه غرب(یونان باستان) توسط استاد مجید حمیدزاده شنبه ها ساعت 16، تاریخ فلسفه غرب (معاصر) توسط استاد ابراهیم دادجو سه شنبه ها ساعت 16، شرح فصوص الحکم(قیصری) توسط استاد مسعود اسماعیلی، شرح تجرید الاعتقاد توسط استاد محمد هادی رحیمی صادق دوشنبه ها ساعت 14 و کرسی معرفت شناسی اسلامی توسط استاد مهدی عباس زاده دوشنبه ها ساعت 16 برگزار خواهد شد.

مدیر حوزه علمیه امام رضا(ع) تصریح داشت: کرسی این دروس از نیمه آبان ماه جاری در محل حوزه علمیه امام رضا(ع) به آدرس تهران، خیابان شهید مصطفی خمینی(ره)، روبروی بیمارستان سپیر آغاز به کار خواهد کرد و علاقمندان می توانند از طریق این لینک و یا تماس با شماره 09123239489 (آقای احمدی) برای ثبت نام اقدام کنند.

همه حرکات، رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد

همه حرکات، رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد

همه حرکات و رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد/ریا و نفاق از جمله امراض قلب است/ قلب و چشمان آلوده، راهی به درگاه الهی ندارد

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: همه حرکات و رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد.

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق حوزه علمیه در جمع طلاب اظهار داشت: گرانیگاه سلامت بدنی و سلامت روحی، سلامت ظاهر و سلامت باطن و سلامت ملکی و ملکوتی قلب است.

وی بیان کرد: در قرآن کریم شنیده بودیم 20 صفت منفی و مثبت برای قلب قید شده و وقتی به این آیات جستجو کردیم 55 صفت یافت شد، همچنین در روایات نیز 104 موضوع مثبت و منفی یافت شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد:برادر مومن جناب برازش که عمری را تحقیق کرده و در حوزه حدیث کار می‌کند معجم نگاری برای منابع حدیثی انجام داده و یک دوره تفسیر حدیث نوشته بود که از ایشان خواستیم در خلال کاری که انجام می‌دهند طرحی را برای ما ارائه دهند.

وی تصریح کرد: ایشان حدود 35 سال مشغول در مورد جامع الاحادیث است که کل احادیث از همه منابع جمع آوری کرده که کتاب تاریخی و حدیثی و عرفانی است و آن را جمع‌آوری و طبقه بندی و موضوع بندی می‌کند.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد:از ایشان خواستیم جستجوی بیشتری کنند تا ببینیم در روایات در مورد قلب چه بحثی شده است، ایشان بعد از مدتی گزارش را ارائه کرد و حجم روایات را بیش از 5 هزار مورد ذکر کرد.

وی اظهار داشت: در واقع در جستجوی وسیع‌تر در حوزه حدیث و منابع حدیثی بیش از 5 هزار روایت در حدود 880 صفحه طبقه بندی توسط ایشان ارائه شد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت:از جمله نکات مهم در این پژوهش این بود که 607 صفت برای قلب در روایات ذکر شده است و این نشان دهنده عظمت قلب است، که این عنصر در وجود آدمی چه جایگاه مهمی را دارد.

وی افزود: باید ببینیم چه عملی عامل پیدایش صفات مثبت در قلب و چه چیزهایی موجب پیدایش و حصول حالات منفی می‌شود و چه چیزهایی موجب حفظ حالات منفی و یا مثبت می‌شود و برونداد صفات منفی و برونداد صفات مثبت چیست؛ این چند مساله مورد پژوهش قرار گرفته و گزارشی ارائه شد.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد: همچنین باید بررسی شود که قلب چه جایگاه مهمی در نگاه اهل بیت(ع) دارد؛ اگر انسان قلب سلیم پیدا کرد چه کند که قلب این گونه بماند.

وی بیان کرد:سال گذشته اوصاف قلب در قرآن را بررسی می‌کردیم یکی از این‌ها وصف مرض است، راجع به برخی انسان‌ها در قرآن فرموده شده که در قلبشان مرض است و اینکه منظور از مرض چیست در آیات مختلف در این باره آمده است.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) تصریح کرد: در قرآن کریم وقتی توصیه می‌کند به همسران پیامبر که چگونه با نامحرمان سخن بگویند این اهمیت توجه به نامحرمان را بیان می‌کند مبادا مرضی در قلوب آنان باشد.

