در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار است و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود

در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار است و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود

در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود

رئیس شورای حوزه‌های علمیه‌ی استان تهران گفت: در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود.

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق و جمع طلاب در خصوص شان و اهمیت جایگاه شهادت اظهار داشت:نسبتی میان علم و شهادت وجود دارد، کسانی که به شهادت می‌رسند مقتولند و باید دید چرا این نوع قتل را خدای متعال شهادت نام گذاری و چنین قتیلی را شهید تعبیر کرده است.

رئیس مؤسسه آموزش عالی حوزو‌ی‌ امام رضا(ع) افزود: طبق آیات و روایات نسبتی میان علم و شهادت برقرار و مقام علما و شهدا مقایسه می شوند؛ لابد سنخیتی وجود دارد که این دو ارزش با یکدیگر مقایسه می شود.

وی بیان کرد: گاهی قبل از شهادت، جملاتی از سوی شهیدان بیان می‌شود که با تعمق و دقت و با دریافت باطنی این کلمه ها به زبان آورده شده و نشان می‌دهد به مقام شهود رسیده‌اند.

آیت الله رشاد عنوان کرد: یکی از دروسی که ای کاش در حوزه معمول می‌شد این بود که مطالعه مجموعه وصیت نامه و اظهارات شهدا را داشتیم، چرا که شهدا ره صد ساله را یک شبه می پیمایند و درس‌های مهمی در وصیت‌نامه آنها وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد:جمله ای از شهید سلیمانی وجود دارد که می‌گوید تا کسی شهید نشود، شهید نمی شود، در این جمله وجه تسمیه مهمی آمده و ایشان به شهود و سپس شهادت اشاره دارد، یعنی شهادت از جنس شهود است.

مؤسس و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت:در واقع شهید، ساحت الهی را شهود می کند و شهود به نحوی از جس علم و معرفت است و ایشان دارد به ماهیت شهادت اشاره می‌کند.

وی ادامه داد: شهادت بالاترین مرتبه معرفت و شهادت از جنس دریافت و واردات قلبیه است و حیث حضوری دارد.

آیت الله رشاد اظهار داشت: علوم ما طلاب از نوع علوم حصولی است، ما مطالبی را از بیرون دریافت می‌کنیم و تصوراتی در ذهن داریم که معلوم ذهنی است و معلوم واقعی آن است که در خارج باشد.

وی افزود: در علم اصول این طور است که آیا بین علمی که داریم حقیقی است یا آئینه آن در خارج است؛ ما علم دیگری داریم که به شهود حاصل می‌شود یعنی مشهود عینا برای کسی که شاهد بوده حاضر است.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) بیان کرد: در علم حصولی یک تصویر ذهنی داریم مثلا صورتی از کتاب است، در علم حصولی ما به واسطه‌ای صورتی را در ذهن حاصل کردیم.

وی عنوان کرد: سازوکاری ار خدای متعال در وجود ما قرار داده که می توانیم تصویری از آن شی را به ذهن خود منتقل کنیم، در علم حصولی که با شهود حاصل می شود انگار علم به کتاب پیدا می کنیم چون واسطه ای نیست و نفس من با آن موجود است و شی را دریافت می کنیم این شهود است.

آیت الله رشاد خاطرنشان کرد: ما در علم شهودی یک موضوعی داریم و یک علم حصولی و یک علم شهودی داریم، در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود.

وی ادامه داد:در واقع به تبع این رابطه و مقایسه می شودو  بین عالم و شهید که عالم بالاتر است یا شهید بالاتر است که گفته می شود بالاتر از مقام شهداست آیا افضل به این جهت است مراد علمای حقیقی هستند که علم شان حصولی نیست.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران اظهار داشت:برخی از علما، علمشان حصولی و فقط دایرت المعارف سیار و انبان و خزانه و انباشت هستند، چون علم حصولی است اما برخی علما علمشان شهودی است یعنی حقایق را شهود می کنند خود حقیقا را درمی یابند واسطه ندارند همه علمشان یقینی است.

وی تصریح کرد: در جمله شهید سلیمانی، متوجه می شویم وقتی گفتند یعنی تا مراتب را شهود و ملکوت اشیا و اشخاص و اعمال را شهود نکند به مقام شهادت نمی رسد.

آیت الله رشاد بیان کرد: عالمی که فقط حفظیات دارد نمی تواند به این مراتب برسد و این عالم به معنای واقعی نیست چون عالم کسی است که با علم خودش متحد شود.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) اذعان داشت: بسیاری از افرادی که شهید می‌شوند هیچ ترسی از مرگ و درد کشیدن ندارند فردی که به دنبال شهادت می رود با کسی که در بستر خوابیده و ناخواسته شهید می شود مراتبشان فرق دارد.

وی خاطرنشان کرد: اگر کسی به شهود رسیده ولو مقتول نشود باز هم شهید است؛ طلاب باید به دنبال علم شهودی باشند، علمی که شهادت آور است وگرنه کدام مقامی است که با شهادت مقایسه شود.

آیت الله رشاد ادامه داد:امام علی(ع) در شجاعت و عدالت ورزی و انفاق و جهاد و هر فعل حسن و خیری در اوج است اما تنها در مقام شهادت گفت که فائز شدم، زیرا شهادت را بالاتر از فیاضات دیگر خود می‌دانست.

وی گفت: عالمی اگر به شهود رسید شهید است، بسیاری از عالمان پس از فوت بدنشان متلاشی نمی شود و چه بسا شهیدانی که این گونه اند.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی با اشاره به سالروز شهادت برادرش به همراه شهید کاظمی در دی ماه 84 در سانحه سقوط هواپیمای سپاه عنوان کرد: برادر من طلبه بود و چون مجاهدت را همپای کسب علوم دینی می دانست به سپاه پیوست، او ابتدا در سال 56 به نهضت امام پیوست و در مبارزات حضور داشت.

وی تصریح کرد: شهیدان خود را برای شهادت مهیا می کنند و شهید کاظمی کسی بود که برای شهادت گریه می کرد و به فرموده رهبری، تشنه شهادت بود که با 11 تن از یارانش در این سانحه به شهادت رسید و به گفته برخی 300 سال تجربه نظامی ایران از میان رفت.

آیت الله رشاد بیان کرد:این ها اثر شهود است این نفس مطمئنه شده و تومانینه زمانی است که نفس سلیم و قلب سلیم باشد و نفس و قلب مطمئنه معنایش چه بسا یکی باشد این نفس مرتبه ای دارد که مسائل را شهود می کند، در علم باید به شهود برسیم و هم تلاش کنیم تا به شهادت برسیم.

 

 

قلب پیچیده ترین امور و مسائل در میان مفاهیم و معارف است

قلب پیچیده ترین امور و مسائل در میان مفاهیم و معارف است

آن که چشم قلبش گشوده شود جز غیب محض همه چیز را می تواند ببیند

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: قلب پیچیده ترین امور و مسائل در میان مفاهیم و معارف است.

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق در جمع طلاب در خصوص اوصاف قلب اظهار داشت: قلب را اگر بگوییم پیچیده ترین امور و مسائل در میان مفاهیم و معارف است خیلی بیراهه نگفته و مبالغه نکرده ایم.

رئیس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در فلسفه نیز به این بحث قلب پرداخته می شود و حکما و بزرگان به قلب پرداخته اند و نیز در عرفان مورد بحث است و شاید از مهم ترین مسائل در عرفان، قلب است.

آیت الله رشاد بیان کرد:عرفا در عرفان نظری نیز به مساله قلب پرداخته اند و شارحین نیز در این خصوص بسیار به موضوع قلب وارد شده اند و و ابن عربی بیش از صد شرح منتشر شده مهم پیرامون این موضوع دارد.

وی تصریح کرد:در عرفان عملی و سلوک نیز به احوالات قلب پرداخته شده است و ما در چارچوب فضای دیگری و ادبیاتی که داریم تولید می کنیم در این باره بحث خواهیم کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد:ما در حوزه معنویت و سلامت معنوی سلسله کارهایی انجام می دهیم که در خصوص قلب به بحث می‌پردازیم.

وی خاطرنشان کرد:در حوزه اخلاق نیز فراوان به مساله قلب پرداخته می شود و علمای اخلاق به این مساله اهتمام دارند، همچنین در معارف دیگر نیز به این موضوع پرداخته می شود و قلب هم موضوع کلام و هم موضوع فقه است.

آیت الله رشاد گفت:قلب موضوع مهمی است که باید مباحث آن را دنبال کنیم، از نظر احادیث و آیات نیز قلب، جایگاه مهمی دارد و 296 بار واژه قلب و قلوب در قرآن کریم آمده است و بارها در روایات و احادیث به آن اشاره شده است.

