به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی همایش علمی نظریه نظام انقلابی، مبانی الزامات و راهبرد‌ها را در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب برگزار کرد. این همایش در راستای گفتمان‌سازی و زمینه سازی برای بسط و تعمیق مفاهیم و دیدگاه‌های مطرح در بیانیه ی گام دوم انقلاب اسلامی با حضور آیت الله رشاد رئیس پژوشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در پنجمین سالگرد صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی برگزار شد.
آیت الله علی اکبر رشاد ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و تقارن آن با دهه مبارک فجر انقلاب اسلامی گفت: رهبر ذوالفنون این انقلاب با بیانیه گام دوم به یک کرشمه هزار فن زدند و هزار سخن به میان آوردند. ما اگر یک دستگاه ملزمی را ایجاد کنیم صرفا برای دریافت نظریه هایی که این متفکر بزرگ و این اندیشمند سترگ در عرصه های مختلف در عمر با برکتشان چه قبل از پیروزی انقلاب چه بعد از آن در دوره رهبری ارائه فرمودند تشریح این نظریه ها در عرصه های مختلف می ارزد و خدای متعال به این مرد ذکاوتی ذاتی و هوشی سرشار و فهمی عمیق و ذهنی خلاق و پویا عنایت فرموده که در هر عرصه ای که ورود می کند حرفی نو می زند و نظریه ای را ارائه می نماید.
وی افزود: شمارش این نظریه ها یک کتاب می شود. در زمینه های مختلف و جمع این همه نظریه در عرصه های مختلف و انبوه نظریه ها که از ذهن نورانی ایشان ساطع شده انسان را به شگفت وا می دارد که این مرد در هر عرصه‌ای وارد می شود در قله است. شخصا احساس می کنم در برخی موارد که تخصصی نداشتم از برخی از شخصیت های برجسته و صاحب نظر در آن عرصه ها پرسیدم این را بی تعصب تائید کردند. یکی از این نظریه ها نظریه نظام انقلابی است، ترکیب های زیبایی که در بیان نظریه های ایشان می سازد ابداعی است، گاه ترکیب ظاهرا دو – سه واژه به وجود آمده در حالی که از دیدگاه پاره ای از صاحب نظران این واژه ها با هم تنافی دارند نظام بودن و انقلابی بودن نظریه معروف که هر انقلابی به نهاد و انقلاب بدل شود دچار افت و افول می شود بدل شدن به نظام انگار در تقابل انقلابی بودن است و ایشان تاکید دارند به این تعبیر نظریه نظام انقلابی. این سه واژه اقیانوسی از مفاهیم را با خود حمل می‌کند. نظریه عبارت از گزاره یا چند گزاره هم ساز که در یک عرصه و در یک محتوای خاص و برای گره گشایی از یک امر مهم و جهت بخشی به آن حوزه پدید می آید و ارائه می شود. نظریه از مجموعه یک گزاره است که از مجموعه ای از گزاره ها تشکیل می شود گزاره ها مولفه های آن نشریه را تشکیل می دهند و روش مند است. غایت مند و هدف‌مند است مقصدی و گره گشاست و پاسخ یک پرسش است حل یک معضل است حل یک مساله است بسته به محتوای یک نظریه گاهی یک امر جزئی را حل می کند و هم به کلام را گاه نظریه به وسعت یک دانش مولود دارد یعنی زاینده یک دانش می شود نظریه پیدا می شود دانشی را به وجود می آورد گاهی یک نظریه می تواند گفتمانی را بنا بگذارد و یک نظریه منشا تولید یک جهان اندیشی می شود نظریه ها بسته به ساحت کارکردشان متفاوت هستند قابل طبقه بندی هستند نظریه ها را می شود به نظریه های خرد یا میانی و نیمه کلان و نظریه های کلان به لحاظ وسعت کاربرد و گره‌گشایی تقسیم کرد نظریه نظام انقلابی یک