در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار است و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود

در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار است و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود

در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود

رئیس شورای حوزه‌های علمیه‌ی استان تهران گفت: در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود.

آیت الله علی اکبر رشاد در درس اخلاق و جمع طلاب در خصوص شان و اهمیت جایگاه شهادت اظهار داشت:نسبتی میان علم و شهادت وجود دارد، کسانی که به شهادت می‌رسند مقتولند و باید دید چرا این نوع قتل را خدای متعال شهادت نام گذاری و چنین قتیلی را شهید تعبیر کرده است.

رئیس مؤسسه آموزش عالی حوزو‌ی‌ امام رضا(ع) افزود: طبق آیات و روایات نسبتی میان علم و شهادت برقرار و مقام علما و شهدا مقایسه می شوند؛ لابد سنخیتی وجود دارد که این دو ارزش با یکدیگر مقایسه می شود.

وی بیان کرد: گاهی قبل از شهادت، جملاتی از سوی شهیدان بیان می‌شود که با تعمق و دقت و با دریافت باطنی این کلمه ها به زبان آورده شده و نشان می‌دهد به مقام شهود رسیده‌اند.

آیت الله رشاد عنوان کرد: یکی از دروسی که ای کاش در حوزه معمول می‌شد این بود که مطالعه مجموعه وصیت نامه و اظهارات شهدا را داشتیم، چرا که شهدا ره صد ساله را یک شبه می پیمایند و درس‌های مهمی در وصیت‌نامه آنها وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد:جمله ای از شهید سلیمانی وجود دارد که می‌گوید تا کسی شهید نشود، شهید نمی شود، در این جمله وجه تسمیه مهمی آمده و ایشان به شهود و سپس شهادت اشاره دارد، یعنی شهادت از جنس شهود است.

مؤسس و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت:در واقع شهید، ساحت الهی را شهود می کند و شهود به نحوی از جس علم و معرفت است و ایشان دارد به ماهیت شهادت اشاره می‌کند.

وی ادامه داد: شهادت بالاترین مرتبه معرفت و شهادت از جنس دریافت و واردات قلبیه است و حیث حضوری دارد.

آیت الله رشاد اظهار داشت: علوم ما طلاب از نوع علوم حصولی است، ما مطالبی را از بیرون دریافت می‌کنیم و تصوراتی در ذهن داریم که معلوم ذهنی است و معلوم واقعی آن است که در خارج باشد.

وی افزود: در علم اصول این طور است که آیا بین علمی که داریم حقیقی است یا آئینه آن در خارج است؛ ما علم دیگری داریم که به شهود حاصل می‌شود یعنی مشهود عینا برای کسی که شاهد بوده حاضر است.

تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) بیان کرد: در علم حصولی یک تصویر ذهنی داریم مثلا صورتی از کتاب است، در علم حصولی ما به واسطه‌ای صورتی را در ذهن حاصل کردیم.

وی عنوان کرد: سازوکاری ار خدای متعال در وجود ما قرار داده که می توانیم تصویری از آن شی را به ذهن خود منتقل کنیم، در علم حصولی که با شهود حاصل می شود انگار علم به کتاب پیدا می کنیم چون واسطه ای نیست و نفس من با آن موجود است و شی را دریافت می کنیم این شهود است.

آیت الله رشاد خاطرنشان کرد: ما در علم شهودی یک موضوعی داریم و یک علم حصولی و یک علم شهودی داریم، در ادبیات ما بین علم و شهود پیوند برقرار و جایگاه عالمان با شهدا مقایسه می‌شود.

وی ادامه داد:در واقع به تبع این رابطه و مقایسه می شودو  بین عالم و شهید که عالم بالاتر است یا شهید بالاتر است که گفته می شود بالاتر از مقام شهداست آیا افضل به این جهت است مراد علمای حقیقی هستند که علم شان حصولی نیست.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران اظهار داشت:برخی از علما، علمشان حصولی و فقط دایرت المعارف سیار و انبان و خزانه و انباشت هستند، چون علم حصولی است اما برخی علما علمشان شهودی است یعنی حقایق را شهود می کنند خود حقیقا را درمی یابند واسطه ندارند همه علمشان یقینی است.

وی تصریح کرد: در جمله شهید سلیمانی، متوجه می شویم وقتی گفتند یعنی تا مراتب را شهود و ملکوت اشیا و اشخاص و اعمال را شهود نکند به مقام شهادت نمی رسد.

آیت الله رشاد بیان کرد: عالمی که فقط حفظیات دارد نمی تواند به این مراتب برسد و این عالم به معنای واقعی نیست چون عالم کسی است که با علم خودش متحد شود.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا(ع) اذعان داشت: بسیاری از افرادی که شهید می‌شوند هیچ ترسی از مرگ و درد کشیدن ندارند فردی که به دنبال شهادت می رود با کسی که در بستر خوابیده و ناخواسته شهید می شود مراتبشان فرق دارد.