وی افزود:در مجموع 6 هزار روایت و 607 وصف حالت برای قلب گفته شده و در روایات ما گویی برای قلب تشخص واقع شده و انگار شخصیت انگاری کرده و شخص موجودی متشخص است.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران اظهار داشت: برای مثال گفته شده چشم دل باز کن و یا گوش دل و زبان دل و پای دل در روایات آمده است و حدیث داریم از پیامبر(ص) که دو چشم در درون انسان است که امور اخری و شعون باطنی را می بیند که با چشم صورت نمی توان دید.

وی خاطرنشان کرد: چشم سر بین همه موجودات مشترک است، اما چشم باطن برای همه نیست و بسیاری از نظر چشم باطنی، کور هستند و در آخریت نیز کور محشور می‌شوند.

آیت الله رشاد تاکید کرد:چشم باطنی مخصوص برخی از بندگان است، همان طور که برخی عقول دارند اما نمی فهمند بصیرت ندارند.

وی تصریح کرد:آن کسی که چشم قلبش گشوده شود او جز غیب محض همه چیز را می تواند ببیند حتی ملکوت را می توان مشاهده کند، ابراهیم گفت خدایا ملکوت را به من نشان بده و آن را دید.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) بیان کرد: بزرگانی داریم که باطن ما را می‌بینند، امید است خدای متعال به ما نیز چشم واقعی عنایت نماید.

نفس مطمئنه و قلب مطمئنه از مراتب ایمان است

نفس مطمئنه و قلب مطمئنه از مراتب ایمان است

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت: نفس مطمنه و قلب مطمنه از مراتب ایمان است و در صورتی که قلب سلیم شود قلب مطمئنه می شود.

آیت الله علی اکبر رشاد در ابتدا با تقدیر از تلاش متولیان در اداره حوزه‌های علمیه در مسیر گسترش علوم دینی اظهار داشت:حوزه‌ها در گذشته با مشکلات زیادی اداره می‌شد و این گونه ساختارمند نبود و مدرسه‌های علیمه دارای مدیر و معاون و تشکیلات نبودند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: به دلیل اینکه حوزه‌های علمیه در گذشته نظام مند نبودند، برنامه‌های گسترده‌ای برای طلاب علوم دینی وجود نداشت و گاهی با چند خادم و بانی، این مدارس علمیه اداره می‌شدند و برخی از دروس برای طلاب، به واسطه فقدان امکانات سالها طول می کشید.

وی تصریح کرد:امروز شرایط در حوزه های علمیه تفاوت پیدا کرده و ساختارمند و نظام‌مند شده و برنامه های درسی نیز ارتقا یافته‌اند.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد:این نظمی که امروز وجود دارد جدید بوده و در سالهای اخیر اتفاق افتاده است؛ درقبل از انقلاب دو مدرسه نظام مند علمیه در تهران وجود داشت و تعداد محدودی نیز در کشور فعالیت داشتند.

وی خاطرنشان کرد: اخلاق طلبگی و اسلامی و شیعی اقتضا می‌کند از کسانی که در زمینه ارائه خدمات به حوزه های علمیه تلاش می کنند، قدردانی کنیم، در حوزه‌ها، خادمینی سالها فعال هستند که باید تکریم شوند.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت:تلاش این عزیزان در مسیر درس خواندن طلبه‌ها و صیانت از چراغ فروزان علوم دینی است.

وی افزود:درس حوزه، درس معنویت و اخلاق و روحانی است و قدرشناسی از تلاش‌گران در حوزه، از مصادیق اخلاق است و این تکلیف شرعی و اخلاقی ماست که زحمات را قدر بدانیم.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران در ادامه پیرامون مشخصات و ویژگی‌های قلب نیز عنوان کرد:نفس مطمنه و قلب مطمنه از مراتب ایمان است و در صورتی که قلب سلیم شود قلب مطمئنه می شود.

وی بیان کرد:قلب مطمئنه قلبی است که هیچ شبهه و شائبه و شرک و هیچ ذره سیاهی و تیرگی در آن راه ندارد، مهم ترین تیرگی‌ها در قلب، شک است و در قلب سلیم، تردیدی وجود ندارد،وجود قلب مطمئنه، توفیقی الهی است.

آیت‌الله رشاد تصریح کرد:در قرآن کریم قلب سلیم، دو بار در مورد حضرت ابراهیم ذکر شده است، وقتی حضرت ابراهیم به خدا عرض کرد به من ارائه کن چگونه مردکان را زنده می کنی، داستانی نقل شده که خداوند از طریق پرندگانی این مساله را به ابراهیم نشان داد.

وی اظهار داشت:ماجرا از این قرار است که روزى ابراهیم(ع) مردارى را دید که در کنار دریا افتاده و پرندگان و حیوانات آن را طعمه خود قرار داده اند و این منظره، ابراهیم(ع) را به فکر چگونگی زنده شدن مردگان پس از مرگ انداخت و تقاضا کرد تا خداوند، زنده شدن مردگان را به او نشان دهد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: چنین درخواستی به دلیل تردید حضرت ابراهیم (ع) به وجود خدا نبود بلکه می خواست قلب مطمئنه ای از روز رستاخیز داشته باشد و ایمانش نسبت به قیامت، محکم تر شود.

وی خاطرنشان کرد: با چنین درخواستی به ابراهیم(ع) دستور داده شد که پرندگان چهارگانه ای را پس از ذبح، با هم مخلوط کنند و بر هر کوهی قسمتی را قرار داده، سپس آن ها را بخواند تا کیفیت رستاخیز را مشاهده کند.

آیت‌الله رشاد گفت:ابراهیم(ع) این کار را کرد، و آنها را صدا زد، در این هنگام اجزاى پراکنده هر یک از مرغان، جدا و جمع شده و به هم آمیختند و زنده شدند.

وی افزود: حضرت ابراهیم علم یقین داشت و می خواست به عین الیقین برسد، او می خواست باطن عالم را ببیند، نه ظاهر عالم را، قلب یکی از قوای نفس است و نفس به معنای قلب نیز به کار رفته و نفس مطمنه با قلب مطمئنه متحد می شوند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران بیان کرد:ظرف قلب مطمئنه، نفس مطمنه است، اگر نفس مطوئنه باشد، قلب مطمئنه در آن جای می گیرد و قلب مطمئنه، قلبی است که از مراحل بحران و عقل و تجربه و مشاهده مادی و ملکی و ملاحظه از آن چه از روند امور موثر است عبور کرده و مشاهده عوامل ملکوتی را می کند.

وی عنوان کرد:حضرت ابراهیم نیز برای قلبش، سلامت می‌خواست، در این راستا نفس هم از سلامت می تواند برخوردار باشد و هم سلیم النفس اهمیت دارد، امید است خدا به ما باوری اعطا کند و قلب ما مطمن باشد و نفسی مطمن داشته باشیم و بتوانیم از تجربه  از برهان عبور کنیم.

امروز به صدها مجتهد برای گره گشایی از مشکلات کشور نیاز داریم

امروز به صدها مجتهد برای گره گشایی از مشکلات کشور نیاز داریم

آیت‌الله رشاد:

طوفان الاقصی، پیچش تاریخی است که چرخشی در منطقه و مداخلات جهان ایجاد می‌کند/ اخلاق بلا شریعت و شریعت بلااخلاق معنا ندارد/ امروز به صدها مجتهد برای گره گشایی از مشکلات کشور نیاز داریم

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق در جمع طلاب ابتدا با تبریک عملیات طوفان الاقصی اظهار داشت:اتفاقات عظیمی در دنیا دارد می افتد، آن چه بین رژیم صهونیستی و غزه اتفاق می افتد پچیش تاریخی است که چرخشی در منطقه و مداخلات جهانی ایجاد می‌کند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: یک زمانی در جهان، 11 سپتامبر را علم کردند که در این باره بسیاری می‌گویندخودشان این کار را انجام دادند و به این بهانه وارد منطقه شدند و حتی قوانینی جدید در مجامع بین المللی گذاشتند.

وی بیان کرد: برخی می‌گویند کسان دیگری این کارها را انجام دادند و آمریکا شوکه شد؛ این اتفاقی که آن را خود آمریکایی‌ها ایجاد کردند یا کسان دیگری به وجود آوردند باعث شد جنایاتی را در منطقه مرتکب شوند.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد:اما این بار که در طول 80 سال همه صهیونیست‌ها این سرزمین‌ها را اشتغال کردند و به قتل عام پرداختند و اسیر گرفتند حالا شرایط کاملا عوض می‌شود.