وی اظهار داشت:در ایامی که حجاب در جامعه به شدت آسیب دید مراقبت بیشتری نیاز است که انسان چشمان خودش را مدیریت کند تا قلب را مدیریت کرده باشد.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد: همه حرکات و رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد، در این شرایط طلاب باید توجه بیشتری داشته باشند؛ طرز نگاه طلبه باید با حیا همراه باشد.

وی ادامه داد:یکی از انواع مرض قلب، آلودگی است که به واسطه چشم به وجود می‌آید، اینکه انسان نسبت به نامحرمان چگونه برخورد کند که بسیار خطرناک است، انسان‌های ضعیف النفس وقتی با چشم می‌بینند هوس می‌کنند پس باید ندید تا هوس نکرد.

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد:در برخی آیات مرض قلب را به نفاق می‌داند نفاق از بدترین امراض قلب است نفاق دارای مراتبی است و یکی از این مراتب ریاست.

وی بیان کرد:همان طور که هر چیزی خلوص دارد، تقوا نیز خلوص دارد، گاهی ناخالصی وارد این تقوا می‌شود و افراد ریان می‌کنند، در این باره ریا و نفاق از جمله امراض قلب است.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد:یکی از امراض کلان، مرض قلب است،شاید بتوانیم اوصاف مفصل در آیات و روایات را دسته‌بندی کنیم و چه خوب است طلاب در این زمینه مقالات و رساله‌هایی بنویسند.

وی گفت:باید امراض را از قلب دور کنیم، نظام علی و معلولی در جهان حاکم است اگر کسی هدایت بپذیرد، هدایت در او افزون می‌شود، همین‌طور ذلالت و مرض این گونه‌اند و این مساله در مرض‌های ظاهری نیز هست، باید پیشگیری کرد و اجازه ندهیم امراضی به وجود بیاید و در این باره مرض‌های خفیف را دست کم نگیریم چون به مرور افزوده می‌شود.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود:زیاد شدن امراض اثر فعل انسان است و هر چه جلوتر می‌رود افزوده می‌شود، وقتی به امراض توجه نشود، تشدید می‌شود، در این باره تکذیب حق و توحید و تکذیب آیات الهی از امراض است .و این ها دچار عذاب دردناک هستند.

وی اظهار داشت:باید مراقب باشیم نفسانیات و عیوب و رذایل در قلب ما رسوخ نکند، وقتی عیوب ظاهری را به ما گوشزد می‌کنند خوشحال می‌شویم و رفع می کنیم اما عیب باطنی را که متذکر شوند ناراحت می‌شویم و گاهی به دل می‌گیریم و کینه می‌شود و نه تنها تشکر نکنیم اعتراض می‌کنیم.

آیت‌الله رشاد بیان کرد:تشخیص امراض دشوار است، امراض جسمی مشخص اند، اما امراض باطنی قابل تشخیص نیست و چه بسا دیگران بهتر از ما عیب ما را ببینند و تشخیص بدهند وقتی تذکر دادند برویم آن را معالجه کنیم و به توبه بپردازیم تا این امراض باطنی را از بین ببریم.

وی تصریح کرد:باید بتوانیم آسیب‌ها و آفات معنوی و باطنی را بپذیریم و آن را درمان کنیم، چشم مهم‌ترین دریچه قلب است و باید مراقب باشیم آلوده نشود و اگر آلوده شود گرفتار می‌شویم؛ قلب و چشمان آلوده راهی به درگاه الهی ندارد.

حوزه های علمیه به علوم عقلی و متون اصیل و اساسی اهتمام ویژه داشته باشند

حوزه های علمیه به علوم عقلی و متون اصیل و اساسی اهتمام ویژه داشته باشند

آیین رسمی آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه استان تهران صبح دوشنبه ۳ مهر در مرقد مطهر حضرت امام خمینی(ره) برگزار شد.

در ابتدای این مراسم آیت‌الله علی‌اکبر رشاد؛ رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران در این خصوص که حوزه به علوم عقلی اهتمام کند و متون اصیل و اساسی خوانده شود گفت:‌حوزه های علمیه باید به متون اصیل اهتمام ویژه پیدا کنند. باید منظومه خوانده شود، باید اسفار خوانده شود، باید شفا خوانده شود، باید سایر منابع اصیل ما خوانده شود، باید شرح تجرید در کنار مباحث جدید خوانده شود، باید فلسفه‌های مضاف که امتداد میدانی حکمت است در حوزه تهران خوانده شود. اساسا اصول بدون فلسفه اصول، فقه بدون فلسفه فقه، سیاست بدون فلسفه سیاست مشکلات را حل نمی‌کند.