وی خاطرنشان کرد: اگر کسی به شهود رسیده ولو مقتول نشود باز هم شهید است؛ طلاب باید به دنبال علم شهودی باشند، علمی که شهادت آور است وگرنه کدام مقامی است که با شهادت مقایسه شود.

آیت الله رشاد ادامه داد:امام علی(ع) در شجاعت و عدالت ورزی و انفاق و جهاد و هر فعل حسن و خیری در اوج است اما تنها در مقام شهادت گفت که فائز شدم، زیرا شهادت را بالاتر از فیاضات دیگر خود می‌دانست.

وی گفت: عالمی اگر به شهود رسید شهید است، بسیاری از عالمان پس از فوت بدنشان متلاشی نمی شود و چه بسا شهیدانی که این گونه اند.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی با اشاره به سالروز شهادت برادرش به همراه شهید کاظمی در دی ماه 84 در سانحه سقوط هواپیمای سپاه عنوان کرد: برادر من طلبه بود و چون مجاهدت را همپای کسب علوم دینی می دانست به سپاه پیوست، او ابتدا در سال 56 به نهضت امام پیوست و در مبارزات حضور داشت.

وی تصریح کرد: شهیدان خود را برای شهادت مهیا می کنند و شهید کاظمی کسی بود که برای شهادت گریه می کرد و به فرموده رهبری، تشنه شهادت بود که با 11 تن از یارانش در این سانحه به شهادت رسید و به گفته برخی 300 سال تجربه نظامی ایران از میان رفت.

آیت الله رشاد بیان کرد:این ها اثر شهود است این نفس مطمئنه شده و تومانینه زمانی است که نفس سلیم و قلب سلیم باشد و نفس و قلب مطمئنه معنایش چه بسا یکی باشد این نفس مرتبه ای دارد که مسائل را شهود می کند، در علم باید به شهود برسیم و هم تلاش کنیم تا به شهادت برسیم.

 

 

ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم

ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم

ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم/ یکی از مطالبات مهم ما از حوزه علمیه، اخذ مجوز برای راه‌اندازی رشته سلامت معنوی است
رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران گفت: ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم.
آیت‌الله علی اکبر رشاد در ابتدای درس اخلاق حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران با تبریک تقارن بهار طبیعت با بهار قرآن اظهار داشت: بهار طبیعت و بهار شریعت در سال جاری مقارن شدند و این تقارن می‌تواند پیام‌های مهمی را به همراه داشته باشد.
وی در خصوص ویژگی‌های بهار طبیعت افزود: در بهار طبیعت، طبیعت نو و تازه و درختان و گیاهان از نو سبز می‌شوند و شاخ و برگ تازه می‌گیرند و شکوفه می‌کنند و برای بار دادن آماده می‌شوند و در مجموع محشری و قیامتی در عالم طبیعت برپا می‌شود و موجودات طبیعی، زندگی را از سرمی‌گیرند.
رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران بیان کرد: اینکه مرگ همه طبیعت را فراگرفته بوده و دوباره به زندگی برمی‌گردند، از نشانه‌های الهی است و آیات فراوانی در خصوص زندگی طبیعت و از باب استدلال و بیان یک فرآیندی که در ید خدای متعال است نسبت به بیان پایان عمر ثانی و سرگرفتن عمر جدید از حیات را مطرح می‌کند.
وی تصریح کرد: گاهی از باب اینکه زندگی ما انسان‌ها همان طور که گیاهان و درختان در پاییز و زمستان می‌میرند و بهار و تابستان، زندگی دوباره‌ای دارند بپذیریم اینکه خدای متعال قادر است چنین روندی را در طبیعت اعمال کند و مشاهده کنیم چنین روندی را در حیات انسان نیز خداوند اعمال می‌کند و همان خدایی که گیاه خشکیده را احیا می‌کند و از نو به آن زندگی می‌بخشد راجع به انسان نیز توانایی دارد.
آیت الله رشاد همچنین عنوان کرد: ماه مبارک رمضان ابتدای سال معنویت است، چنان چه هر امری آغاز سالی دارد سال معنوی نیز با رمضان آغاز می‌شود؛ باید در سال جدید روند جدیدی را در رمضان آغاز کنیم.
وی خاطرنشان کرد: ما در این ماه خود را آماده می‌کنیم تا برنامه‌ای که خداوند آن را تصویب کرده عملیاتی کنیم، خدای متعال در سه شب قدر نیز برنامه‌هایی را تصویب و تثبیت می‌کند و شب قدر سه مرحله برنامه آینده زیستی ما در یک سال و حتی یک عمر را رقم می‌زند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ما هر آن چه برای قدر آماده کنیم، خداوند آن را مقرر می‌کند و در شب اول برنامه تصویب می‌شود در دومین شب قدر تثبیت و شب سوم نیز بسته خواهد شد، ما ایام فوق‌العاده ای را در معنویت سپری می‌کنیم که باید قدر آن را بدانیم.
وی در خصوص مقوله معنویت افزود: در سالهای اخیر در نقاط مختلف جهان، مباحث معنوی با انگیزه‌های متنوع مطرح شده و انگیزه اصلی آن، خلائیست که در زندگی و حیات بشر و دوره مدرنیته و پسا مدرن به وجود آمده است.
آیت الله رشاد در این باره عنوان کرد: انسان در چنین برهه‌ای احساس پوچی و خلاء و کمبود می‌کند و به رغم اینکه از همه چیز برخوردار است و هر توانایی را دارد، با چنین احساسی مواجه می‌شود، شاید رفتارهایی از این انسانهای متمدن کذایی به دلیل احساس خلاء سر بزند که ما به عنوان مسلمان تعجب کنیم.
وی بیان کرد:انسان‌هایی که به پوچی رسیده‌اند کارهای ضد اخلاق و ضد انسانی انجام می‌دهند و گاه جنگ‌هایی را به راه می‌اندازند و قتل عام‌های گسترده‌ای را مرتکب می‌شوند که این یک نوع برآیند احساس خلاء و کمبود است و می‌خواهند دیده شوند و بگویند ما نیز هستیم.
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: این رفتارها را می‌توان براساس روانشناسی تحول نیز تحلیل کرد، مثلا برگزاری مراسمات و رفتارها و حتی ازدواج‌های عیجب و غریب شکل می‌گیرد و همه اینها به معنای پوچی است و رسیدن به انتهای خط در زندگی است.
وی خاطرنشان کرد: کارهای عجیبی در دنیای غربی اتفاق می افتد و پایان دادن به زندگی نیز برای آنان آسان است، زیرا دیگر از زندگی مادی نیز لذتی نمی‌برند و حتی برای کسب معنویت نیز گاهی دست به کارهای عجیب و مصرف مواد مخدر و توهم زا می‌زنند.
آیت الله رشاد اظهار داشت: در این جوامع متمدن، مذاهب و فرقه‌های انحرافی عجیبی وجریان‌های معنوی پدید می‌آید که متاسفانه برخی از جوانان تحت تاثیر این فرقه‌ها قرار می‌گیرند.
وی گفت: وهابیت و شاخه‌هایی چون داعش نیز از گروههای افراطی و انحرافی هستند که خود را مسلمان می‌دانند اما دست به جنایات مختلفی می‌زنند و به دلیل قساوتی که ناشی از نگاه افراطی به اسلام دارند، آبروی اسلام را بردند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: همین فرقه‌ها و مذاهب انحرافی اگر مبانی دینی و معارف ناب اهل بیت(ع) را به خوبی برای آنها بیان کنیم می‌تواند اثرگذار باشد، ما سرمایه‌های عظیمی در حوزه معنویت داریم که هنوز به جهان عرضه نکرده‌ایم؛ همه ما باید به لحاظ معنوی تاثیر گذاری داشته باشیم.
وی تصریح کرد: در مردم جهان خلایی است که اگر ما بتوانیم معنویت و دین را به دیگران منتقل کردیم موفق می‌شویم، در اغتشاشات اخیر مهم‌ترین بعد خلا معنوی بود و حیث معنوی و جمالی دین به این نسل منتقل نشده است و این جزئی از رسالت حوزه به شمار می‌رود.
آیت الله رشاد بیان کرد: یکی از مطالبات مهم ما از حوزه علمیه، اخذ مجوز برای راه‌اندازی رشته سلامت معنوی است که دراین باره نباید تعلل کرد، همان طور که در دانشگاهها این رشته راه افتاده است.
وی عنوان کرد: معنویت، چتر دین است، ما علمای بزرگی داشتیم که رفتار معنوی داشتند و جلسات اخلاقی عظیمی را به راه می‌انداختند که بسیار تاثیر گذار بود و مردم را جذب می‌کرد، طلاب باید سبک زندگی این علما را الگو قرار دهند.