وی تصریح کرد: فلیسطینی‌ها در برابر این اشغالگری، تهاجم خود را با سنگ شروع کردند و نهضت سنگ آغاز شد و امروز می‌رسد به جایی که 5 هزار موشک سر صهیونیست‌ها می ریزند و همه چیز دارد عوض می‌شود، آنها توانستند این همه اسیر بگیرند و از میان اسرائیلی‌ها بکشند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: انتقام کور صهیونیست‌ها با شلیک به واحدهای مسکونی در غزه نشان از قدرت نظامی نیست،در مجموع این که مثل رعد بر سر دشمن مدعی فرود بیایید این‌ها مهم است.

وی با اشاره به موضوع کلاس اخلاق در مورد اوصاف و حالات منفی قلب گفت:هر یک از این بحث‌ها، ظرفیت یک کار علمی اساسی مفصلی دارد و چنین مطالعاتی باید صورت می‌گرفت و ای کاش حوزه‌های علمیه ما به این مباحث اهتمام داشتند و در رساله‌های سطح 3 و 4 طلاب فاضل را مامور می‌کردند روی این مباحث کار کنند.

آیت‌الله رشاد افزود:همان طور که گفتیم 607 وصف و حالت مثبت و منفی در مورد قلب در روایات آمده است، خود این یک دایره المعارف به شمار می‌رد و اگر این اوصاف تبیین و مستند شود و مسائل پیرامون هر یک از عواملی که سبب به وجود آمدن این اوصاف شود بررسی گردد بسیار ارشمند خواهد بود.

وی تصریح کرد:همچنین آثار این اوصاف و احوال مثبت و منفی و روش‌های از میان رفتن این اوصاف منفی و یا روش‌های توسعه و تحکیم این اوصاف مثبت و احوال مورد مورد بحث قرار بگیرد برکات زیادی دارد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران بیان کرد:در بحث‌های اخلاقی نه تنها در عمل و برنامه‌های آموزشی به این مسائل توجه نمی‌کنیم که در تولید محتوا و کار علمی نیز اهتمامی نداریم.

وی عنوان کرد: مسلم است که فقه به اعتبار نقش تعیین کننده‌ای که در صورت بندی سبک زندگی مومنان دارد از جایگاه خاصی بهره‌مند است و چیزی جای فقه را نمی‌گیرد اما حوزه عقاید که مبانی را تشکیل می‌دهد و فقه مبتنی بر آن است اصول و احکام و احیانا اخلاق که قاعده تولید می‌کند و به تولید معیار برای فقه می‌پردازد بر ارزیابی درستی واقع شده و استنباط فقهی و حتی سازوکار ایجاد می‌کند که چگونه فقه را پیاده کنیم.

آیت‌الله رشاد اظهار داشت: لزوما پیاده کردن برخی از قواعد و فروع فِقهیه در پیوند با قواعد و فروع اخلاقی می تواند عملی شود، باید توجه داشت دین یک مجموعه و منظومه و یک دستگاه و یک نظام و ابرنظام است که مشتمل بر مجموعه ای از نظامات می‌باشد و 5 کلان نظام در ذیل دین داریم که کلان نظام های محتوایی هستند یعنی محتوایی از دین را تشکیل می دهند و محتوای دین از این ها به وجود می آید.

وی گفت: این کلان نظام‌ها بینشی و عقایدی و کلان نظام دانشی و علم و کلان نظام معرفتی و معنوی و عرفانی و کلان نظام اخلاقی و ارزشی و فضائل و رذائلی و کلان نظام تشویقی و شریعت و فقه است و فروغ دینی که در عمل پیاده شود این 5 کلان نظام است که در 4 کلان نظام ارتباطی بار می شوند، یعنی این 5 کلان نظام عقاید ما و علم دینی و معنویت دینی و اخلاق دینی و شریعت دینی و احکام دینی این ها بر چهار کلان نظام ارتباطی بار می‌شوند.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) ادامه داد:این هرپنج نظام در مجموع یک برشی به رابطه انسان با خدا و رابطه انسان با خود انسان و با خودش اینکه چه باید انجام دهد و چه رفتاری داشته باشد و خود را به چه صورتی مدیریت کند و مناسبات خود را با خودش پیگیری نماید دارند.

وی اظهار داشت: همچنین این 5 کلان نظام محتوایی باید در حوزه رابطه انسان با دیگران اینکه چگونه ارتباطی باید داشته باشیم بحث کند و چهارمین نظام ارتباطی که مناسبات و روابط را تنظیم می کند رابطه انسان با دنیا به معنای هستی است یعنی با دنیا چه رابطه ای داریم و چگونه با زمین و محیط زیست و صنعت برخورد کنیم و روابط ما با آب و خاک و گیاه و درخت و پرندگان چگونه است.

آیت‌الله رشاد بیان کرد:همچنین این 5 کلان نظام در رابطه با چه در عالم است به بررسی می‌پردازد، در واقع دو دسته کلان نظام است که کلان نظام های محتوایی 5 تاست و اضلاع هندسی دین را تشیکل می دهد دین یک هندسه 5 ضلعی است و چهار کلان نظام ارتباطی داریم که ساختار را درست می کند.

وی عنوان کرد: آن 5 کلان نظام باید به مثابه محتوا در قالب این 4 کلان نظام ارتباطی و رابطه با خدا و رابطه با خود و رابطه با غیر و رابطه با دنیا باشد و آن5 کلان نظام محتوایی، باید محتوایش در قالب این 4 کلان نظام ارتباطی ریخته شود.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران تصریح کرد:آن زمان وقتی این 5 کلان نظام با آن 4 کلان نظام در هم آمیخته می‌شوند از برآیند اینها و از تلفیق این و تراکم این ها، میان نظام هایی را تولید می کنیم یعنی همه باید بیاید در مبانی اقتصاد، یعنی در اقتصاد هم عقاید تاثیر دارد هم دانش دینی نقش آفرین است و هم معنویت دینی و اخلاق و هم احکام اثر دارد.

وی ادامه داد: این هر 5 در اقتصاد رسوخ دارد در عین حال این 5 کلان نظام محتوایی در بستر اقتصاد روابط را هم وارد می کنیم این 5کلان نظام در موضوع اقتصاد در ارتباط با خدا و یا در ارتباط با خود یا ارتباط با غیر و دیگر انسان ها و دنیاست، این ها در واقع با در هم آمیخته شدن 5 کلان نظام در درون 4 کلان نظام ارتباطی در یک موضوع این در نهایت نظام می شود.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد:وقتی ما در رفتار معنوی و اخلاقی و عبادی کار می کنیم همین را باید ببینیم یعنی وقتی می گوییم اخلاق، نمی توانیم اخلاق خالی را بگوییم، یا معنویت خالی محض بگوییم ما بودایی نیستیم؛ بودایی ها می گویند ما احکام نداریم، ما اسلام هستیم و هزاران حکم داریم. حتی به برآورد یکی از اعاظم که فرمودند 40 هزار طرح فقهی داریم.

وی بیان کرد:اخلاق بلا شریعت و شریعت بلااخلاق معنا ندارد، یکی از مشکلات این است که در حوزه‌ها، منابع بسیاری داریم متاسفانه مواجهه با متن دین و اضلاع دین باعث شده بسیاری از اسناد از میان رفته باشند و آن اهتمامی که به حفظ اسناد روایات فقهی داشتیم و سعی کردیم آن را حفظ کنیم آن اهتمام برای حفظ اسناد اخلاقی نداشتیم و از میان رفته است.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) عنوان کرد: این ها دستور دین است و باید اسناد آن حفظ شود، حوزه اخلاق نیز باید با اجتهاد و تحقیق و روش فنی و روش شناسی علمی دقیق فهم آن را به دست بیاورد.

وی اظهار داشت: اگر چنین باوری داشتیم در رساله‌های سطح 3 و 4 و تحقیقات، اهتمام می‌کردیم و دریایی از مفاهیم به دست می آمد، اخلاق و فقه از جنس آموزه است و فقه نیز جنبه آموزشی دارد.

آیت‌الله رشاد در این جلسه با تقدیر از تلاش‌های مرحوم موسویان در زمینه علم اقتصاد در سطح حوزه گفت:ایشان استاد تمام و مجتهد بود و ده ها کتاب در حوزه بورس و بازارهای مالی و بانکداری داشت و در تمامی دستگاههای کشور تاثیر می گذاشت، ما علاقه داریم طلاب این گونه پرورش یابند.

وی بیان کرد:امروز به صدها مجتهد برای گره گشایی از مشکلات کشور نیاز داریم تا مبادا بدون نگرش به مسائل دینی و اسلامی، درصدد استفاده از روش های غربی باشیم، نباید وضعیت به گونه ای باشد که علما از نظام بانکداری گله مند باشند، البته قوانین بانکی درست است اما عملکرد ربوی است.