نظریه بزرگ و کلان نظریه است چون مشتمل بر متعلق های گوناگونی است انقلاب مطلق است و نظام مطلق است خرده نظام ها و میان نظام ها در این جا مراد نیست نظام عقولی فقط منظور نیست نظام علمی فقط منظور نیست نظام فراگیری در این جاست. انقلاب هم برشی از انقلاب نیست در زاویه و حاشیه ای و حیثی از حیثیات انقلابی صورت بپذیرد انقلاب هایی که تک ساحت هستند محدود هستند از اطلاق کلمه نظام که ترکیب خود حضرت آقاست و اطلاق و فراگیری انقلابی معنای وسیعی از نظریه نظام انقلابی می فهمیم به وسعت یک مکتب این نظریه سخن برای گفتن دارد نظریه ای که می تواند مکتب ایجاد کند. پارادایم که قابل فهم است برای مخاطبان جوان ما یا معادلی که پیشنهاد می کنیم جهان اندیشگی در واقع جهان اندیشدگی فراگیر است و یک جهان اندیشدگی را ترسیم می کند این ترکیبی که رهبری از نظریه شان ارائه فرمودند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: مراحلی که در بیانیه ذکر شده مرحله انقلاب بالاخص به معنای قسمی است وگرنه انقلاب به معنای مقسمی نیز داریم شامل همه عرصه ها و همه مراتب می شود یعنی نظریه نظام انقلابی خودش جزئی از انقلاب است انقلاب را یک بار به معنای نهضت معنا می کنیم شورش و قیام است بار دیگر انقلاب به بعثت معنا می کنیم ولی انقلاب را بعثت معنا می کنیم گسترده می شود نهضت به معنای خیزش و حادثه است انقلاب یک نهضت نبود و انقلاب وسیع بود انقلاب ابتدا خیزش بود اما به معنای وسیع منتهی شد بعثت بود و بعثت یک حاثه نیست در مقطعی رخ بدهد و تمام شود بعثت پیوسته است امتداد دارد رکود ندارد. یکی از اتفاقات که در انقلاب به معنای بهضت رخ می دهد این است که در یک مقطعی اتفاق ره می دهد نقطه جوش می شود و نهضت می شود لذا انقلاب به معنای نهضت ذیل انقلاب به معنای وسیع قرار می گیرد و در نظریه نظام انقلابی در واقع انقلاب به معنای وسیع مراد است کلمه نظام نیز تعاریف جامعه شناسان و صاحب نظران مدیریت و دانش های مرتبط ارائه می کنند معمولا با دو عنصر نظام را تعرفی می کنند یک سامانه که با مولفه هایی برای تحقق هدفی صورت بپذیرد باید اضافه کرد این سه واژه در تعریف مبانی را.مبانی جز مولفه های نظام است. نظام فاقد مبنا نیست اصولا خاستگاه یک نظام مبانی آن است و مبانی جز مولفه های نظام است و باید مولفه مبانی را در تعریف گنجاند و اینکه سازگارند این مولفه ها و با هم نظام را به وجود می آورند . روش مندی مهم است و باید جز تعریف مولفه های نظام ذکر شود. در هر حال اگر بخواهیم نظام را با مفهوم جامع تری تعریف کنیم باید بگوییم: مجموعه ای از مبانی که تولید کننده سلسله احکام و قواعدی است که به مثابه مولفه های درونی که با هم سازگار هستند و مبتنی بر یک روش، غایتی را محقق می کنند. نظام دارای مولفه هایی است مبانی و احکام هم گوناگون است وقتی نظام اسلامی می شود گونه های مختلفی از حکمی و حِکمی را شامل می شود که مبانی و مولفه های درونی نظام است احکام معنوی و فقهی و حقوقی مد نظر است در این نظریه این مساله به خوبی مورد توجه قرار گرفته است در متن بیانیه رهبری آورده اند و سرلوحه مطالب قرار گرفته است و با صراحت اشاره شده که نظریه نظام انقلابی در مقابل نظریه ای است که جامعه شناسان نسبت به نظام و انقلاب تعریف می کنند آنها می گویند وقتی انقلاب به نهاد بدل شد راکد می شود