به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اولین پیش نشست همایش بین المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای با موضوع “نسبت سنجی حقوق ملت و آزادی های مشروع با عدالت در منظومه فکری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای” با حضور آیت‌الله علی اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ اسلامی، حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی و دکتر محمدجواد لاریجانی رئیس محترم پژوهشگاه دانش های بنیادی امروز در پژوهشکده شورای نگهبان با مشارکت پژوهشگاه برگزار شد.

آیت‌الله علی اکبر رشاد، در اولین پیش نشست همایش بین المللی حقوق ملت و آزادی‌های مشروع در منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای اظهار کرد: ما اصطلاحی داریم که به مفهوم “آزادی تکوینی” تعبیر می‌شود. این آزادی گاهی با “آزادی تشریعی” مقایسه می‌شود. در واقع، این یک مسئله مربوط به تکوین انسان‌هاست که آیا انسان تکویناً آزاد است یا مجبور. وقتی قائل به آزادی می‌شویم، به اختیار نیز اشاره داریم. کلمه “اختیار” یک سلاح کلامی و فلسفی است و این مفهوم موضوع بحث‌های کلامی و فلسفی است. بنابراین، دانش فلسفه و دانش کلام عهده‌دار بحث از این تلقی و این مقوله هستند.

وی افزود: اصطلاح دیگری که ممکن است مصطلح نباشد، اما به عنوان اصطلاح تعبیر می‌شود، “قیاس تغییر آزادی تکوینی” است. از این رو، می‌توان گفت که آزادی تشریعی در مقابل آزادی تکوینی قرار دارد. آزادی تکوینی به باطن انسان و وجود او مربوط می‌شود و به این می‌پردازد که چه کاری از او برمی‌آید و آیا در توانش هست یا نیست؛ در حالی که در آزادی تشریعی بحث این است که آیا فرد می‌تواند کاری را انجام دهد یا نه.

رئیس پژوهشگاه تصریح کرد:در این زمینه، شعر معروف مولانا را به یاد می‌آوریم: “گویی این کنم یا آن کنم، خود دلیل اختیار است ای صنم.” این شعر نشان‌دهنده مقوله اول یعنی آزادی تکوینی است.

وی ادامه داد: موضوع دوم که بخش عمده‌ای از بحث این نشست و سلسله پیش‌نشست‌ها و نهایتاً همایش بزرگ بین‌المللی خواهد بود، آزادی تشریعی است. آزادی تشریعی را می‌توان به دو قسم تقسیم کرد: آزادی درونی و آزادی بیرونی.

رشاد بیان کرد: آزادی درونی به رهایی و آزادی انسان در خوی و خصلت و کشش‌های درونی و جهات معنوی مربوط می‌شود. این نوع از آزادی موضوع علم اخلاق و عرفان است. از سوی دیگر، آزادی بیرونی عمدتاً به کنش‌های جوارحی انسان اطلاق می‌شود که رفتار او را در چهارچوب قواعد و ضوابط مدیریت می‌کند.

به گفته وی؛ برای تأکید بر مفهوم آزادی درونی، به کلام حافظ اشاره می‌کنم: “غلام همت آنم که زیر چرخ کبود ز هرچه رنگ تعلق پذیرد آزاد است.” این شعر در واقع سخن از آزادی درونی را به میان کشیده است. اگر انسان وابسته شود و گرفتار تعلقات گردد، آزاد نیست. وقتی درونش اسیر باشد، به تبع آن، بیرونش نیز اسیر خواهد بود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی بیان کرد: اگر بخواهیم تصرفی در بیت حافظ داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم: “غلام همت آنم که زیر چرخ کبود ز هرچه رنگ تحکم پذیرد آزاد است.”

وی افزود: آزادی دوم یعنی آزادی بیرونی، زمانی تحقق می‌یابد که فرد تحت فشار یا تحکم از بیرون قرار گیرد. در واقع، اگر ما تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار بگیریم، آزادی ما تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین، ما دو مفهوم داریم که شبیه هم هستند اما در پیوند با یکدیگر یک مفهوم واحد از آزادی را تشکیل می‌دهند.

به گفته وی؛ آزادی را باید اصلاح کنیم؛ آن را به همان “آزادی درونی” تعبیر کنیم که ایهام دارد. آزادگی یک حالت، خصلت، خوی و وصف است که باید به آن توجه کرد.

رشاد عنوان کرد: در آموزه‌های دینی و تعالیم قرآن کارکردها و خدماتی برای رسول خدا ذکر شده است. ممکن است کسی به اعتبار اطلاق این فرقه از آیه‌ای بگوید که آن بزرگوار برده‌ها را آزاد کردند؛ زیرا آن‌ها گرفتار اسارت درونی بودند. ای بسا فردی در ظاهر آزاد باشد؛ اما در باطن تحت زنجیر تحکم باشد. پیامبر اعظم (ص) آمدند تا این زنجیرها را بشکنند، چرا که در جامعه‌ای که برده‌داری رواج فوق‌العاده‌ای داشت، اصولاً کسی برده‌داری را قبیح نمی‌دانست.

وی همچنین افزود: به نظر می‌رسد بر اساس قاعده سیاه که مایعات را غالباً می‌توانیم بر اساس آن فهم کنیم، مرحوم علامه طباطبایی نیز تقریباً بر مبنای تقلید از این قاعده در تفسیر المیزان بهره برده‌اند. ایشان عمدتاً با تمسک به سیاق آیات یک بخش از یک سوره و همچنین سیاق کلان قرآن به تفسیر قرآن پرداخته‌اند.