این استاد عالی حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد:خلق پول توسط بانک های خصوصی مشکلات اقتصادی به وجود آورد و ارزش پول را پایین آورد، همه ما باید با نگاهی فقهی و دینی و اخلاقی در جهت رفع این مشکلات اهتمام داشته باشیم.

قلب‌هایی که قساوت دارند نور خدا و حقیقت در آنها نفوذ نمی‌کند

قلب‌هایی که قساوت دارند نور خدا و حقیقت در آنها نفوذ نمی‌کند

آیت‌الله رشاد:

قلب‌هایی که قساوت دارد نور خدا و حقیقت در آنها نفوذ نمی‌کند/قساوت، یکی از امراض قلب باطنی انسان است

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: قلب‌هایی که قساوت دارد نور خدا و حقیقت در آنها نفوذ نمی‌کند

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق در جمع طلاب اظهار داشت: شناخت اوصاف قلب که گرانیگاه سلامت و سقامت است اهمیت زیادی دارد، چنان که قلب ظاهری و قلب جسمی نیز در بدن هم کانون و محور گرانیگاه سلامت بدن و سقامت بدن است قلب باطنی نیز این گونه است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: آن چه در آیات و روایات از این واژه استفاده شده عمدتا مراد قلب باطنی است و همین طور که ممکن است در طب اوصاف و وضعیت‌ها و حالت‌های مثبت و منفی گوناگون برای قلب جسمی قابل طرح باشد برای قلب باطنی نیز صفات و احوال مثبت و نیز منفی فراوان درج شده است.

وی تصریح کرد:در قرآن کریم چیزی حدود 60 وصف و بحث اجمالی را به دست آورده‌ایم و در روایات 607 بحث و حالت مثبت و منفی در مورد قلب به دست آمده است.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد: قلب مریض یکی از اوصاف منفی است، از دیگر اوصاف منفی قلب، قساوت است قلب قاسی، قلب لاحی، قلب گنهکار، متکبر، غلیظ، قلب قفل، قلب ذائق، قلب متحیر و شکاک از جمله ویژگی‌های قلب دارای قساوت است.

وی خاطرنشان کرد:بی ثباتی و ناپایداری قلب یک بیماری عجیب و از سخت ترین بیماری هاست و علاج آن بسیار دشوار است این گونه افراد زندگی سختی دارند و بسیاری از این افراد عاقبت به شر می شوند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت: ما قلب رائن و قلب متغلب و پیوسته دگرگون شونده داریم که برخی صفت و برخی حالت است، صفت به وضعیتی اطلاق می‌شود که تا حدی ثبات دارد و به نحوی از درون و حالت ذاتی داشته باشد اما حالت ثابت نیست.

وی افزود: صفت به چیزی گفته می شود که ثبات داشته باشد و حالت از واژه حال در واقع چیز متغیری بوده و ثابت نیست، آن چه از وضعیت‌های قلب چه از حیث مثبت یا منفی ذکر شده می‌تواند در یک دسته‌بندی کلان به این دو مرتبه تقسیم شود که برخی وصف و برخی حالت‌اند.

آیت‌الله رشاد اظهار داشت:شاید قساوت از صنف وصف باشد نه حالت، چون این گونه نیست که به زودی ذایل شود، بلکه قلب کسی اگر قاسی شود تبدیل به صفتی خواهد شد و صورت شناور و به زودی ذایل پذیر نیست.

وی بیان کرد:به نظر می‌آید که قساوت از این قسم است حالتی است که در قلب باطنی انسان به وجود می آید همان طور که در قلب ظاهری نیز ممکن است این حالت وجودداشته باشد.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) عنوان کرد: قرآن نسبت به کسانی که در قبال ایمان، مقاومت می کنند و آن را نمی پذیرند و نهی الهی در آنها تاثیری ندارد و از ساحت الهی بریده می شوند راجع به این ها می فرماید جَعَلْنا قُلُوبَهُم قاسِیة، این ها قلبی قسی دارند، این بدان معنا نیست

وی تصریح کرد:جعلنا به معنای این نیست که خداوند به صورت جبری چنین کاری را انجام دهد، دربسیاری از آیات که مطالب منفی را به ذات باری تعالی نسبت می‌دهد مثلا نسبت به قارون می‌گوید ما ثروت زیادی به او دادیم بدان معنا نیست که خدای متعال بی‌علت و بدون در نظر گرفتن زمینه هایی چنین کاری انجام دهد.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد:در واقع این گونه نیست که خدای متعال بی هیچ زمینه و منشایی بفرماید من چنین کاری را انجام داده‌ام و در حقیقت علت را در فرد ایجاد می‌کند، چون علیت را از خدای متعال گرفته اند یعنی این خواص را خدای متعال قرار داده است ولو اینکه این علل را خود فرد به کار ببرد خود انسان به خاصیت علل پی ببرد و این خاصیت‌ها را عملی کند یعنی از نظام علی که خداوند امر فرموده انسان استفاده می‌کند.

وی اظهار داشت:انسان این خاصیت‌ها را ایجاد نکرده است، بلکه خدای متعال نظام علیت را ایجاد و انسان از آن استفاده می‌کند پس هم خداوند و هم انسان نقش دارد، اما نقش اصلی از آن خداست که این اسباب را فراهم کرده است.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت:خداوند این قدرت را به انسان داده تا به خواص پی ببرد و آن را به استخدام درآورد،اینکه به ذهن انسان خطور کند از نعمت استفاده کند ارادی نیست و خداوند این زمینه را به وجود آورده است.

وی افزود:انسان موجودی بی‌اختیار نیست و از نظام علی و معلولی که خداوند آفریده بهره برداری می‌کند خداوند این ابزار را در اختیار انسان نهاده و انسان نیز می‌تواند از آن به نحو خوبی بهره بگیرد.

آیت‌الله رشاد بیان کرد:افراد قسی‌القلب و کسانی که در برابر ایمان تسلیم نمی‌شوند و کسانی که از کنار نهی الهی، بی‌اعتنا عبور می‌کنند قلبی تیره دارند و قلب‌هایی که قساوت دارد نور خدا و حقیقت در آنها نفوذ نمی‌کند.

وی تاکید کرد:برای اینکه انسان از امر و نهی الهی اطاعت کند باید تسلیم باشد و این امر توفیق می‌خواهد و این بدان معناست که اسباب فراهم شود، توفیقی که خداوند به انسان می‌دهد از خود انسان در دوری جستن از معاصی شروع می‌شود.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) عنوان کرد:خداوند فیض مطلق است و امر و نهی فرموده تا منافع انسان تامین شود از خدا بخواهیم توفیق این را به ما بدهد که گوش به فرمان خداوند باشیم.

وی تصریح کرد:معصیت، اسباب قصاوت قلب می‌شود و این گونه قلب نفوذ ناپذیر می‌گرددو دل نمی شکند و خیر و حق درون این قلب نمی‌تواند ورود کند، ر حالی که با ذکر الهی و حالات دعا، قلب نرم می شود.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد:گریه، دل را نرم می کند انسانی که اهل گریه هست اهل نشاط نیز هست چون دل صیقل خورده و شفاف شده است، قسی یعنی تیرگی در قلب و حقایق و نورالهی در این قلب منعکس نمی شود.

وی گفت:عضو قلب، برای مومن و کافر به یک اندازه از نظر جسمی نرم است اما منظور از قسی القلب، به لحاظ معنوی است.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران عنوان کرد:باید به عنوان طلبه دریچه دل را به روی هر چیز و هر کسی باز نکنیم چون سلامت را از دست می دهد از طرفی قلب را نباید به روی هر چیزی بست دلی که به روی اوامر الهی بسته شود سیاه و تیره می‌شود و نوری در آن نمی رود.

 

همه حرکات، رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد

همه حرکات، رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد

همه حرکات و رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد/ریا و نفاق از جمله امراض قلب است/ قلب و چشمان آلوده، راهی به درگاه الهی ندارد

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: همه حرکات و رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد.

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق حوزه علمیه در جمع طلاب اظهار داشت: گرانیگاه سلامت بدنی و سلامت روحی، سلامت ظاهر و سلامت باطن و سلامت ملکی و ملکوتی قلب است.

وی بیان کرد: در قرآن کریم شنیده بودیم 20 صفت منفی و مثبت برای قلب قید شده و وقتی به این آیات جستجو کردیم 55 صفت یافت شد، همچنین در روایات نیز 104 موضوع مثبت و منفی یافت شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد:برادر مومن جناب برازش که عمری را تحقیق کرده و در حوزه حدیث کار می‌کند معجم نگاری برای منابع حدیثی انجام داده و یک دوره تفسیر حدیث نوشته بود که از ایشان خواستیم در خلال کاری که انجام می‌دهند طرحی را برای ما ارائه دهند.