دچار افت و افول می شود دچار سکون می شود دچار موعظه کاری می شود ولی این جا انقلابی بودن وصل به خود نظام است آن چه تصور می شود مقابل نظام است خودش وصف نظام است در این ترکیب و این بسیار مهم است. انقلاب اسلامی به یک معنا نهضت و نقطه جوش است که 22 بهمن رخ داد. نظام اسلامی نظم سیاسی که به وجود آمد شامل سایر میان نظام ها و خرده نظام ها شود و قهرا برخواسته بود سلسله نظام های زیرساختی و نظام هایی که به لحاظ معرفتی و حکمی در حوزه عقاید و باورها و بینش و جهان بینی است و در حوزه روابط است یعنی ما مجموعه ای مولفه های نظام وار و کلان نظام قلمداد می شود کلان نظام هایی که در نگاه ماست انقلاب اسلامی، انقلاب دین است ما با 5 کلان نظام محتوایی سر و کار داریم نظام بینشی و عقاید که کلام عهده دار بیان آن است و احیانا فلسفه و نظام دانشی که علم دینی را تشیکل می دهد و نظام معنوی که نگاه ما را به باطن عالم تنظیم می کند به ملکوت عالم و کائنات و ملکوت وجود و موجودات است و نظام منشی که فضائل و رذایل را صورت بندی می کند که علم اخلاق عهده دار آن است و نظام کنشی که رفتار ما را در چارچوب تکالیف و حقوق تنظیم می کند. این 5 نظام که محتوایی است بر 4 نظام ارتباطی سوار می شود و استوار می شود نظام ارتباطی با مبدا و تعامل با خدا و عبد و رب را در یک نظام رابطه را تبدیل می کنند و معامله النفس و رابطه انسان با خودش یک نظام است و معامله الخلق که یک نظام است نظام روابط آدمی با خلق خداست و نظام ارتباط با دنیاست معامله الدنیاست دنیا به معنای مجموعه منابع حیاتی که انسان در آن زیست می کند تا انسان از آن بهره بگیرد و آباد کند و صنع و فناوری به وجود بیاورد و تجربه ها را انباشته کند دنیا در مقابل آخرت است، این 4 نظام ارتباطی بستر است و پایگاه اند برای اینکه 5 نظام محتوایی بر آن سوار شوند این دو نظام ها را می گوییم کلان نظام های 5 گانه و 4 گانه، محتوایی و ارتباطی آن زمان از تلفیق آن 5 کلان نظام در بستر هر یک از این 4 کلان نظام ارتباطی میان نظام هایی به وجود می آید نظام اقتصادی که می گوییم در واقع هم مشتمل بر بینش و دانش و منش و کنش و معنویت است نگرش باطنی و نگرش ملکوت است، اقتصاد وقتی یک مشت فرمول ها به تعبیر غربی و یک مشت گزاره ها و قاعده های معطوف به اقتصاد نیست که حیث سلوکی دارد این می شود حقوق اقتصاد . فقه اقتصاد و اخلاق اقتصاد داریم در اقتصاد اخلاق و معنویت و بینش و باور و دانش است و لذا نمی شود نظام اقتصادی داشت و دانش اقتصادی نداشت ولی اشکالی که متفکرین بزرگ قرن و نابغه سترگ آیت الله شهید صدر دارد این است که ما دانش اقتصاد اسلامی نداریم من عرض می کنم چون دانش نحوه تحقق بخشیدن به یک نظام را ارائه می کند ما نمی توانیم دانش نداشته باشیم و اگر دانش نداشته باشیم اقتصاد اسلامی نمی تواند پیاده شود اصولا دانش از مولفه های یک نظام می تواند قلمداد می شود و نمی شود دانش نداشته باشیم شاید تصور ایشان از دانش با تصور ما تفاوت می کند مسلما این است که در نظام اقتصادی یک مشت گزاره های معطوف به رفتار اقتصادی نیست بلکه مبانی و بینش و جهان بینی حاکم بر اقتصاد است اینکه اگر تقوا پیشه کنید دربهای آیمان را به روی شما باز می کنیم این بخشی از اقتصاد اسلامی است این بینش معنویت و نگاه باطن عالم را در اقتصاد نشان می‌دهد.