به گفته وی،اگر ملاحظه کنیم، قرآن کریم می‌فرماید: “الذین یتبعون الرسول النبی امی الذی یجدونه مکتوباً عندهم فی التورات والانجیل یأمرهم بالمعروف وینهیهم عن المنکر.” (آیه ۱۵۷ سوره اعراف) این آیه نشان‌دهنده این است که اهل انجیل و اهل تورات نیز نام مبارک رسول خدا (ص) را می‌شناختند؛ زیرا به نحو مکتوب در انجیل و توراتی که در آن عصر وجود داشت، ذکر شده بود.

رشاد گفت: به همین جهت، با اینکه این مسئله بارها در قرآن آمده است که نام حضرت در انجیل و تورات موجود است، هیچ یک از یهودیان یا مسیحیان نتوانسته‌اند انکار کنند. آن‌ها حتی تن به جنگ دادند؛ اما هرگز نگفتند که نام شما کجا آمده است. بنابراین، معلوم می‌شود که در نسخه‌های آن زمان در انجیل و تورات اوصاف ایشان ذکر شده بود و اینکه ایشان به عنوان پیامبر خاتم ظهور خواهند کرد.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ اسلامی بیان کرد: نسخه‌های فعلی تورات متاخر تنظیم شده‌اند و انجیل اصلی حوالی ۳۰۰ سال بعد از ظهور مسیح نوشته شده است. برخی معتقدند حدود ۳۰۰ انجیل مختلف وجود داشته که از میان آن‌ها چهار تا انتخاب و رایج شده است. به هر حال، تصرفاتی که فرمودید، پنج عمل و رفتار را سرلوحه کار خود قرار داده بود.

وی همچنین افزود: نهی از منکر با سردشت و حلال انگاشتن طیبات و حرام اعلام کردن حوائج، تعابیر بسیار گسترده‌ای دارد؛ مثلاً از لحم خنزیر حرام کرده‌اند یا فرض کنید میوه‌ها را حلال اعلام کرده‌اند. این عبارات بسیار وسیع هستند و یادم می‌آید که عقلانیت را جمع‌بندی می‌کنند. بنابراین نمی‌توان رو به یک مصداق یا نوع خاصی از اقلام آورد؛ مثلاً زنجیر یا حتی نظام برده‌داری که احیاناً رایج بوده است؛ بلکه همه اقلام شامل همه آنچه در آن روزگار بوده‌اند، مدنظر هستند.

رشاد بیان کرد: حال باید مطالعه تاریخی و جامعه‌شناختی انجام داد تا مطالب مربوط به شناختی کرد که چه بندهایی بر گردن مردم بسته بوده است؛ از خرافات و اوهام گرفته تا انگاره‌های غلطی که رایج بوده‌اند و مسلم قلمداد می‌شده‌اند. همچنین باید به اصالت‌های قومیتی، فرهنگی و اجتماعی توجه کرد؛ زیرا شرایط حقوقی وجود داشت که افرادی برده و کنیز قلمداد می‌شدند و در خانه‌ها یا مزارع کار می‌کردند.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ اسلامی تصریح کرد: نتیجه این تحریر محتوایی این آیه این است که پیامبر اعظم (ص) آمدند تا هر دو نوع یا همه انواع آزادی‌هایی را که می‌توان برشمرد با ضوابط برای بشریت آوردند و همه اسارت‌هایی را که متصور است، بنا داشتند که از بشریت بردارند. اما به نظر می‌رسد اگر بخواهیم انتخاب کنیم آیا اینجا مسئله آزادی‌های درونی است یا بیرونی، شاید بتوان گفت آزادی‌های درونی را حتی تقسیم‌بندی کرد؛ زیرا آزادی‌های بیرونی هم باز به دو قسم تقسیم می‌شوند.

وی بیان کرد: گاهی جوانه آدمی اسیر است؛ مثلاً فرض کنید فرد آزادی تفکر ندارد یا آزادی عقیده ندارد. همچنین جوانح آدم نیز اسیر هستند؛ یعنی آزادی بیان ندارد یا آزادی عمل ندارد. بنابراین، آزادی بیرونی هم به آزادی جوانی و آزادی جوارحی تقسیم می‌شود.

به گفته وی؛ از توضیحاتی که درباره این کلمات و تعابیر ارائه کردم، هدفم این است که بعداً بتوانیم تلقی روشنی از این اصطلاحات پیدا کنیم. قطعاً اساتید حاضر در جلسه نیز به این نکته توجه دارند. قبل از اینکه به مبنای رهبر معظم انقلاب بپردازم، غنای این سلسله نشست‌ها عمدتاً تحلیل ترقی‌ها و تعاریف و دیدگاه‌ها و نگرش‌های رهبر انقلاب خواهد بود.

رشاد عنوان کرد: در نگاه ما، این تقسیم‌بندی انجام گرفته و تمرکزی که صورت می‌پذیرد روی آزادی بیرونی، در نگاه دینی ما چنین نیست. این تقسیم‌بندی به لحاظ نظری درست است اما به لحاظ واقعی ناقص است؛ زیرا ساحت‌های مختلف در خارج با یکدیگر پیوند دارند. یعنی آزادی و آزادگی دو مقوله نیستند که کاملاً جدا باشند؛ بلکه اگر فردی آزادی داشته باشد بدون اینکه مبتلا به آزادگی باشد، چنین چیزی ممکن نیست.

وی افزود: اگر کسی مرزهای خود را نشناسد، از اصرار به خود تا اصرار به غیر مرتکب خواهد شد. این بدان معناست که نقض آزادی دیگران نیز نقض آزادی خودش خواهد بود. در تبیین ما در واقع دینی ما در اسلام، آزادی و آزادگی دقیقاً دو روی سکه‌ای هستند که ارزش واحد دارند؛ دو رویه دارند اما ارزش واحد دارند.