وی تصریح کرد: ایشان حدود 35 سال مشغول در مورد جامع الاحادیث است که کل احادیث از همه منابع جمع آوری کرده که کتاب تاریخی و حدیثی و عرفانی است و آن را جمع‌آوری و طبقه بندی و موضوع بندی می‌کند.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد:از ایشان خواستیم جستجوی بیشتری کنند تا ببینیم در روایات در مورد قلب چه بحثی شده است، ایشان بعد از مدتی گزارش را ارائه کرد و حجم روایات را بیش از 5 هزار مورد ذکر کرد.

وی اظهار داشت: در واقع در جستجوی وسیع‌تر در حوزه حدیث و منابع حدیثی بیش از 5 هزار روایت در حدود 880 صفحه طبقه بندی توسط ایشان ارائه شد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت:از جمله نکات مهم در این پژوهش این بود که 607 صفت برای قلب در روایات ذکر شده است و این نشان دهنده عظمت قلب است، که این عنصر در وجود آدمی چه جایگاه مهمی را دارد.

وی افزود: باید ببینیم چه عملی عامل پیدایش صفات مثبت در قلب و چه چیزهایی موجب پیدایش و حصول حالات منفی می‌شود و چه چیزهایی موجب حفظ حالات منفی و یا مثبت می‌شود و برونداد صفات منفی و برونداد صفات مثبت چیست؛ این چند مساله مورد پژوهش قرار گرفته و گزارشی ارائه شد.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد: همچنین باید بررسی شود که قلب چه جایگاه مهمی در نگاه اهل بیت(ع) دارد؛ اگر انسان قلب سلیم پیدا کرد چه کند که قلب این گونه بماند.

وی بیان کرد:سال گذشته اوصاف قلب در قرآن را بررسی می‌کردیم یکی از این‌ها وصف مرض است، راجع به برخی انسان‌ها در قرآن فرموده شده که در قلبشان مرض است و اینکه منظور از مرض چیست در آیات مختلف در این باره آمده است.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) تصریح کرد: در قرآن کریم وقتی توصیه می‌کند به همسران پیامبر که چگونه با نامحرمان سخن بگویند این اهمیت توجه به نامحرمان را بیان می‌کند مبادا مرضی در قلوب آنان باشد.

وی اظهار داشت:در ایامی که حجاب در جامعه به شدت آسیب دید مراقبت بیشتری نیاز است که انسان چشمان خودش را مدیریت کند تا قلب را مدیریت کرده باشد.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد: همه حرکات و رفتار و منش طلبه، حساب و کتابی ویژه باید داشته باشد، در این شرایط طلاب باید توجه بیشتری داشته باشند؛ طرز نگاه طلبه باید با حیا همراه باشد.

وی ادامه داد:یکی از انواع مرض قلب، آلودگی است که به واسطه چشم به وجود می‌آید، اینکه انسان نسبت به نامحرمان چگونه برخورد کند که بسیار خطرناک است، انسان‌های ضعیف النفس وقتی با چشم می‌بینند هوس می‌کنند پس باید ندید تا هوس نکرد.

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد:در برخی آیات مرض قلب را به نفاق می‌داند نفاق از بدترین امراض قلب است نفاق دارای مراتبی است و یکی از این مراتب ریاست.

وی بیان کرد:همان طور که هر چیزی خلوص دارد، تقوا نیز خلوص دارد، گاهی ناخالصی وارد این تقوا می‌شود و افراد ریان می‌کنند، در این باره ریا و نفاق از جمله امراض قلب است.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد:یکی از امراض کلان، مرض قلب است،شاید بتوانیم اوصاف مفصل در آیات و روایات را دسته‌بندی کنیم و چه خوب است طلاب در این زمینه مقالات و رساله‌هایی بنویسند.

وی گفت:باید امراض را از قلب دور کنیم، نظام علی و معلولی در جهان حاکم است اگر کسی هدایت بپذیرد، هدایت در او افزون می‌شود، همین‌طور ذلالت و مرض این گونه‌اند و این مساله در مرض‌های ظاهری نیز هست، باید پیشگیری کرد و اجازه ندهیم امراضی به وجود بیاید و در این باره مرض‌های خفیف را دست کم نگیریم چون به مرور افزوده می‌شود.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود:زیاد شدن امراض اثر فعل انسان است و هر چه جلوتر می‌رود افزوده می‌شود، وقتی به امراض توجه نشود، تشدید می‌شود، در این باره تکذیب حق و توحید و تکذیب آیات الهی از امراض است .و این ها دچار عذاب دردناک هستند.

وی اظهار داشت:باید مراقب باشیم نفسانیات و عیوب و رذایل در قلب ما رسوخ نکند، وقتی عیوب ظاهری را به ما گوشزد می‌کنند خوشحال می‌شویم و رفع می کنیم اما عیب باطنی را که متذکر شوند ناراحت می‌شویم و گاهی به دل می‌گیریم و کینه می‌شود و نه تنها تشکر نکنیم اعتراض می‌کنیم.

آیت‌الله رشاد بیان کرد:تشخیص امراض دشوار است، امراض جسمی مشخص اند، اما امراض باطنی قابل تشخیص نیست و چه بسا دیگران بهتر از ما عیب ما را ببینند و تشخیص بدهند وقتی تذکر دادند برویم آن را معالجه کنیم و به توبه بپردازیم تا این امراض باطنی را از بین ببریم.

وی تصریح کرد:باید بتوانیم آسیب‌ها و آفات معنوی و باطنی را بپذیریم و آن را درمان کنیم، چشم مهم‌ترین دریچه قلب است و باید مراقب باشیم آلوده نشود و اگر آلوده شود گرفتار می‌شویم؛ قلب و چشمان آلوده راهی به درگاه الهی ندارد.