 

روایت فراوانی داریم که اسباب حوادث بر پدیده ها را بیان می کند

روایت فراوانی داریم که اسباب حوادث بر پدیده ها را بیان می کند

رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: روایت فراوانی داریم که اسباب حوادث بر پدیده ها را بیان می کند
ایت الله علی اکبر رشاد در جلسه درس اخلاق پژوهشگاه با اشاره به موضوع برخی از اسباب موثر در هستی و وجود شبهاتی در این باره اظهار داشت: یکی از شبهاتی که در این ایام مطرح می شود و در گذشته نیز مطرح می شده تردید نسبت به برخی از اسباب موثر در هستی است، گاهی تردید فلسفی و زیر سوال بردن نظام علّی و معلولی است که از جمله بحث های قدیمی بوده که از گذشته نیز وجود داشته اما گاهی این تردیدها کلامی است و جنبه عقیدتی و ایمانی دارد.
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: نوع اول و دوم هر دو پیشنیه تاریخی دارد، نوع اول امروز در قالب بحث های جدید نسبت علم و دین مطرح می‌شود و نوع دوم گاهی بین متدینین نیز مطرح می گردد.
وی در این باره توضیح داد: در بعضی از فتنه ها و بلاهایی که اتفاق بیفتد گفته می شود مثلا ترک صلاة باعث کم شدن روزی می شود گاهی از افراد معمم این را تشکیک می کنند در حالی که این آیه قرآن است و منشاء چنین تشکیکاتی جهل نسبت به حقیقتی مهم می باشد و این حقیقت آن است که در سراسر جهان هستی، نظام علی و معلولی حاکم و هر اتفاقی یک معلول بوده و تابع علتی است.
آیت الله رشاد خاطرنشان کرد: این مقدار را ممکن است در فلسفی قبول داشته باشیم، ولی براساس نگاه کلامی و معنوی و عرفانی برمبنای جهان بینی دینی باید بپذیریم که در عالم دو سلسلسه نظام علّی و معلولی حاکم است؛ نظام علّی و معلولی که در عالم مُلک حاکم است و با مختصری دقت انسان می تواند این ها را کشف کند و غالبا این ها را تشخیص می دهیم و یا نظام علّی و معلولی دیگری داریم که در باطن جریان دارد.
وی در تشریح نظام علّی و معلولی در جهان تصریح کرد: به هر حال برای هر انفعالی، فعلی و هر کنشی، واکنشی وجود دارد، وقتی باران و آفتاب می آید و و دانه ای سبز می شود، همه این مساله را قبول داریم که علل مادی سبب پیدایش پیدایش معلول مادی شده و درختی رویید و رشد کرد و بارور شده است، این نظام علّی و معلولی که حتی با حواس قابل درک است و آثار آن را مشاهده می کنیم.

رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران بیان کرد: آثار علیت چون با اصل قاعده هستی شناسانه پیوند دارد، توجه نداریم که هیچ گاه کسی علت و علیت را مشاهده نکرده است و علیت دیدنی نیست، اما چون مباشر هستند ما علت ها و علیت ها را می بینیم فعل و انفعالی که در فرآیند مناسبات معلولی رخ می دهد را مشاهده می کنیم و قبول داریم.
وی عنوان کرد: ولی یک نظام علّی و معلولی دیگری داریم که در باطن عالم جریان دارد و در باطن همه موجودات حاکم است، این نظام علّی و معلولی کاملی به شمار می رود و خودش یک جهانی است، علل و معالیل که در آن عالم جریان دارند ملکوتی و باطنی هستند لذا نظام علّی و معلولی، حاکم بر مُلک و ظاهر عالم و یا حاکم بر ملکوت و باطل عالم، آثاری آشکاری در عالم مُلک نیز دارند.
آیت الله رشاد در این خصوص ادامه داد: در نتیجه برخی از فعل و انفعالاتی که در باطن عالم اتفاق می‌افتد در ظاهر نیز نمود پیدا می کند و روابطی از نوع رابطه علّی و معلولی بین پدیده های ملکوتی و پدیده های مُلکی با علل ملکوتی وجود دارد بسیار بسیار قوی تر و استوارتر از رابطه ای که بین علل و معالیل مادی و مُلکی برقرار است ولی تشخیص آن نظام و علل و آثار علل و فهم رابطه بین این معالیل ناشی از عملکرد علل ملکوتی تشخیص اش کار هر کسی نیست و به دست خدای متعال و اولیای الهی و معصومین و یا اولیای غیر معصوم که در مرز عصمت هستند قابل تشخیص است.
وی تصریح کرد:این ها می توانند تشخیص دهند و شرط تشخیص، مشاهده است، همان طور که در نظام علّی و معلولی مُلکی از مشاهده رسیدیم، فلاسفه نیز از مشاهده به نظام علّی منتقل شدند؛ تشخیص ادراک نظام علی و معلولی ملکوتی نیز مشاهده می خواهد منتهی مشاهده علل معالیل و آثار مترتب بر نظام علی و معلولی مُلکی ممکن است با حواس نیز ممکن باشد ولی در نظام علی معلولی ملکوتی، روابط با حواس قابل ادراک نیستند، در نتیجه کسانی می توانند ادراک کنند که از توانایی خروج از طبیعت برخوردار باشند و قادر باشند فراتر از طبیعت بروند و بتوانند عالم ملکوت را مشاهده کنند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: یک عده چون نمی دانند چه پیوندی بین تقوا و فراوانی روزی و برکت در زمین وجود دارد و اگر عده ای تقوا پیشه کنند چگونه خداوند دربهای آسمان را به روی مردم باز می کند و چه ربطی بین نماز خواندن و رفع مشکلات مادی وجود دارد و نماز خواندن چه نسبت علّی و معلولی با توسعه روزی دارد و چون نمی توانند فهم کنند آن را از سر جهل انکار می کنند.
وی گفت:این آفتی است که در این ده سال اخیر دارد شایع می شود البته دوره های قبل و در 50 سال قبل نیز چنین نگاهی در عده ای و حتی در مومنین وجود داشته و یک نوع علم زدگی در دنیا حاکم و در ایران رایج بود که برخی پرچم دار آن بودند.
آیت الله رشاد افزود: در واقع یک نوع علم زدگی در روشنفکران جهان وجود داشت که موج آن در ایران آمد و عده ای اصرار می کردند مسائل را تعبیر مادی کنند و با علوم جدید حتی مطالب دینی را تطبیق دهند و افتخار می کردند که دین ما 1400 سال قبل این مسائل را گفته و وقتی نوبت به مسائل ملکوتی می‌رسید، اینها را انکار می کردند.
وی بیان کرد: این مسائل از جهل و کوتاهی فهم نسبت به عالم ملکوتی ناشی می شد و از این جهت نوعی مادی گرایی رواج پیدا می کند که در نتیجه این بحث ها مطرح می شود، روایت فراوانی داریم که اسباب حوادث بر پدیده ها را بیان می کند، گاهی بیان اسباب مادی است و در چارچوب نظام ملکی و مادی بیان می شود و گاه در نظام علی و معلولی ملکوتی است و درک نمی شود .
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: یکی از مباحثی که جای دارد در نظام مطالعاتی مورد توجه قرار بگیرد این نوع از روایاتی است که در حوزه های مختلفی بسیار فراوان بوده و در حوزه عالم وجود و به نحو هستی شناسانه و مباحث هستی شناسی و گاهی در مسائل معرفت شناختی و یا در مسائل اخلاقی مطرح می شود.
وی خاطرنشان کرد:اینکه گفته می شود هوای نفس باعث تباهی عقل می شود فهم پیوند این علت و معلول شاید برای برخی انسان ها درک نشود و چون درک نشود ممکن است آن را انکار کنند، وقتی این مسائل به جهات منفی برسد تشدید می شود.
آیت الله رشاد بیان کرد: فرض کنیم بگویند اگر بلایا زیاد می شود ناشی از گناه فراوان و ترک صلاة و و یا به دلیل فقدان علماست، این ها واقعیت دارد که نسبت و رابطه ای بین این علل و معلول است و عده ای در این مسائل بیشتر تشکیک می کنند در حالی که واقعیت دارد و نسبتی بین این علل و آن معالیل وجود داشته است.
وی عنوان کرد: در روایات داریم که وجود یک عنصر ملکوتی و جامع مانع از وقوع فتنه است، در برهه‌ای برخی از بزرگان و اهل معنا و علمای شیعی از جهان رخت بربستند، ما نمی توانیم به طور قاطع همه مصادیق را ادعا کنیم اما اجمالا می توانیم بگوییم بلایایی که این چند ساله اتفاق افتاده است بی ارتباط با عروج این پشتوانه های معنوی که لنگرهای معنوی جامعه هستند نیست و عدم حضورشان این بلایا را سبب می شود و گناه که زیاد شود جامعه دچار سقوط می شود و سقوط به معنای چنین فتنه هایی است.
رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه بررسی این روایات نیاز به کار علمی دارد اظهار داشت: امثال این روایات را گاهی برای عامه مردم می خوانیم و کمتر پیش می آید فیلسوفی این روایات را که به صدها روایت می رسد بررسی کند و آن را صورت بندی کند و اطلسی طراحی کرده و رابطه ای و قوائدی را کشف کند.
وی تاکید کرد: ای سخنان بی قاعده نیست و مبادی اصولی دارد و اگر کسی تمرکز کند به این قواعد حاکم پی می برد و چه بسا می تواند این قواعد را کشف کند، در فلسفه نیز جهات و مسائلی داریم که نزدیک به این جهات است و می توان مطالعه فلسفی نسبت به این قضیه داشت که اسباب نسبت سنجی شود و قوائدی که برای ادراک نظام طراحی کرد لذا یکی از مسائل مهمی محسوب می شود؛ این مسائل در روایات آمده است و معصومین و اهل بیت بیان فرموده اند و ما غافل هستیم و نگاه فلسفی و عرفانی به این روایات نداریم و حقایق را از این دریچه درک نمی کنیم.