به گفته وی؛ این نکته را از بعضی آیات می‌توان استفاده کرد. آیه معروفی که ما معمولاً محدود معنی می‌کنیم یا ناقص آیه را معنی می‌کنیم، آیه‌ای از سوره زمر است؛ آیات ۱۷ و ۱۸. معمولاً از ذیل دو کلمه آخر آیه ۱۷ شروع می‌کنیم؛ اما آیه ۱۸ را کامل نمی‌خوانیم. دعای کاملش این است: “إنّما یؤمن باللّه من إذا ذُکِرَ بِهِ وَ قَلَبُهُ مُتَجَاوِزٌ إِلَی اللّه.” (آیه ۱۷ سوره زمر)

وی ادامه داد: این آیه نشان‌دهنده آن است که کسانی که از طاغوت پیروی می‌کنند، نه تنها طاغوت را عبادت نمی‌کنند؛ بلکه تسلیم تحکم‌هایی هستند که متوجه انسان می‌شود. عبادت طاغوت عبادت نیست؛ بلکه تسلیم شدن در مقابل طاغوت تحکم‌هاییست که متوجه انسان می‌شود.

رشاد عنوان کرد: بنابراین باید توجه داشت که اطاعت طاغوت ممکن است در بعضی فضاهای اجتماعی انصراف داشته باشد؛ قبل از اینکه به مواجهه با آزادی بیرونی بپردازیم باید به آزادی درونی توجه کنیم. هر دو باید مورد توجه قرار گیرند.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اسلامی بیان کرد: عبادت را بیان می‌کنیم و سپس عمدتاً به مسئله آزادی اندیشه و آزادی بیان می‌پردازیم. در واقع، تدعون احسنه در اینجا به معنای یتبعون است؛ یعنی در عمل، بهتر را می‌پسندند و می‌پذیرند. به لحاظ اندیشه، مقام عمل نیز مهم است. بنابراین، باید بگوییم که افرادی که صاحب فکر و عقل هستند، خردمندان واقعی‌اند.

وی افزود: به همین دلیل، یک اصل اساسی در حل مسئله آزادی سیاسی، اجتماعی، بیان و عقیده وجود دارد. این اصل اساسی این است که ما در جهان اندیشگی و به تغییر فرهنگی اسلامی باید توجه داشته باشیم که نمی‌توان آزادی را از آزادگی جدا کرد. این دو در پیوند با یکدیگرند و هر یک بدون دیگری ناقص و گاه اصلاً معدوم خواهد بود.

به گفته وی؛ نکته دیگری که باید مطرح کنم، نسبت آزادی‌های مشروع با حقوق و رابطه این دو با عدالت است. آزادی خود حقی است از جمله اساسی‌ترین حقوق بشر. در عین حال، آزادی تکلیف نیز به همراه دارد. انسان به لحاظ مفهوم تکوینی و همچنین مفهوم تشریعی خود مکلف است. زیرا اگر انسان آزاد نباشد، نمی‌توان او را مکلف دانست؛ چرا که انسان دست بسته نمی‌تواند تکلیفی داشته باشد. اگر فردی صاحب خرد و تشخیص نباشد، نمی‌تواند مکلف باشد.

رشاد بیان کرد: در حقیقت، حق و تکلیف با همدیگر ارتباط دارند؛ یعنی هر حقی تکلیفی بر عهده انسان می‌آورد و هر تکلیفی احیاناً حقی را موجب می‌شود. بنابراین، وقتی ما می‌گوییم آزادی‌ها با حقوق چه نسبتی دارند، باید توجه کنیم که این‌ها با عدالت پیوند دارند. بزرگ‌ترین حق انسان در عین حال بزرگ‌ترین تکلیف انسانیت نیز عدالت است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی تصریح کرد: آزادی‌های مشروع و حقوق دو روی یک سکه‌اند و کاملاً در پیوند با یکدیگر هستند. کما اینکه عدالت مقوله‌ای است که مذهب به هم سنجش آزادی است؛ هم اعمال حق و هم انجام تکلیف. عدالت با گستردگی خود می‌تواند مجموع این‌ها را در یک چهارچوب حل کند.

به گفته وی؛ در این راستا، قاعده‌ای داریم که استاد محترم خسرو پناهی در کتاب بسیار ارزشمند و عمیق خود به آن پرداخته‌اند. قاعده «لا ضرر» یا اصل «لا ضرر» مبنای استدلال این قواعد است. داستانی که از ساحت مقدس رسول اعظم (ص) نقل شده است، به ما می‌آموزد که چگونه باید در این زمینه عمل کنیم.اجمالاً می‌دانید که کسی نخلی در باغستان یک انصاری داشت و بار آن باغ بر دوش او بود، در حالی که خانواده‌اش در آن باغ زندگی می‌کردند. این فرد مکرراً وارد حریم خصوصی آن خانواده می‌شد و به بهانه آبیاری درختان، مزاحم زندگی آن‌ها می‌گردید. انصاری شکایت به ساحت رسول خدا (ص) برد و گفت: «آقا! این شخص مزاحم زندگی ماست و من باید در حریم خصوصی خودم آزادانه زندگی کنم.»

وی ادامه داد: حضرت پیشنهاد دادند که درخت را از او بخرند یا به او چیزی بدهند تا او راضی شود، اما او نپذیرفت. در نهایت، حضرت فرمودند: «اذهب فقلعها» یعنی برو و درخت را بکن. سپس فرمودند: «لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام»؛ یعنی در اسلام هیچ ضرری وجود ندارد.

رشاد بیان کرد: به نظر من، قاعده «لا ضرر» یکی از قواعد فوق‌العاده کارآمد در این زمینه است. پس از این توضیحات، اشاره بیشتری نمی‌کنم؛ اما ظاهراً وقتی تمام ۲۵ دقیقه شد، فکر می‌کنم آقایان مرور کردند برخی از فقرات ایشان را که در مناسبت‌های مختلف بیان فرموده بودند.