بسیاری از علوم، میراث امام باقر(ع) پس از دوران خفقان است

بسیاری از علوم، میراث امام باقر(ع) پس از دوران خفقان است

آیت الله رشاد:
امام باقر(ع)، شکافنده علوم و امام صادق(ع)، بسط‌دهنده و گسترش دهنده این علوم بوده است
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: امام باقر(ع)، شکافنده علوم و امام صادق(ع)، بسط‌دهنده و گسترش دهنده این علوم بوده است.
آیت الله علی اکبر رشاد در جلسه‌ای با حضور طلاب با گرامیداشت شهادت امام باقر(ع) اظهار داشت: بسیار معروف است که مذهب ما را مذهب جعفری تعبیر می‌کنند، این در واقع اسم گذاری است که دیگران روی ما چنین نامی گذاشته‌اند وگرنه ما همان تعبیر امام خمینی(ره) یعنی اسلام ناب را در اختیار شیعه داریم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: همه جزییات عقایدمان به نام اسلام است و به دین اسلام معتقد هستیم و اصول مذهب همان اصول دین ماست و فقط جنبه آموزشی در ان نهفته است و ما با اسلام، تفاوتی نداریم.
وی تصریح کرد:اما برخی از فرق، تفاوت‌هایی با اسلام ناب دارند و مثلا عدل را قبول ندارند و به ما عدلیه می‌گویند،چون ما معتقدیم خدای متعال عادل است و همه اعمال حَسَن و قبح دارند و معتقدیم افعال ذاتا یا مَحسن یا قبیح هستند.
آیت الله رشاد عنوان کرد: هر چند برخی فرق چنین دیدگاهی را ندارند و می‌گویند هر چه شارع گفت حَسَن است همان است و هر چه گفت قبیح بوده نیز همان است و ذاتا چیزی حَسَن و قبیح نیست.
وی خاطرنشان کرد: اما در تشیع و طبق اسلام ما معتقدیم خدا براساس حَسَن و قبح احکام، حکم داده و همه احکام نیز حکمت و علت دارند لذا افعال حَسَن را، خدا واجب و یا قبیح را حرام و مکروه کرده است.
رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران گفت: این همه آیات، نشانگر اسلام حقیقی است و فلسفه نیز برای شیعه است، از این رو بسیاری از آیات را به خوبی تفسیر می‌کنند و در اهل سنت کمتر فیلسوف داریم و عرفان از ناحیه اهل سنت شروع شده است.
وی در این باره افزود: در زمان اهل بیت(ع) نیز عرفان شرقی را دامن زدند و برای فلسفه نیز این گونه گفته می شود و خلفا آن را به جهان اسلام آوردند اما مسلم این است شیعه عقل گرا و همچنین عرفانی نیز هست.
آیت الله رشاد عنوان کرد:مکتب تشیع، مکتب جدیدی نیست که بگوییم انشعابی از اسلام است، از این رو تعبیر مکتب جعفری را نمی‌پسندم، چون مکتب جدیدی نیست؛ اینکه تصور شود امامان دیگر یک مذهب داشتند و امام صادق(ع)، یک مذهب دیگری داشته باشد این گونه نیست.
وی بیان کرد:در واقع مکتب جعفری، مکتب مجزایی از مکتب امامان نیست، همان‌طور که در حدیث ثقلین آمده که قران و عترت از یکدیگر جدا نمی‌شود و هیچ حدیثی این قدر محکم نیست و این حدیث برای حقانیت شیعه کافی است، چون مکررا از پیامبر صادر شده است و دلالت ها این قدر مفصل و دقیق است که ذره ای احتمال خلاف نمی‌توان داد و عالمان بزرگی در مورد حدیث ثقلین آثار ارزشمندی دارند.
رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) اظهار داشت: مکتب جعفری نیز مجزا از شیعه و اسلام نیست و تعبیر مذهب تشیع داریم لذا مذهب نیست و خود دین است.
وی تصریح کرد: بسیاری از علوم میراث امام باقر(ع) است و از امام صادق(ع) توسعه یافته است،70 درصد از احادیث از امام صادق(ع) و سپس بخش زیادی از آن امام باقر(ع) بوده و این پسر آن پدر عالم است.
آیت الله رشاد گفت: بسیاری از روایات امام صادق(ع) از پدر نقل شده و در واقع احادیث بی‌شماری از امام باقر(ع) بوده و نقل آن تا رسول خدا(ص) می‌رسد که از آن با نام سند طلایی تعبیر می‌شود و در مقطعی از تاریخ فرصتی ایجاد شد امام صادق جلوه کرد.
وی افزود: کار امام باقر(ع) سخت‌تر از امام صادق(ع) بود، چون امام باقر(ع) بعد از اختناق به روی کار آمد، همان طور که از برخی از امامان حدیث کمتری داریم چون در دوران خفقان بودند و اجاره نقل نمی‌دادند؛ امام باقر(ع) در چنین دورانی زیست.
رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران بیان کرد: 4 هزار نفر شاگرد در جلسات بحث امام صادق(ع) حاضر شدند و این علوم اشاعه یافت وگرنه مجوعه مطالب از حضرات قبلی و از امام باقر(ع) است، از این جهت بسیار غنی هستیم.
وی عنوان کرد:اهل تسنن 40 هزار حدیث از پیامبر(ص) دارند که از اصحاب نقل می‌کنند و ما احادیثی داریم که مستقیم از اهل بیت(ع) و از محضر رسول خدا(ص) گرفته‌ایم، ما احادیث را از امام صادق(ع) می‌گرفتیم که ایشان نیز از پدر و سایر امامان گرفته‌اند.
آیت الله رشاد تاکید کرد: در مجموع باید گفت ما مذهب مجزایی نداریم و در واقع اسلام ناب داریم و متن اسلام را ما از تشیع در اختیار داریم.
وی تصریح کرد:توحید و عدل دو اصل علویان است و احیاکننده این دو اصول هستیم و از طرفی جوهر نهج البلاغه نیز توحید و عدل است هر چه داریم از امام باقر(ع) و دیگر ائمه داریم، به ویژه اینکه امام باقر(ع)، شکافنده علوم و امام صادق(ع)، بسط‌دهنده و گسترش دهنده این علوم بوده است و در مقام فهم و فعل در برابر این علوم باید کوشا باشیم.

ماندگاری اسلام ناب مرهون تلاش های علمی امام صادق(ع) است

ماندگاری اسلام ناب مرهون تلاش های علمی امام صادق(ع) است

آیت الله رشاد: از مکتب امام صادق علیه السلام نباید فاصله بگیریم/ ماندگاری اسلام ناب مرهون تلاش های علمی امام صادق است.

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: از مکتب امام صادق علیه السلام نباید فاصله بگیریم.

آیت الله علی اکبر رشاد، امروز صبح در درس خارج اصول با گرامیداشت سالروز شهادت امام جعفر صادق علیه السلام اظهار داشت: در آستانه سالروز شهادت حضرت جعفر ابن محمد امام صادق سلام الله علیه قرار داریم که وجود مبارک و نورانی این بزرگوار در عرصه معرفت و علم همان نقشی را ایفا کرد که وجود نورانی حضرت سید الشهدا علیه السلام از طریق حماسه و شهادت به ایفای آن پرداخت.

رئیس شورای حوزه­های علمیه استان تهران افزود: اگر نبود شهادت حضرت سید الشهدا علیه السلام چیزی از اسلام باقی نمی ماند و اگر چیزی باقی مانده بود فقط نام بود. شهادت آن بزرگوار نه تنها مسیر اهل بیت را تحکیم و تداوم بخشید؛ بلکه حتی نسبت به سایر مذاهب که در مکتب خلفا زیست و تنفس می نمودند و در مذهب آن­ها نیز حقایقی که وجود داشت ممکن بود از دست برود.

وی تصریح کرد: در واقع اثر شهادت حضرت سید الشهدا علیه السلام محدود به پیروان اهل بیت و مکتب اهل بیت نبود. گاه این چنین است که یک حرکت حتی در رفتار دشمن نیز تاثیر می‌گذارد و رفتار دشمن را هم اصلاح می کند و بقای اسلام ناب و خالص، به خون مطهر و پاک سید الشهدا علیه السلام بود.

آیت الله رشاد عنوان کرد: امام صادق سلام الله علیه نیز چنین نقشی را به شیوه ای دیگر ایفا فرمودند. ایشان نه تنها مکتب اهل بیت را احیا کردند بلکه بعد از سیطره بنی امیه و در نزاع میان بنی امیه و بنی عباس از این فرصت استفاده کردند و مکتب اهل بیت علیهم السلام را تقویت فرمودند. تعالیم امام صادق علیه السلام روی مذاهب دیگر و سران آن­ها، همچنین برای افرادی که مستقیم و غیر مستقیم از شاگردان آن بزرگوار بودند موثر بود و لاجرم در طرز تفکر و رفتار آنها تاثیر گذاشت.

وی بیان کرد:  این که تعبیر می شود امام صادق علیه السلام رئیس مذهب شیعه هستند از یک جهت تعبیر مناسب و دقیقی نیست؛ چرا که شیعه را رسول خدا شیعه نامیده است. روایات متعددی داریم که به لسان حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم، خطاب به امیرالمومنین سلام الله علیه فرمودند هم شیعتک، علی جان آن­ها شیعیان تو هستند.

رئیس حوزه علمیه امام رضا علیه السلام خاطرنشان کرد: روایتی است که سه خلیفه و امیرالمومنین سلام الله علیه جلوی درب منزل پیامبر روی سکویی نشستند و وقتی حضرت از منزل خارج شدند روی سکوی مقابل امیرالمومنین نشستند و آن جا بحث از قومی یا جماعتی با ویژگی های خاص شد. یکی از سه نفر پرسیدند این ها چه کسانی هستند؟ حضرت پاسخ نفرمودند تا اینکه امیرالمومنین سوال کردند و ایشان در مورد ویژگی‌های آنان فرمودند هُمْ شِیْعَتُکَ ؛ رسول خدا فرموند این ها شیعیان تو هستند.

وی گفت: از امام علی علیه السلام سوال کردند شیعه کیست؟ و حضرت حرکت کردند از نقطه ای و به سلمان گفتند پشت سر من بیا و سلمان پا جای پای امیرالمومنین قرار میداد، حضرت برگشتند و گفتند تشیع این است یعنی پا جای پای ما بگذارید.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: اصطلاح شیعه و تشیع اصطلاح متعارفی در عهد رسول خدا بوده است و این گونه نیست تشیع را امام صادق سلام الله علیه بنا نهاده باشد. یا فرقه ای شکل گرفته باشد و یک انشعابی از اسلام ایجاد شده باشد، بلکه تشیع، اسلام ناب و اسلام اصیل است و باقی مذاهب و فرق انشعاب از متن صراط اسلام اند. این گونه معروف است چون مذاهب اسلامی در آن عهد شناخته و تفکیک شده است، فرق و مذاهب به وجود آمد و تشیع نیز یک مذهب تلقی شد.

وی بیان کرد: در تقسیمات کلامی نیز از این اصطلاح استفاده شد به عنوان مذهب شیعه که گویی مذهب و مسلک است در مقابل دین والا خود دین است. البته نقش صادقین در احیای اسلام ناب و ارتقای و توسعه مکتب اهل بیت فوق العاده بوده است شرایط مساعدی به وجود آمده و این دو بزرگوار این کار را انجام دادند.