وی در ادامه گفت: می گویند شما نمی توانید تورم را با قواعد و گزاره های اقتصادی حل کنید بلکه باید توسل و توکل داشته باشید مساله تقوا را حل کنید تا تورم حل شود تا زمانی که جامعه شما آلوده است تورم برچیده نمی شود با یک مشت قواعدی که ظاهربینان در مجلس و محافل ارائه کنند هرگز مشکل تورم در کشور حل نمی شود تا زمانی که به فضل الهی امیدوار نباشید و تقوا پیشه نکنید نعمت فراوان نمی شود تا تورم حل شود در اقتصاد و سیاست و حقوق و مدیریت و همه شاخه ها و مدریتی که اسلامی برای آنها نظام دارد این موضوع وجود دارد ازدواج 5 نظام و استقرار 5 نظام بر 4 نظام ارتباطی را باید به وجود بیاوریم تا نظام به وجود بیاید و نظامی این چنینی مظمون نظریه نظام انقلابی است و برخی از احکام این نظام را اشاره می کنیم. برخی از مولفه ها صرفا به منظور یاداوری است قرآن کریم در واقع مطلع اصلی این معارف ماست، از آیات قرآن بیانیه گام دوم را می توان اثبات کرد و علی القاعده اساتید محترم و همکاران و پژوهشگران و از خلاقیت و فکر این همکار سراغ داریم می دانیم این گام دوم را باید بر محور قران کریم تبیین کنیم توسعه دهیم و تعمیم ببخشیم کسانی چون حضرت امام و حضرت آقا سخن می گویند نوعی بازپروری و بازخوانی مفاهیمی است که از کتاب و سنت اخذ کرده اند و بازگو می کنند و همه این ها قابلیت دارد و مستند است.همه گام هایی که حضرت آقا پیش از بیانیه فرمودند و در بیانیه بسیار دقیق توضیح دادند در دو آیه قرآن آمده است در 28 و 29 سوره فتح آمده استهُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَ کَفى بِاللّهِ شَهِیداً این ریشه و این مکتب است، ما ریشه در خاک داریم ریشه در بنیان های قرآنی داریم ما ریشه دار هستیم انقلاب ریشه مند است رهبر هم حضرت محمد است یک رکن مهم رهبری است و امام انقلاب و رهبر هر دو منصوب رسالت هستند. 5 دسته و 5 وصف را بیان می کند و 5 مرحله را این آیه بیان می کند.اشدا الکفار یکی از آن است و حضرت آقا مرزبندی را مشخص کرده است عده ای برنمی تابند چون می دانند حضرت آقا چرا این گونه مرزبندی کرده اندمُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم ۖ تَراهُم رُكَّعًا سُجَّدًا يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوانًا ۖ سيماهُم في وُجوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجودِ ۚ ذٰلِكَ مَثَلُهُم فِي التَّوراةِ ۚ وَمَثَلُهُم فِي الإِنجيلِ كَزَرعٍ أَخرَجَ شَطأَهُ فَآزَرَهُ فَاستَغلَظَ فَاستَوىٰ عَلىٰ سوقِهِ يُعجِبُ الزُّرّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَ ۗ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ مِنهُم مَغفِرَةً وَأَجرًا عَظيمً دوم اینکه فراموش نکنیم ما با نماز انقلاب کردیم با معنویت انقلاب آمد امام سال 42 انقلاب را نشان ما داد قبل از این سال در دهه 30 بنیادهای انقلاب را طراحی کرد امام حکیم و عارف بود همه آثار فلسفی را در این دهه 30 و در جوانی نوشتند بعد فقه را آغاز کردند و اخلاق را هم زمان آغاز کردند شاگردان زیادی پیشنهاد دادند درس خارج فقه بگویید و فلسفه فقه و فقه انقلابی به وجود آمد، و ولایت فقیه متولد شد، البته ولایت فقیه نظریه کهن است، از صدر بوده است، از لسان ائمه(ع) فراوان ذکر شده است و اصحاب بسیار گفته اند و در دوره حضرات معصوم در قیام های مکانی، اصحاب به ولایت فقیه عمل می کردند و ائمه ماموریت داده بودند و نهایتا در طول تاریخ هم مطرح بوده و پهلوانی مثل صاحب جواهر می گوید اگر کسی ولایت فقیه را نفهمیده باشد بویی از فقه نبرده است، نه اینکه بگوییم قدیمی است بی سواد است. خوب این نظریه از لسان حضرت امام جاری و منشا انقلاب اسلامی شد، و از عرفان شروع شد و با عرفان ادامه یافت با معنویت ادامه یافت. پسرش را کشتند وقتی خبر را شنید گفت مصطفی امید آینده اسلام بود اما واقعه را گفت الطاف الهی است، خیلی تعجب کردیم. پسرش نابغه و مجتهد کشته شده است و می گوید از الطاق خفیه الهی است بهانه شد و انقلاب شد جنگ شد گفت از الطاف الهی است، حالا می بینیم ابرقدرت پوشالی کره زمین جرات نمی کند به ما چپ نگاه کند، پایگاه شان را می زنند به حاشیه فلان کشور موشک پرتاب می کند این قدرت نظامی و موشکی حوزه تسلیحات ماست، اگر جنگ نشده بود احساس خطر نمی کردیم ایران توسعه پیدا نمی کرد.