وی افزود:به یاد دارم که ایشان سلسله بحث‌هایی را در نماز جمعه تهران مطرح کردند. همچنین در جلساتی که با حضور استاد محترم برگزار می‌شد، بحث آزادی یکی از موضوعات اصلی بود. این جلسات اندیشه راهبردی با برنامه‌ریزی دقیق تدارک دیده شده بود و مورد توجه قرار گرفت.

رشاد عنوان کرد: در اسلام، مبنای اصلی آزادی انسان توحید است. از هر زاویه که به توحید نگاه کنیم، پیوند آن با آزادی روشن است. خداوند ما را آزاد خلق کرده است؛ به تعبیر امام سجاد (ع)، در نامه ۳۱ خود به امام (ع)، این نکته را بیان می‌کند که خداوند تو را آزاد خلق کرده است. هیچ‌کس نمی‌تواند عبد غیر خدا باشد. اگر می‌خواهیم عبادت کنیم و توحید و صفات الهی را درک کنیم، عرفا اصطلاحی دارند که به آن “تخاصم” می‌گویند. این اصطلاح به ما کمک می‌کند تا رفتار خود را در چارچوب اسامی الهی تنظیم کنیم. هر اسم الهی با اسم دیگر در تعامل است و تجلی اسماء الهی نیز با حدود و ثغور مواجه است.

وی افزود:در واقع، تجلی الهی در هستی و رفتار انسان، تحت تأثیر احکامی است که خداوند متعال وضع کرده است. به همین دلیل، قاعده «لا ضرر» که پیش‌تر ذکر شد، در عبادت ما نیز تأثیرگذار است. عبادت چگونه باید باشد؟ در روایات از رسول خدا (ص) تقسیم‌بندی سه‌گانه‌ای از عبادت داریم. عبادت می‌تواند به سه دسته تقسیم شود: عبادت بردگان و بندگان یا افراد ترسو، عبادت تجار که به نوعی به فاکتورهای دنیوی وابسته‌اند، و عبادتی که از سر شکر یا از سر شناخت عظمت الهی و شایستگی خداوند برای عبادت انجام می‌شود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی بیان کرد: این نوع عبادت باید با حرارت و عشق انجام شود؛ یعنی باز هم آزادی به امر توحید گره می‌خورد. آیه‌ای که در آن جلسه تلاوت شد، نشان می‌دهد که توحید فقط بحث عبادت مصطلح نیست، بلکه شامل اعتقاد به خدا و کفر به طاغوت نیز می‌شود. عبودیت خدا به معنای عدم عبودیت غیر خداست. در این راستا، آیه‌ای را تلاوت کردند که می‌فرماید: «کلمة سوا بینا و بینکم الله نعبد الا الله ولا نشرک به شیئا». استفاده زیبایی از این آیه کردند و فرمودند که آیه تصریح نمی‌کند که ما کسی را شریک قرار نمی‌دهیم، بلکه می‌گوید هیچ شیئی را شریک قرار نمی‌دهیم. واژه «شی» در ادبیات عرب به معنای همه چیز است؛ از ثروت گرفته تا قدرت.

وی بیان کرد: این آیه پیامبر (ص) را مأمور می‌کند تا به مسیحیان بگوید: «بیایید بر سر مشترکات خود بایستیم؛ یعنی توحید». پس از آن، باید توجه کنیم که عبادت جز خدا را نکنیم و شرک نورزیم؛ نه به هیچ کس و نه به هیچ چیز، حتی اگر آن چیز سنگ یا بت باشد. حاصل بحث این است که ما باید مجموعاً آزادی و آزادگی را در پیوند با یکدیگر مطالعه کنیم. اگر ما آزادی بیرونی را در چارچوب ضوابطی که توحید را محقق می‌سازد و انسان را ملتزم به توحید نگاه می‌دارد، نبینیم، آن آزادی واقعی نخواهد بود و عملاً چنین آزادی‌ای محقق نخواهد شد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه‌ی استان تهران گفت: هویت طلبگی در معنویت، اخلاق، هدایت، دردگشایی و کارگشایی جامعه است و باید از این هویت، صیانت کند.

آیت الله علی اکبر رشاد در اجلاسیه مسئولان، مدیران و معاونین آموزش حوزه علمیه استان تهران که در مدرسه مشکات علی‌بن موسی الرضا(ع) برگزار شد با اشاره به ضرورت شناخت جایگاه طلبگی و صیانت از آن اظهار داشت: با پیروزی انقلاب اسلامی موجی از تحول و تعالی در عرصه‌های مختلف به وجود آمد که در این راستا به ویژه در حوزه شاهد بوده‌ایم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: این تحولات، نسلی را از جهات مختلف و در مراکز گوناگون جذب حوزه کرد و در این موج عظیم عناصر با استعداد و خوش فکر و درس خوان جذب حوزه شدند و تا سالها این جاذبه ادامه داشت و مدارس علمیه رونق گرفت.

وی عنوان کرد: در طول این سالها با استقبال گسترده ای از طلاب مواجه شدیم، اما باید مراقب باشیم، چرا که موج‌های ویرانگری، شکوفایی حوزه و طلبگی را تهدید می‌کند.

آیت الله رشاد تصریح کرد: یکی از این موج‌ها، جذب دانشجو از میان طلاب بود، در دوره‌ای موجی به راه افتاد که باید طلبه‌ها نیز به دانشگاه بروند و درس بخوانند که در این باره آسیب‌هایی را متحمل شدیم.