سیره اهل زُهد در دنیا

سیره اهل زُهد در دنیا

آیت الله علی اکبر رشاد در سلسله جلسات درس اخلاق که ابتدای شورای عالی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار می شود با اشره به حدیثی از امیرمنان حضرت علی(ع) سیره اهل زهد در دنیا را بازگو کرد.
وی گفت: در روایتی از نوف بكالى که گویا پاسدار و محافظ حضرت امیر بوده آمده است: رَأَيْتُ أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ ذَاتَ لَيْلَةٍ وَ قَدْ خَرَجَ مِنْ فِرَاشِهِ فَنَظَرَ إِلَى اَلنُّجُومِ فَقَالَ يَا نَوْفُ إِنَّ دَاوُدَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ قَامَ فِي مِثْلِ هَذِهِ اَلسَّاعَةِ مِنَ اَللَّيْلِ فَقَالَ إِنَّهَا سَاعَةٌ لاَ يَدْعُو فِيهَا عَبْدٌ رَبَّهُ إِلاَّ اُسْتُجِيبَ لَهُ إِلاَّ أَنْ يَكُونَ عَشَّاراً أَوْ عَرِيفاً أَوْ شُرْطِيّاً أَوْ صَاحِبَ عَرْطَبَةٍ وَ هِيَ اَلطُّنْبُورُ أَوْ صَاحِبَ كُوبَةٍ وَ هِيَ اَلطَّبْلُ وَ قَدْ قِيلَ أَيْضاً اَلْعَرْطَبَةُ اَلطَّبْلُ وَ اَلْكُوبَةُ اَلطُّنْبُورُ … (بحار الأنوار ج84 ص166)
نوف بكالى گويد: شبى از شب ها ناظر حال امير مؤمنان على عليه السّلام بودم كه از بستر خواب برخاست نگاهى به ستارگان نمود سپس فرمود:اى نوف خوابى يا بيدار؟ عرض كردم بيدارم يا على فرمود اى نوف خوشا بحال سبك‌باران و پارسايان در دنيا و شيفتگان آخرت آنان قومى هستند كه زمين را فرش و خاك را بستر و آب را نوشيدنى گوارا، قرآن را شعار دائمى خود قرار داده و به دعا و گفتگوى با حق دل بسته و مسيح‌وار دنيا را از خود جدا و خود را از دنيا جدا نموده‌اند. اى نوف داوود پيغمبر صلّى الله عليه و آله در چنين ساعتى از شب بود كه براى دعا برخاست و گفت عجب ساعتى است كه هر كس در چنين ساعتى از خداى خود چيزى بخواهد دعايش مستجاب مى‌شود! مگر اينكه تحصيل‌دار مالياتى سلطان ستمگرى باشد و يا رياست خواه و يا نگهبان ستمگران باشد و يا بشغل ساز و آواز و رقص باشد و ديگران را با اين اعمال بطرف فحشاء و فساد سوق دهد.
عبیر به قرآن را لباس زیرین و دعا را لباس رویین قرار دادند، کنایه از این است که دستورات قرآن در درون دل و جان و روحشان قرار دارد و دعا ورد زبانشان است همواره به هنگام قیام و قعود و هرگونه حرکت فردى و اجتماعى از خدا یارى مى طلبند و براى توفیق بیشتر دعا مى کنند و از این طریق هرگز خدا را از یاد نمى برند.
افزون بر این، بدن انسان در حال عادى بسیار آسیب پذیر است و لباس، او را از بسیارى آسیب ها حفظ مى کند، پس دعا را لباس رویین قرار دادن اشاره به این است که آنها در سایه دعا، خود را از خطرات مختلف و عذاب هاى دنیا و آخرت و انحرافات اخلاقى حفظ مى کنند.
رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران گفت: تعبیر به «قَرَضُوا الدُّنْیا..». اشاره به پیمودن و طى کردن دنیا بر روش بسیار زاهدانه حضرت مسیح است (قرض هم به معناى قطع کردن و بریدن آمده و هم به معناى گذشتن و عبور کردن).
اشاره امام در اینجا به زندگى زاهدانه حضرت عیسى به طور مشروح تر در خطبه 160 آمده است که فرمود: «و اگر بخواهى (براى نمونه دیگرى) زندگى عیسى بن مریم ـ که درود خدا بر او باد ـ را برایت بازگو مى کنم; او سنگ را بالش خود قرار مى داد، لباس خشن مى پوشید، غذاى ناگوار (مانند نان خشک) مى خورد، نان خورش او گرسنگى، چراغ شب هایش ماه، سر پناه او در زمستان مشرق و مغرب زمین بود (صبح ها در طرف غرب و عصرها در طرف شرق رو به آفتاب قرار مى گرفت) میوه و گل او گیاهانى بود که زمین براى چهارپایان مى رویاند. نه همسرى داشت که او را بفریبد و نه فرزندى که (مشکلاتش) او را غمگین سازد، نه مالى داشت که او را به خود مشغول دارد و نه طمعى که خوارش کند; مرکبش پاهایش بود و خادمش دست هایش!»