فقط دنبال فضل و رضوان و رضای الهی هستند این انگیزه آنهاست. هویت دارند. گفتم هویت مهم است هویت خط کش کفر و ایمان است، اوایلی که کت و شلوار غربی آمد علمای ما حرام کردند چون تشبه به کفار حرام است ما ایرانی ها قبا تن مان است، عبا و قبا عربی است ایرانی نیست و لباس هویت است، محاسن هویت است، چرا برخی از مدیران این طور محاسن خود را کوتاه می کنند محاسن، زیبایی و هویت است، این که فرمودند به این معنا نیست پیشانی پینه بسته باشد معنایش این است هویت داشته باشد بفهمیم انقلابی یا ضد انقلابی است در حال حاضر شناخت انقلابی با صد انقلابی سخت شده است و باید با گفتگو متوجه مواضع یکدیگر شد، این ها در تورات آمده اوصاف است و مثل انجیل است. این ها میدان عمل است اینکه ملاک و معنا و شاخص چیست.اگر به به و چه چه کرده اند بدانید دارید راه را عوضی می روید. مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم ۖ تَراهُم رُكَّعًا سُجَّدًا يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوانًا ۖ سيماهُم في وُجوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجودِ ۚ ذٰلِكَ مَثَلُهُم فِي التَّوراةِ ۚ وَمَثَلُهُم فِي الإِنجيلِ كَزَرعٍ أَخرَجَ شَطأَهُ فَآزَرَهُ فَاستَغلَظَ فَاستَوىٰ عَلىٰ سوقِهِ يُعجِبُ الزُّرّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَ ۗ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ مِنهُم مَغفِرَةً وَأَجرًا عَظيمًا این شاخص است و با این می توان فهمید راه را درست می روید یا نه.این فرآیند باید به لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَ تبدیل شود باید کینه کفار را برانگیزد تا ببینیم راه را درست می رویم یا نه.درست هدف گرفته ایم این مهم است ، این سیر باید به این جا منتهی شود و نهایتا، إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ. َعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنوا وَعَمِلُوا الصّالِحاتِ
آیت الله رشاد خاطر نشان کرد : یکی از علمای مبارز و مجاهد دوران انقلاب در تفسیرش می گوید هر عمل صالحی مد نظر است.انسان متاثر می شود به برخی از افکار حتی علمای ما که مارکسیسم بودند . اما قرآن طبق این آیه می گوید باید مومنین باشند تا عمل صالح باشد. وقتی می گویند قوه همه ذهن به سمت سلاح می رود اگر تطبیق دهیم می بینیم معنای قوه بیش از این است، در آیات ارکان مولفه ها آمده است، مولفه امنیت هم آمده است مولفه استقلال هم در آیات وجود دارد مولفه مردم سالاری نیز این گونه است، مولفه عمق راهبردی داشتن است، چرا باید عمق راهبردی داشته باشیم چون هستیم چرا انقلاب باید صادر شود چون بای باشیم و این امتداد راهبردی مساله مهمی است و ما هستیم و ما باید کنار گوش دشمن برویم دشمن نباید بیاید ما را تهدید کند ما باید تلاویو را تهدید کنیم ضمن اینکه جرات نمی کنند به ما حمله کنند سرزمینشان نیز نا امن کنیم می دانند وقتی حزب الله و جبهه مقاومت را بزنند ما را به دارند می زنند به یک معنا، منتها غیر مستقیم، چون می دانند قدرت ما آنجاست، می‌خواهند قدرت ما را تضعیف کنند، ولی این گونه نیست، به هر حال مولفه راهبردی هم بسیار مولفه مهمی است.
وَما لَكُم لا تُقاتِلونَ في سَبيلِ اللَّهِ وَالمُستَضعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَالنِّساءِ وَالوِلدانِ الَّذينَ يَقولونَ رَبَّنا أَخرِجنا مِن هٰذِهِ القَريَةِ الظّالِمِ أَهلُها وَاجعَل لَنا مِن لَدُنكَ وَلِيًّا وَاجعَل لَنا مِن لَدُنكَ نَصيرًا
ما به این آیه داریم در لبنان و عراق و افغانستان و یمن عمل می کنیم.چرا برخی از مسلمانان این را نمی فهمند، این صریح قرآن است، خدای متعال تاج مکنا بر سر ایران گذاشته است چون تمکن داریم وظیفه داریم باید بدهیم و این تکلیف ماست، و آنها هم بر ما حق دارند، این ها سائل و محروم هستند و در اموال ما حق دارند، اموال هم فقط پول نیست، قدرت و معنویت هم هست، مالکیت معنوی مهم تر از مالکیت مادی است، ما مالکیت داریم بر معنویات، معنویات را عظیم می داریم، این معنویات را باید به محرومان بدهیم، خمس و زکات را باید بدهیم.