وی خاطرنشان کرد: موج دوم دانشگاه زدگی بود که عده‌ای فکر می‌کردند دانشگاه مهم‌تر از حوزه است، همچنین مدرک زدگی و مدرک گرایی آفت دیگری در این مسیر به شمار می‌رفت.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا (ع) گفت: باید بدانیم که دروس حوزه و کسب علوم دینی سقف ندارد و اشتغالات نباید مانع از ادامه کسب علم و معرفت باشد، در این راستا حضور طلاب در برخی از مشاغل ضروری بود و جامعه به حوزه روی آورد، اما باید مراقب برخی اشتغالات غیر مفید و دور از شان طلبگی باشیم.

وی افزود: ورود غیر تخصصی در طب و برخی از مشاغل و یا فعالیت های ضد شئون از آسیب‌های جدی است، طلبه نباید کارمند باشد و کارمندی نباید برای طلبه شأن شود، البته طلبه می‌تواند در ادارات فعالیت کند اما نباید خود را کارمند دیگران بداند، چرا که به این جایگاه لطمه می‌زند.

آیت الله رشاد عنوان کرد: یکی دیگر از این موج‌ها که به حوزه و جایگاه طلبگی لطمه می‌زند تحصیل غیر حضوری است، طلبه باید برای درس و کسب معرفت در حوزه حضور داشته و طلبه باید مرید استاد و اساتید باید الگوی معنوی طلبه باشند.

وی تصریح کرد: از طرف دیگر اصطلاحاتی مانند نظام واحدی و ترمی برای حوزه نیست، در اروپا هم مراکز علمی فعال هستند که مانند حوزه بوده و فعالیت‌شان با دانشگاهها متفاوت است، باید بدانیم در حوزه مراد مدرک نیست.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی تاکید کرد: مساله معنویت زدایی یکی از آسیب‌های مهمی است که حوزه را تهدید می‌کند.

وی اظهار داشت: تا طلبه احساس نکند به درد جامعه می‌خورد امیدی به آینده ندارد باید این جایگاه اصلی برای طلاب جوان تبیین شود، حوزه دارای آینده روشنی و طلبه، طبیب روح است، از این رو حفظ هویت طلبگی بسیار مهم است.

آیت الله رشاد ادامه داد: باید طلبه در رفع گرفتاری‌ها و از میان رفتن آسیب‌های اجتماعی و سرنوشت کشور تاثیر بگذارد، هزار و یک مساله مهم پیش روی امت است و باید در درس‌های خارج مسائل مهم جامعه مطرح باشد.

وی گفت: ما نیازمند تبیین و شناخت مسائل نوین و هوش مصنوعی و مسائل محیط زیست هستیم، حتی باید بتوانیم ظرفیت‌ها و تهدیدات هوش مصنوعی را به خوبی بشناسیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: مساله هوش مصنوعی تا سالهای آینده کاری می‌کند که حتی امنیت فکری نیز در جامعه باقی نماند، اگر هوش مصنوعی قوی پا بگیرد دیگر مجالی برای فکر کردن باقی نمی‌گذارد و انسان اسیر هوش مصنوعی خواهد شد.

وی تصریح کرد: در حوزه قدم‌های خوبی در ارتباط با هوش مصنوعی و مسائل نوین برداشته شده و آیت الله اعرافی در این باره تلاش‌های ارزنده‌ای دارند، اما باید بیش از این تلاش کرد.

آیت الله رشاد بیان کرد: روزآمدی طلاب و کارآمدی و امید به آینده و توجه به هویت اهمیت زیادی دارد، اگر فقهای ما به اهمیت فرهنگ و پوشش طلبگی توجه دارند به دلیل ضرورت صیانت از هویت است.

وی خاطرنشان کرد: طلبه باید توجه زیادی به هویت طلبگی خود داشته باشد و جایگاه خود را به خوبی بداند و نباید اجازه بدهیم فرهنگ اصیل و هویت طلبگی به فراموشی سپرده شود.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه‌ی استان تهران عنوان کرد: بزرگان دین و فقهای ما پای هویت و آرمان خود ایستادند و حتی برخی شهید شدند، هویت طلبگی در معنویت، اخلاق، هدایت، دردگشایی و کارگشایی جامعه است و باید از این هویت، صیانت کند.

وی تاکید گرد: طلبه‌ها نباید از مردم فاصله بگیرند، باید از طلبگی و حوزه و ارزش‌ها صیانت کنیم تا از تشیع و دین و ارزش‌های نظام و انقلاب محافظت نماییم.

به مناسبت دهه مبارکه فجر انقلاب اسلامی آیت الله علی اکبر رشاد رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران و رئیس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ابتدای درس خارج حوزه علمیه امام رضا(ع) گفت: انقلاب اسلامی پس از گذشت حدود نیم قرن همچنان یک تهدید بزرگ برای استعمارگران و مستکبران جهان به شمار می‌رود. آنچه در روزگار ما به نام انقلاب واقع شد، آغازی بر مقدمه ظهور و انقلاب جهانی حضرت حجت (عج) می‌باشد؛ این انقلاب اسلامی در شرایطی از لحاظ تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و دینی رخ داد که قدرت‌های جهانی برای حفظ سلطه و سیطره و ایجاد امنیت منافع خودشان سعی کردند همه انقلاب‌ها را در هم بشکنند و اصولاً بساط فرهنگ انقلابی‌گری را از حیات بشر جمع کنند.

وی بیان کرد: این قدرت‌ها تلاش داشتند مقوله انقلاب کردن و انقلابی گری را امری غیر مقبول و اقدامی ناکام و دچار شکست و موجب آشفتگی و در هم ریختگی اوضاع قلمداد کنند و یک یک انقلاب‌ها که در طول ۱۰۰ سال پیش از انقلاب اسلامی در جهان واقع شده بود بساط و پرونده‌اش را با ترفندهایی در هم پیچیدند.