انسان معیار زمان است

انسان معیار زمان است

آیت الله علی اکبر رشاد رئیس شورای سیاست گذاری حوزه علمیه استان تهران گفت:با توجه به معنایی که از روایات متعدد فهم می‌شود،اینکه می‌گویند سال نو شد، عید شد و یا نوروز شد تعبیر درستی نیست.
وی ادامه داد: همه اینها تعبیر به قیاس است و درست این است که بگوییم برای چه کسی نوروز شد، سال برای چه کسی نو شد و برای چه کسی عید اتفاق افتاد.
آیت الله رشاد یادآور شد: تا در انسان تغییری اتفاق نیفتد در حقیقت عیدی اتفاق نیفتاده است. این تعبیر تنها بر کسانی صدق می‌کنند که در آنها تغییری اتفاق افتاده باشد.
تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) بیان کرد: حرکت خورشید و ماه سال و روز را معین می‌کند در این رویداد روز برای خورشید یا ماه نو شده است نه برای عموم انسان‌ها. چرا که این خورشید و ماه هستند که دائم در حال تغییر و تطور هستند.
آیت الله رشاد تاکید کرد: اگر در انسان تغییری رخ ندهد و آغاز سال جدید نقطه عطفی در زندگی او نباشد نمی‌توان گفت برای او عید شده و سالش نو شده است.
وی افزود: احادیث متعددی بر این مضمون دلالت می‌کنند که انسان معیار زمان است. در واقع وقتی می‌گوییم سال یا قرن تمام شد این انسان است که تمام می‌شود.
آیت الله رشاد اظهار داشت: اگر انسان نباشد زمان معنایی ندارد، زمان وقتی معنا پیدا می‌کند که انسانی وجود داشته باشد. معصوم(ع) می‌فرماید: ای انسان تو ملاک ساعت و زمان هستی.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: انسانی که سیر تکاملی در زندگی خود دارد پیش می‌رود و سال و قرن برای او عوض می‌شود و عکس آن اگر انسان راکد باشد گویی زمان راکد است. بنابراین نوروز فی نفسه وجود ندارد و زمان حول محور انسان است که معنا پیدا می‌کند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: هر چه روز، ماه و سالی که می‌گذرد در حقیقت از عمر انسان کم می‌شود. باید مراقب بود که فرصت از دست نرود چرا که فرصت‌ها منتظر ما نمی‌مانند تا از آن استفاده کنیم. انسان مومن باید از فرصت کوتاه عمر نهایت استفاده را بکند و خود را در معرض این فرصت‌ها قرار بدهد

فلسفه جهاد احیای ذکر خداوند است

فلسفه جهاد احیای ذکر خداوند است

آیت‌الله علی اکبر رشاد رئیس شورای سیاست گذاری حوزه های علمیه در جلسه درس اخلاق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طی سخنانی با استناد به حدیثی از رسول اکرم (ص)، گفت: هیچ عملی محبوبتر از ذکر باری تعالی نزد خداوند نیست، همچنین برای بندگان عملی نجات‌بخش‌تر از ذکر خداوند وجود ندارد که او هر بدی رها کند.
وی عنوان کرد: برخی متعجب می‌شوند چرا جهاد محض محبوب‌تر از ذکر خداوند نیست، جهادی که فرد از جان و اموال خود می‌گذرد.
تولیت مدرسه علمیه امام رضا(ع) با اشاره به روایتی دربارۀ جهاد و قتال فی سبیل‌الله، اظهار کرد: چه امری بالاتر از جهاد وجود دارد این جهاد البته به صورت نسبی خوب است اما در مقام مقایسه با ذکر خداوند نیست بلکه در مقام اهمیت و بنیان است.