آیت الله رشاد عنوان کرد: ما عمده مباحث کلامی و حکمی و فقهی و اخلاقی مستند به کلمات به امام باقر علیه السلام و بیش از ان امام صادق علیه السلام است این خود روشن است و اگر نمی بود کلمات امام باقر و امام صادق، کلام ما و فقه ما فقیر بود و اخلاق ما به لحاظ مذهبی فقیر بود.

وی تاکید کرد: این مساله مهمی است چنان چه که فقه و کلام سایر مذاهب نیز فقیر تر بودند و با متن اسلام فاصله می­گرفت، کما اینکه ما در حال حاضر فاصله مان با مرام و مکتب امام صادق علیه السلام کم نیست. گاهی از رویه امام صادق فاصله می گیریم بنده معتقد هستم اگر با یک زاویه دید متفاوت و به انگیزه ارزیابی میزان انطباق و و فاصله کلام و فقه ما خصوصا با آن چه از لسان امام صادر شد در سایر معارف اگر با این نگاه به عنوان چنین ارزیابی کنیم خواهیم دید در جایی فاصله داریم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: یکی از جهت که فاصله داریم جهات عقلانیت است. در کلام و عقاید و در فقه و اخلاق و دیگرمعارف امام صادق بسیار اهتمام دارند بر وجه شان عقل و عقلانیت اما خب به نظر می رسد ما در این جهت بیشتر نص گرا شده ایم. بعضی از فقهای ما، برخی از متکلمین ما، لااقل بیش از آن که عقل گرا باشند نص گرا هستند. گاهی تا جایی که برخی خرده جریان هایی در تشیع پیدا شد که نه تنها نص گرا شدند، که اخبار گرا و اخباری شدند. نه تنها گرایش چنینی، بلکه به جای نص گرایی که بگوییم محور نص است و سایر منابع را نباید کنار بگذاریم یا محور اخبار است اما قرآن را نباید کنار بگذاریم، در عمل نزدیک شدیم به این که سایر منابع را کنار بگذاریم و به جای نص گرایی دچار نص بسندگی بشویم و به جای اخبار گرایی حتی اخباربسندگی ما را مشغول کند.

ایشان افزودند: گاهی چنین آفاتی در آثار برخی خرده جریان ها به چشم می خورد. ما آن چنان که امام صادق علیه السلام فقه را عقلانی می بیند و بیان می فرماید و به عقل اهتمام دارند؛ گاهی بعضی افراد سهمی برای عقل قائل نیستند و می گویند عقل کاربرد عالی و استقلالی دارد این فاصله گرفتن از مکتب امام صادق علیه السلام قلمداد می شود. حتی  حوزه ها اهتمام کمی به امام صادق علیه السلام دارند و حق ایشان را ادا نکردیم مگر ما حق امیرالمومنین سلام الله علیه را در حوزه ادا کرده ایم که گلایه کنیم چرا حق امام صادق ادا نشده است.

آیت الله رشاد افزود: در حوزه علمیه ما نهج البلاغه به اندازه کدام درس بشری عادی ارزش دارد؟ در فلسفه و کلام و عرفان  فقه و اخلاق چقدر اهتمام داریم؟ ما طلاب را به برخی از آثار الزام می کنیم، این ها را بخوانند و حفظ کنند و فهم کنند، آن وقت یک صدم اهتمام به نهج البلاغه نداریم. چرا نباید نهج البلاغه متن درسی حوزه ها شود؟ چرا نباید به صحیفه سجادیه که متن تدیون شده امام سجاد علیه السلام است و ساختارش نسل به نسل از امام سجاد به ما رسیده است اهتمام داشته باشیم؟ در واقع صحیفه از زید شهید به حضرت زینب رسیده و الان این کتاب در اختیار شیعه است. این مانند کتابی است که امام سجاد خودشان نوشته­اند و چرا ما برای این کتاب عرفانی و اخلاقی مانند سایر کتاب ها ارزش قائل نیستیم؟ چرا نباید یک جا در حوزه سراغ داشته باشیم که بگویند صحیفه سجادیه درس اصلی است و طلاب باید آن را بخوانند.

وی بیان کرد: البته در این انتقاد به عنوان کسی که در خدمت طلاب پیر شده ام من هم مقصر هستم و در این جهت کوتاهی کرده ام. طلاب باید یک دور کامل تفسیر قرآن کریم را نیز بخوانند. آیت الله جوادی آملی چهل سال تفسیر قرآن می گوید و این جبران تقصیر امثال ماست، هر چند دروس حوزه متراکم است اما این کتب مقدس باید خوانده شود.

وی در پایان عنوان کرد: تبلیغ را به دهه محرم و صفر و رمضان محدود نکنیم در این مناسبت ها طلاب باید به کار تبلیغ بپردازند و طلابی که دارای توانایی تبلیغ هستند اهتمام داشته باشند هر چند در حوزه تبلیغ نیز کوتاهی هایی شده و استغفار می­کنیم.

ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم

ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم

ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم/ یکی از مطالبات مهم ما از حوزه علمیه، اخذ مجوز برای راه‌اندازی رشته سلامت معنوی است
رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران گفت: ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم.
آیت‌الله علی اکبر رشاد در ابتدای درس اخلاق حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران با تبریک تقارن بهار طبیعت با بهار قرآن اظهار داشت: بهار طبیعت و بهار شریعت در سال جاری مقارن شدند و این تقارن می‌تواند پیام‌های مهمی را به همراه داشته باشد.
وی در خصوص ویژگی‌های بهار طبیعت افزود: در بهار طبیعت، طبیعت نو و تازه و درختان و گیاهان از نو سبز می‌شوند و شاخ و برگ تازه می‌گیرند و شکوفه می‌کنند و برای بار دادن آماده می‌شوند و در مجموع محشری و قیامتی در عالم طبیعت برپا می‌شود و موجودات طبیعی، زندگی را از سرمی‌گیرند.
رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران بیان کرد: اینکه مرگ همه طبیعت را فراگرفته بوده و دوباره به زندگی برمی‌گردند، از نشانه‌های الهی است و آیات فراوانی در خصوص زندگی طبیعت و از باب استدلال و بیان یک فرآیندی که در ید خدای متعال است نسبت به بیان پایان عمر ثانی و سرگرفتن عمر جدید از حیات را مطرح می‌کند.
وی تصریح کرد: گاهی از باب اینکه زندگی ما انسان‌ها همان طور که گیاهان و درختان در پاییز و زمستان می‌میرند و بهار و تابستان، زندگی دوباره‌ای دارند بپذیریم اینکه خدای متعال قادر است چنین روندی را در طبیعت اعمال کند و مشاهده کنیم چنین روندی را در حیات انسان نیز خداوند اعمال می‌کند و همان خدایی که گیاه خشکیده را احیا می‌کند و از نو به آن زندگی می‌بخشد راجع به انسان نیز توانایی دارد.
آیت الله رشاد همچنین عنوان کرد: ماه مبارک رمضان ابتدای سال معنویت است، چنان چه هر امری آغاز سالی دارد سال معنوی نیز با رمضان آغاز می‌شود؛ باید در سال جدید روند جدیدی را در رمضان آغاز کنیم.
وی خاطرنشان کرد: ما در این ماه خود را آماده می‌کنیم تا برنامه‌ای که خداوند آن را تصویب کرده عملیاتی کنیم، خدای متعال در سه شب قدر نیز برنامه‌هایی را تصویب و تثبیت می‌کند و شب قدر سه مرحله برنامه آینده زیستی ما در یک سال و حتی یک عمر را رقم می‌زند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ما هر آن چه برای قدر آماده کنیم، خداوند آن را مقرر می‌کند و در شب اول برنامه تصویب می‌شود در دومین شب قدر تثبیت و شب سوم نیز بسته خواهد شد، ما ایام فوق‌العاده ای را در معنویت سپری می‌کنیم که باید قدر آن را بدانیم.
وی در خصوص مقوله معنویت افزود: در سالهای اخیر در نقاط مختلف جهان، مباحث معنوی با انگیزه‌های متنوع مطرح شده و انگیزه اصلی آن، خلائیست که در زندگی و حیات بشر و دوره مدرنیته و پسا مدرن به وجود آمده است.
آیت الله رشاد در این باره عنوان کرد: انسان در چنین برهه‌ای احساس پوچی و خلاء و کمبود می‌کند و به رغم اینکه از همه چیز برخوردار است و هر توانایی را دارد، با چنین احساسی مواجه می‌شود، شاید رفتارهایی از این انسانهای متمدن کذایی به دلیل احساس خلاء سر بزند که ما به عنوان مسلمان تعجب کنیم.
وی بیان کرد:انسان‌هایی که به پوچی رسیده‌اند کارهای ضد اخلاق و ضد انسانی انجام می‌دهند و گاه جنگ‌هایی را به راه می‌اندازند و قتل عام‌های گسترده‌ای را مرتکب می‌شوند که این یک نوع برآیند احساس خلاء و کمبود است و می‌خواهند دیده شوند و بگویند ما نیز هستیم.
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: این رفتارها را می‌توان براساس روانشناسی تحول نیز تحلیل کرد، مثلا برگزاری مراسمات و رفتارها و حتی ازدواج‌های عیجب و غریب شکل می‌گیرد و همه اینها به معنای پوچی است و رسیدن به انتهای خط در زندگی است.
وی خاطرنشان کرد: کارهای عجیبی در دنیای غربی اتفاق می افتد و پایان دادن به زندگی نیز برای آنان آسان است، زیرا دیگر از زندگی مادی نیز لذتی نمی‌برند و حتی برای کسب معنویت نیز گاهی دست به کارهای عجیب و مصرف مواد مخدر و توهم زا می‌زنند.
آیت الله رشاد اظهار داشت: در این جوامع متمدن، مذاهب و فرقه‌های انحرافی عجیبی وجریان‌های معنوی پدید می‌آید که متاسفانه برخی از جوانان تحت تاثیر این فرقه‌ها قرار می‌گیرند.
وی گفت: وهابیت و شاخه‌هایی چون داعش نیز از گروههای افراطی و انحرافی هستند که خود را مسلمان می‌دانند اما دست به جنایات مختلفی می‌زنند و به دلیل قساوتی که ناشی از نگاه افراطی به اسلام دارند، آبروی اسلام را بردند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: همین فرقه‌ها و مذاهب انحرافی اگر مبانی دینی و معارف ناب اهل بیت(ع) را به خوبی برای آنها بیان کنیم می‌تواند اثرگذار باشد، ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم؛ همه ما باید به لحاظ معنوی تاثیر گذاری داشته باشیم.
وی تصریح کرد: در مردم جهان خلایی است که اگر ما بتوانیم معنویت و دین را به دیگران منتقل کردیم موفق می‌شویم، در اغتشاشات اخیر مهم‌ترین بعد خلا معنوی بود و حیث معنوی و جمالی دین به این نسل منتقل نشده است و این جزئی از رسالت حوزه به شمار می‌رود.
آیت الله رشاد بیان کرد: یکی از مطالبات مهم ما از حوزه علمیه، اخذ مجوز برای راه‌اندازی رشته سلامت معنوی است که دراین باره نباید تعلل کرد، همان طور که در دانشگاهها این رشته راه افتاده است.
وی عنوان کرد: معنویت، چتر دین است، ما علمای بزرگی داشتیم که رفتار معنوی داشتند و جلسات اخلاقی عظیمی را به راه می‌انداختند که بسیار تاثیر گذار بود و مردم را جذب می‌کرد، طلاب باید سبک زندگی این علما را الگو قرار دهند.