آیت الله رشاد عنوان کرد: بسیاری از انقلاب‌ها و نهضت‌هایی که در چنین موقعیت تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و دینی در جهان واقع می‌شد، از جهات مختلف با آنچه عرف انقلاب بود متفاوت است و از هر حیثی به لحاظ پیام‌هایی که ارائه و به لحاظ شیوه مبارزاتی که پیشنهاد و آرمان‌هایی که مطرح می‌کرد متفاوت بود. رویکردی که وجود داشت اصولاً چیزی به نام مبارزات و انقلاب‌های دینی مفهوم نداشت و در مدت ۱۰۰ ساله قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مفهوم خود را از دست داده و این گونه قلمداد می‌کردند که مگر می‌شود با دین، انقلاب کرد و مگر می‌شود بدون مبارزات مسلحانه پیروز شد و انقلاب دست به سلاح بردن بود و اصولاً در چنین تفکری انقلاب واقع شد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: کلمات متعددی وجود دارد که قریب الافق هستند و یا به هم مشابهت دارند در حالی که تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند، کلماتی چون قیام و نهضت و جنبش و خیزش و کودتا و انقلاب و آنچه که در حوادث مختلف در دنیا واقع می‌شد که کمترین آن، انقلاب صدق می‌کرد زیرا انقلاب غیر از نهضت و جنبش و قیام است. در واقع جنبش و خیزش و قیام و اعتراض و امثال این تعابیر حادثه است و کسی در گوشه‌ای کودتا می‌کرد و نام عمل خودش را انقلاب می‌گذاشت این انقلاب نیست، بلکه واقعه و حادثه تاریخی و سیاسی است، زیرا در انقلاب شروطی نیاز است و انقلاب به معنای کلمه و واقعی آن به فرآیندی اطلاق می‌شود که دارای چند ویژگی باشد.

آیت الله رشاد با اشاره به این ویژگی‌ها گفت: اولاً انقلاب دارای ایدئولوژی جامع و متفاوتی از آنچه در عالم جریان دارد باید باشد و این شرط مهمی است ثانیاً انقلاب باید در متن جامعه رخ دهد اینکه یک نفر یا گروهی نظامی و یک حزب تصمیم بگیرد که تغییری در رفتار و مناسبات سیاسی جامعه‌ای ایجاد کند این انقلاب نیست این یک پدیده است.

وی تاکید کرد: انقلاب باید از متن مردم جوشیده باشد و توده مردم و طبقات مختلف جامعه را با خود همراه کرده و همه با هم، همصدا شده باشند، همچنین براساس این دو اصل همه مؤلفه‌های حاکم بر جامعه‌ای که در آن انقلاب واقع می‌شود در همه مناسبات و ابعاد و شئون سبب تغییر شود، اینکه فقط عنوان سیاسی و روش سیاست و تدبیر تغییر کند در سیاست به معنای خاص آن، این انقلاب نیست.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی عنوان کرد: اینکه بگوییم پس از این به جای آنکه شاه حاکم باشد یک کسی رأی گرفته و حاکم شود این به تنهایی انقلاب نیست، وقتی برای نظام اقتصادی حرفی برای گفتن ندارد و تغییری در آن ایجاد نمی‌شود در فرهنگ و سبک زندگی و تفکر مردم تأثیری نمی‌گذارد، این انقلاب نیست.

وی بیان کرد: انقلاب باید همه شئونات تحت تأثیر قرار دهد؛ انقلاب نمی‌تواند یک امر داخلی قلمداد و در چارچوب مرزهای متعارف حبس شود، انقلاب اگر انقلاب باشد باید مرزها را در نوردد از این رو تاب مستوری ندارد، انقلاب خواه ناخواه صادر می‌شود و باید بتواند پیرامون خودش را متأثر کند، یعنی روی جهان و مقیاس منطقه تأثیر بگذارد اینکه واقعه‌ای در گوشه‌ای از سرزمینی رخ دهد و در داخل حبس شود این انقلاب نیست اگر نمی‌تواند این حد تأثیرگذاری را داشته باشد انقلاب نیست.

آیت الله رشاد تصریح کرد: انقلاب آن واقعه و فرآیندی است که منتهی به ساخت یک تمدن و ایجاد فرهنگ و سبک زندگی و نهایتاً پدید آوردن یک تمدن جدید شود، انقلاب باید به صورت یک فرآیند رخ دهد اینکه عده‌ای شب بخوابند و صبح بلند شوند و بگویند انقلاب کردیم این گونه نیست، باید از نقطه‌ای آغاز شود و فرهنگ سازی کند.

انقلاب باید ادبیات و فکر و جبهه ایجاد کند

وی اظهار داشت: انقلاب باید ادبیات و فکر و جبهه ایجاد کند و یک نقطه جوش باید داشته باشد تا تغییرات محسوس را بر منصه تحقق بنشاند و نباید متوقف شود؛ وقتی واقعه‌ای واقع شد و حادثه‌ای رخ داد که متوقف شد و فرآیندی نبود به زودی و به سهولت یک برآیندی را ارائه کرد و قائل شد به آنچه واقع شده این انقلاب نیست، انقلاب یک فرآیند مستمر است و آن را با کودتا و قیام و نهضت نباید جا به جا تصور کرد.

رئیس حوزه علمیه امام رضا عنوان کرد: انقلاب یک فرآیند است و استمرار دارد و باید همچنان پیوسته و پویا دنبال شود و ادامه پیدا کند تا به خلق فرهنگ جدید و ایجاد سبک زندگی تازه و پدید آوردن یک پدیده و یک فرهنگ نو در مقابل تمدن مسلط منتهی شود.