بسط فقه بدون پیوند با علوم انسانی میسر نیست

مورد بعد توسعه رشته‌های تخصصی است. وضع ما در این زمینه خیلی مساعد نیست و از حوزه تهران بیش از این توقع می‌رود. ما نباید مدرسه‌ای داشته باشیم که چند رشته تخصصی نداشته باشد. هر مدرسه‌ای توانایی دارد باید حداقل یک رشته تخصصی راه اندازی کند. اهتمام به توسعه رشته‌های تخصصی و پیوند بین فقه و علوم انسانی از وظایف ماست. بسط فقه بدون پیوند آن با علوم انسانی میسر نیست. نمی‌شود فقه الاقتصاد تولید کرد و مشکلات اقتصادی جامعه را مرتفع کرد بدون اینکه علم اقتصاد را در حوزه ترویج کرد. نمی‌توان این همه پرسش‌های مدیریت، سیاست و بحث‌های گوناگون را پاسخ داد ولی با این علوم آشنایی نداشت.

فقیهی اگر بخواهد به فلسفه فرهنگ بپردازد باید با نظریه فرهنگ آشنایی داشته باشد. اساساً مگر می‌شود موضوع را نشناخت و فتوا داد. من تقاضا دارم اساتید به موضوعات جدید ورود کنند و مباحث جدید در کرسی درس خارج، محل بحث قرار گیرد. ما فقه سیاست داریم، فقه هنر داریم، فقه قوه قضائیه داریم. بله، مقداری زحمت دارد چون منابع کم است، کتاب کم است ولی به این مباحث جدید نیاز داریم. لذا تقاضا دارم اساتید به فقه معاصر اهتمام بیشتری کنند.

انتقاد از پوشش برخی طلاب

مورد بعد اهتمام به تهذیب و اخلاق طلاب و راسخ ساختن زی روحانیت در آنهاست. برخی طلاب زی طلبگی ندارند، روح روحانیت در وجود برخی طلاب رسوخ نکرده و تا زمانی که طلبه طلبه نشود، تا زمانی که طلبه آخوند نشود، نمی‌تواند رسالت خود را انجام دهد. جالب نیست طلبه ما لباس آنچنانی بپوشد، پیراهن رنگی بپوشد و لباس روحانیت به تن نکند. این لباس جزء هویت ماست. نماد هدایتگران دین است. چرا حالت دوزیستی رایج و عادی می‌شود؟ اینجا ایران است، کشور رسول الله(ص) است. نباید طلاب را اینطوری ببینیم. پوشیدن لباس روحانیت مقداری سختی دارد، شاید کسی به شما جسارت کند ولی باید تحمل کنید. امروز لباس طلبگی داشتن قریب به وجوب است چون علم است. به کوری چشم دشمن، طلبه باید با لباس روحانیت در خیابان حرکت کند.

مورد بعدی تقویت علاقه طلاب به امام زمان(عج) است که از تکالیف ماست. مسئله بعد شناسایی آثار سوء دوره کرونا از جمله تحصیل غیر حضوری و جبران آنهاست. روش تحصیل غیر حضوری در حکم اکل میته است یعنی اگر مجبور شدید کلاس غیر حضوری برگزار کنید. طلبه باید زانو به زانوی استاد بنشیند و درس را بیاموزد و قداست و معنویت جلسه درس را درک کند. مورد بعد احیای سنت‌های اصیل حوزه مثل مباحثه است. مسئله بعد این است که باید مدارسی را تاسیس کنیم تا نوجوانان دروس حوزه را در آنها بخوانند و وقتی دیپلم گرفتند دروس حوزه را ادامه دهند. اگر این کار را نکنیم معضل جذب داوطلب حل نمی‌شود. مورد بعد بومی‌گزینی و جذب طلاب تهرانی به جای طلاب شهرستانی است. مسئله بعدی راه اندازی کرسی‌های آزاد اندیشی در حوزه است. نکته بعدی ارائه خدمات معرفتی در حیطه هر مدرسه‌ای است. هر مدرسه باید به اطراف خودش را نورافشانی کند و به مردم آن محل اثر بگذارد. مورد آخر هم امداد اجتماعی و غم‌خوری مردم گرفتار است تا مردم حوزه را پناه خود بدانند.