آیت الله رشاد ابراز کرد: زمانی که جهاد با اعمال و مصادیق دیگر سنجیده می‌شود تفسیر مطلق است و نسبی و قیاسی نیست، در واقع ذکر خدا از اطاعت، جهاد در را خدا، جهاد نظامی نیز مقام بالاتری دارد.
رئیس شورای سیاست گذاری حوزه‌های علمیه استان تهران با بیان اینکه ذکر خدا سخت است، گفت: ذکر خداوند متعال فقط شامل ذکر تسبیح و از این قبیل نیست بلکه ذکر خدا را باید با تمام وجوه آن در نظر گرفت.
وی در خصوص فلسفه جهاد و قتال فی‌سبیل‌الله، افزود: جهاد و قتال فی سبیل‌الله ذکر خدا است زیرا در راستای ذکر خداوند و پایداری است، لذا فلسفه جهاد احیای ذکر خداوند است. وقتی کسی وارد جهاد می شود با نیت، قصد قربت و تذکر الهی است در واقع ذکر الله و حفظ ذکر خدا فلسفه قتال فی‌سبیل‌االله و جهاد است، جهاد فی‌سبیل‌الله با ذکر الهی ارزش پیدا می‌کند.
رئیس شورای سیاست گذاری حوزه‌های علمیه استان تهران، ادامه داد: ذکر خداوند با کلمات و مفاهیم رایج اشتباه می‌شود زیرا زمانی ذکر الله ارزش دارد که در وجود انسان و هستی جریان پیدا کند.
وی گفت: باید پیوسته و دائما متذکر خداوند متعال بود ذکر در خدا به بیان کردن نیست بلکه باید جان و وجود آدمی به ذکر خدا بپردازد، باید احساس شود که وجود انسان ذاکر الهی است و صرفا بیان از طریق جسم کافی نیست.
رئیس شورای سیاست گذاری حوزه‌های علمیه استان تهران با اشاره به اینکه عالم مظهر خداوند است و در مظهر خدا معصیت نباید کرد، خاطرنشان کرد: سه حالت حضور وجود دارد که شامل حس‌حضور، حال حضور و عدد حضور است بنابراین انسان باید با وجودش خدا را حس کند چراکه حس حضور بسیار مهم است ممکن است انسان به زبان و ظواهر موحد باشد اما حس فرد سکولار باشد.

توصیه و راه میان‌بر آیت‌الله بهجت در سیر و سلوک چه بود؟

توصیه و راه میان‌بر آیت‌الله بهجت در سیر و سلوک چه بود؟

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله علی اکبر رشاد، امروز صبح در جلسه درس اخلاق که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: بارها از اساتید اخلاق و اهل معنا پرسیده شده در مسیر سیر و سلوک باید چه کارهایی انجام داد؟ و در پاسخ آن بزرگواران همواره توصیه به انجام واجبات و ترک محرمات داشتند.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: برای مثال حضرت آیت الله بهجت همواره به انجام واجبات و ترک محرمات توصیه می‌کردند، بعضی از اعاظم مانند مرحوم خوشوقت نیز تاکید به همین امر داشتند؛ اگر کسی عامل به احکام رساله توضیح المسائل باشد قطعاً انسان بزرگی خواهد شد.

استاد برجسته حوزوی بیان داشت: مشخص نیست انسان تا چه میزان به دستورات توضیح المسائل مرجع خویش عمل می‌کند و بعضاً انسان تصورش این است که همواره عامل به آن احکام است. گاهی اوقات نیز برخی افراد این دستورات را برای رشد معنوی کافی نمی‌داند و فکر می‌کند باید مطالب بیان شده فراتر از آن باشد؛ بعضاً این توهم سبب پیدایش و تولد جریان‌ها و افرادی می‌شود که می‌خواهند فراتر از شریعت برنامه و ریاضت‌های غیر شرعی ارائه دهند.

رئیس شورای سیاست گذاری حوزه علمیه استان تهران ادامه داد: این افراد تصورشان این است که دین کاستی‌هایی دارد که باید آن کاستی‌ها توسط آنان جعل شود؛ اما دین تاکید دارد که همه مطالب بیان شده است.

وی با استناد به روایتی از امام حسن عسکری (ع) تصریح کرد: حضرت با طرح یک پرسش می‌فرمایند: چه کسی ورع تر از مردم است؟؛ مراد از تقوا رعایت حدود الهی است اما ورع یک پله بالاتر بوده و مقصود نزدیک نشدن به مرزها و حدود الهی است. حضرت می‌فرمایند بین ورع ها کسی اورع تر است که در برابر شبهات نیز توقف کند.

آیت الله رشاد درباره اعبد عابدان گفت: اگر کسی بخواهد اعبد عابدان باشد باید واجبات الهی را به درستی انجام دهد. انسان نباید خیال کند عابد شدن نیاز به برخی کارهای من در آوردی دارد، گاهی اوقات فرد بسیاری از فرابض را به دلیل ناآگاهی و غفلت ترک می‌کند که خداوند ممکن است از این غفلت بگذرد اما این فرد در زمره عابدان قرار نمی‌گیرد.

این مفسر قرآن کریم در خصوص انسان زاهد اظهار داشت: زاهد کسی است که ترک دنیا کند. زهد به معنای دل نبستن به اموال، مقام و لذائذ دنیوی است. برای مثال کسی که می‌خواهد رئیس جمهور شود و هر کاری از جمله خیانت کردن، باج دادن، تهمت زدن و … را انجام می‌دهد چنین انسانی هرگز نمی‌تواند در زمره زاهدان قرار گیرد چرا که زاهد از هر طریقی به دنبال کسب مقام نیست و اگر هم به چنین موقعیتی دست یابد به راحتی می‌تواند از آن جدا شود. مقصود از زهد آن است که انسان مالک دنیا باشد نه دنیا مالک او باشد.