وی خاطرنشان کرد: انقلاب اسلامی چنین اتفاقی در حیات بشر بود که رخ داد، قیامی نبود که مردم ایران انجام دادند و نهضتی نبود که در یک نقطه از کره زمین رخ داده باشد و بنا نیست صفات حاکمان را تغییر دهد و به این اکتفا کند همه شئون و همه امور باید متأثر شود، بنا نبود فقط در چارچوب مرزهای محدود کشوری به عنوان ایران فعلی محبوس بماند آنچه اتفاق افتاد در انقلاب اسلامی دنیا را تحت تأثیر قرار داد و بعد از گذشت نیم قرن همچنان بالنده و مقتدر و پویا و با نشاط دارد پیش می‌رود و روزافزون دارد با قدرت‌ها درگیر می‌شود.

آیت الله رشاد عنوان کرد: در حال حاضر در سراسر جهان اگر گفته شود دو تا سه واقعه و جبهه است که ذهن و زندگی و زبان قدرت‌ها را در گیر کرده و دغدغه اصلی آنان مقابله با آن است قطعاً یکی از آن مساله انقلاب اسلامی است و یکی مبدا و مطلع ایران اسلامی است که ایران را چگونه مهار و انقلاب را چگونه محدود کنند.

وی تصریح کرد: بعد از گذشت نیم قرن که در آستانه چهل و ششمین سالگشت پیروزی انقلاب اسلامی هستیم بزرگ‌ترین قدرت مادی دنیا که آمریکا است و قدرت‌های درجه دو جهان که کشورهای اروپایی هستند مساله شأن مهار این انقلاب است چون انقلاب همچنان برای آنان تهدید به حساب می‌آید و روز به روز احساس بیشتری از تهدید دارند و این نشان می‌دهد انقلاب زنده و بالنده است اتفاقات کوچک که فلان جا جبهه‌ای از دست می‌رود مثلاً سوریه ظاهراً از دست می‌رود این نشانه سستی و یا احیاناً زوال نیست.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران اظهار داشت: اگر آنجا حاکم پرددل و ارتش پای کاری داشت می‌شد سوریه را حفظ کرد. اینکه با ۳ هزار نفر ارتش چند هزارنفری را در هم بشکنند نشان می‌دهد سوریه از درون فروپاشیده بود وگرنه می‌شد آن را حفظ کرد. البته سوریه تمام نشده و آغاز دیگری را دارد تجربه می‌کند و سوریه در حلقوم استکبارگران قرار نمی‌گیرد و آمریکا و قدرت‌ها سوریه را نمی‌توانند ببلعند.

وی گفت: جنگ همین است و فراز و نشیب‌هایی دارد و هر آنکه حرف آخر را زد پیروز است و هر آنکه تا آخرین لحظه اراده اعمال کرد و بر اراده اش اصرار ورزید پیروز است انقلاب اسلامی همچنان بالنده به پیش می‌رود و یک طرف بقای جهانی و یک طرف مباحثات جهانی و یک طرف تصمیمات جهانی است در عمده اتفاقات و حوادث و تصمیمات و مناصباتی که در جهان جریان دارد بدون ایران در بسیاری از امور قادر به تصمیم گیری نیستند و باید روی ایران حساب باز کنند.

وی افزود: ایران فعلی یعنی انقلاب اسلامی و این است که این انقلاب به عنایت الهی همچنان بالنده پیش می‌رود فارغ از علائم و شواهد و قرائن اطمینان بخش وسیعی که نسبت به حقانیت و ثبات و آینده روشن انقلاب وجود دارد ملاحظه آنچه که در کره خاکی واقع می‌شود و ربط و پیوند اینکه واقع می‌شود در نوع مسائل با جایگاه و منزلت و مکانت و نقش ایران و انقلاب کافی است که انسان ادراک کند که این انقلابی که در منطقه از جهان واقع شده فرآیندی پیوسته پویا و مستمر و ممتد و بالنده با آینده‌ای درخشان است.

آیت الله رشاد بیان کرد: امید است خدای متعال این نهضت را با همت این ملت مؤمن و غیور و حماسه پرداز و با مدیریت و هدایت رهبر خردمند و شجاع و بصیر و توانا و مقتدر و در عین حال مظلوم ان شاءلله به دست با کفایت حضرت حجت بسپرد و ان شاءلله خدا این انقلاب را تا ظهور حجت حفظ خواهد کرد.

آیت الله علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که دانشنامه قرآن و تاریخ ذیل نظر او تدوین شده است، این دانشنامه را اثری فاخر و گرانمایه توصیف کرد و گفت: قرآن اقیانوسی کران‌ ناپیدا با عمق و ژرفایی ناشناخته است و کسی نمی‌تواند ادعا کند که به عمق این اقیانوس دست پیدا کرده است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه جمع قابل توجهی از فضلا و اساتید در خدمت تدوین دانشنامه قرآن و تاریخ بوده‌اند، گفت: شورای علمی دانشنامه جمعه‌ها یک هفته در میان از قبل از طلوع آفتاب تا اذان ظهر را وقف این کار کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه دانشنامه امام علی (ع) طی ۲۰ ماه به پایان رسید، افزود: طبیعت کار دانشنامه قرآن و تاریخ و فرآیند آن آهسته و کند است، با این حال اگر امکانات بیشتری مهیا بود در زمان کوتاه‌تری می‌شد آن را به سرانجام رساند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به ابعاد گوناگون اعجاز قرآن اشاره کرد و گفت: در جزیرةالعرب مجموعا ۲۳ نفر کتابت می‌دانستند، لذا صدور این حجم از معارف حکمی و الهیاتی از سوی پیامبر اسلام (ع) به بشریت یک اعجاز است.