 

طلاب باید در کنار تحصیل و تهذیب به ورزش و سلامت جسم نیز توجه داشته باشند

طلاب باید در کنار تحصیل و تهذیب به ورزش و سلامت جسم نیز توجه داشته باشند

رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران گفت: طلاب باید در کنار تحصیل و تهذیب به ورزش و سلامت جسم نیز توجه داشته باشند.

آیت الله علی اکبر رشاد در ابتدای درس اخلاق حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران با قدردانی از تلاش های این حوزه در خصوص موفقیت های ورزشی طلاب اظهار داشت: پیشرفت جنبه های علمی و پژوهشی در کنار پیشرفتهای تهذیبی و اخلاقی طلاب بسیار ارزشمند است؛ همچنین توجه به سلامت جسم نیز اهمیت زیادی دارد و طلاب باید در کنار تحصیل و تهذیب به ورزش و سلامت جسم نیز توجه داشته باشند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود:در واقع باید حفظ سلامت و توجه به ورزش نیز مورد تاکید طلاب باشد، برنامه های جمعی همچون کسب مقام ورزشی طلاب به همان اندازه باعث خرسندی است که طلاب مقالات علمی می نویسند و این نشان از آینده درخشان این عزیزان دارد، انشالله این موفقیت ها تداوم می‌یابد.

وی تصریح کرد: جوانی که ورزش نمی کند بی رمق و بی حرکت است، حضور در این برنامه های ورزشی خود یک رتبه محسوب می شود؛ این نخستین دور از مسابقات ویژه طلاب بود و از تلاش صورت گرفته و تداوم چنین برنامه هایی قدردانی می کنیم.

آیت الله رشاد رویدادهای ورزشی در میان طلاب را اتفاقی خوب برشمرد و بیان کرد: رسول خدا(ص) جوان هایی که داشتند ورزش و با یکدیگر مبارزه می کردند را تشویق کرد و گفت برترین ها کسی است که با نفس خود بجنگد، گاهی انسان با نفس خود مقابله می کند و در این شرایط خدا در وجود و ذهن او حاضر می شود.

وی عنوان کرد: پیامبر اسلام(ص) سلامت جسم و شجاعت جوانان را مورد تشویق قرار دادند، شجاعت واقعی نیز مقابله با نفس است، طلاب باید به کار علمی و تهذیبی و سلامت جسم نیز توجه داشته باشند همان طور که رهبری بارها در این باره توصیه هایی داشته اند، از این رو طلاب ورزش را جدی بگیرند و تصور نشود که ارزش ورزش از تحصیل کمتر است.

رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: تالیف و تحقیق دشوار تر از تدریس است چرا که احیای آثاری است که در طول تاریخ به دست آمده است از این رو توصیه به طلاب توجه به فعالیت های علمی و تحقیقی است، امیدواریم در زمینه علمی و ورزشی رویدادهای خوبی را شاهد باشیم.

وی گفت: اگر تهذیب نباشد و علم به تنهایی مورد توجه قرار بگیرد، انسان می تواند از علم سواستفاده کند، طلبه ای که فاقد اخلاق و تهذیب باشد می تواند خطرناک باشد.

آیت الله رشاد در ادامه افزود: انسان گرفتار فقر یک فاجعه است و بدتر از آن بیماری جسمی است و سخت تر از آن نیز بیماری قلب و روح و نفس به شمار می رود، اگر انسانی جسم بیماری داشته باشد رنج می برد و آزار می بیند، باید بدانیم سلامتی نعمت بزرگی است و از آن مهم تر سلامت نفس است.

وی بیان کرد: خداوند در همه حال به انسان عنایت دارد، انسانی که شکر گزار است همین نقصان و کمبودها را نیز فرصتی برای تعالی می داند.

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در خصوص علم و دین نیز عنوان کرد: عالم به دین یعنی فردی که می داند دین چیست ولی عالم دینی یعنی کسی وجود و سکنات اش در مسیر الهی است و وجودش توقف ندارد و دائم در حال ستایش و ذکر است و حتی خواب او نیز در حال عبادت است.

وی تصریح کرد: امام خمینی(ره) فرمود عالم محضر خداست در محضر خدا معصیت نکنیم؛ اگر انسان احساس کند عالم محضر خداست مگر امکان دارد که معصیت و ستم کند.

آیت الله رشاد گفت: انسان نیز می تواند معصوم باشد نه معصومی که ویژگی ائمه است، بلکه منظور معصومی که مرتکب گناهی نمی شود، این معصومیت به واسطه احساس حضور است ما بزرگانی داریم که حتی به گناه نیز فکر نکرده اند.

وی افزود:اگر طلبه ای نفس خود را پاک کرد و شفاف شد همه انوار در آن منعکس می شود، اگر طلبه‌ای از نظر علمی رشد کند اما نفس خود را پاک نکرده باشد بسیار آسیب زاستريال پس تحصیل علمی در کنار تهذیب باید دنبال شود.

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: شخصیت امام خمینی(ره) به واسطه تهذیب نفس این گونه پرورش یافت، امامی که اعلم علما و فقها و فیلسوفی بزرگ  و سیاستمداری برجسته و عالمی برجسته بود، این اتفاق همواره تکرار نمی شود.

وی در پایان در خصوص اهمیت دعا به خصوص در این ایام نیز خاطرنشان کرد: در دعاها باید جامع دعا کرد و همه بزرگان و نزددیکان و دوستان و شهدا را دعا کنیم، و نیکان و کسانی که برای تعالی این نظام جان دادند را از دعای خیر محروم نکنیم.