آیت الله علی اکبر رشاد همچنین افزود: اعجاز قرآن در علوم پایه و کیهان‌شناسی فوق‌العاده است. در حوزه پزشکی نکات شگفت‌آوری دارد. اعجاز ادبی و بلاغی،‌ نظام‌مندی و انسجام درونی و بیرونی قرآن از وجوه دیگر اعجاز آن است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه حیثیت پیوسته و توسعه‌یافتگی معنایی قرآن و زایش محتوایی آن که هیچ حد یقفی ندارد نیز از جنبه‌های اعجاز قرآن است، گفت: وجوه فنی و هنری قرآن از جمله نحوه ارائه داستان حضرت یوسف (ع) و همچنین اثربخشی شگفت‌آور قرآن برای کسی که به آن دل بدهد نیز از وجوه اعجاز قرآن است.

آیت الله رشاد یکی از وجوه کمتر پرداخته شده اعجاز قرآن را وجه تاریخ‌گذارانه آن دانست و گفت: ارائه تاریخ طوفان نوح که قرآن در آن از هزاران سال پیش گزارش می‌کند در حالی که تاریخ مکتوبی وجود نداشته است و یا ماجرای فرعون از این جمله است، لذا ‌مناسب است که در این وجه از اعجاز قرآن تامل بیشتری شود.

وی وجوه اعجاز قرآن را اینگونه برشمرد: ۱.ژرفايی حکمی ـ الاهیاتی؛ ۲. علمی (علوم پایه، کیهان‌شناسی و …؛ ۳. پزشکي و زیست‌سناسی؛ ۴. ادبی ـ بلاغی؛ ۵. نظاممنديی (انسجام درونی و برونی)؛ ۶. ظرفیّت معنايی و معنادهی لایقفی(وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ) ۷. هنری؛ ۸. اثربخشی خارق العاده؛ ۹. معارف غیبی و پیشگویی؛ ۱۰. تاریخگزاری (گزارشهای تاریخی دور و دقیق از وقایعی که بشر بدانها دسترسی ندارد)

به نقل از شفقنا، آیت الله علی‌اکبر رشاد، صبح چهارشنبه در نهمین همایش ملی سلامت معنوی اسلامی در قم، با اشاره به تدوین حدود ۴۰ مبنا برای سلامت معنوی در اسلام، گفت: منبع سلامت معنوی در اسلام، وحی الهی است و دیگر آموزه‌ها از اعتبار قطعی برخوردار نیستند.

وی با تشریح ویژگی‌های معنویت اسلامی تصریح کرد: معنویت اسلامی توحیدمحور است، این معنویت برخلاف دیگر مکاتب، تنها به بعد فردی محدود نمی‌شود و ۲ ساحت شناختی و عملی را در بر می‌گیرد که به شکلی جامع، پیوسته و هدفمند عمل می‌کند.

وی معنویت اسلامی را یک نظام و ساختار یکپارچه دانست و افزود: این معنویت برخلاف آموزه‌های انزواگرایانه، جامعه‌محور است و به تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی دعوت می‌کند، معنویت اسلامی روحیه زهدگرایانه دارد، اما با تصوف و گرایش‌های جامعه‌گریز تفاوت ماهوی دارد و به انسجام اجتماعی و رشد فردی و جمعی توجه ویژه‌ای نشان می‌دهد.

وی با تأکید بر عمق و جامعیت معنویت اسلامی گفت: این معنویت به‌طور پیوسته در حال رشد و تعالی است، در این رویکرد، سلوک و شهود درونی انسان برقرار است و معرفت و عمل، پیوسته یکدیگر را تکمیل و اصلاح می‌کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: معنویت اسلامی یک امر پراکنده یا محدود به گوشه‌ای از زندگی نیست، بلکه یک نظام فکری و عملی کامل است که از عمق و گستردگی بالایی برخوردار است و ظرفیت آن برای تحقق سلامت معنوی بی‌نظیر است.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه‌ی استان تهران گفت: پس از 16 ماه مقاومت و نبرد جانانه، پیروزی قاطع و دلپذیر و شیرینی نصیب جبهه مقاومت شد.

آیت الله علی اکبر رشاد در جمع طلاب با اشاره به آغاز آتش بس در غزه در خصوص پیروزی جبهه مقاومت و فلسطین اظهار داشت:رویداد عظیم تاریخی و افتخارآفرینی که در منطقه پیش آمد و موضوع پیروزی قاطع جبهه مقاومت در مقابله با استکبار جهانی و امپریالیسم مستبد بین المللی و نوچه آن رژیم صهیونیستی و شکست اسرائیل را گرامی می‌داریم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: حقاً پس از 16 ماه مقاومت و نبرد جانانه، پیروزی قاطع و دلپذیر و شیرینی نصیب جبهه مقاومت شد، در حالی که رژیم صهیونیستی مدعی بودند بنا دارند غزه را از نقشه حذف کنند و با این جنگ می‌خواستند حماس را نابود و با تهاجم و عملیات نظامی اسرای خود را آزاد نمایند، اما موفق نشدند.

وی بیان کرد: رژیم صهیونیستی تصور می‌کردند با این جنگ بی‌رحمانه و غیر متعادل و غیر متجانس، جبهه مقاومت را منزوی می‌نمایند، آن هم با جنگی غیر انسانی و ضد حقوق بشر و ضد اخلاق و ضد همه ارزشها که عنوانی شایسته‌تر و رساتر از عنوان جنگ جنون بر این جنگ 16 ماهه صدق نمی‌کند، بنا داشتند غزه را از میان ببرند.

آیت‌الله رشاد با بیان اینکه قتل و غارت هرگز موجب پیروزی نمی‌شود عنوان کرد: لزوما آن که به قتل و غارت دست می‌زند، پیروز میدان قلمداد نمی‌شود، پیروزی در نهایت کار برای آن که اراده قوی‌تر دارد و ایستادگی جانانه می‌کند، رقم می خورد و آن که با همه وجود می‌جنگد پیروز می‌شود.

وی تصریح کرد: در این جنگ، غزه و فلسطین و لبنان و یمن و عراق و جبهه مقاومت پیروز شد، در این جنگ فرمانده عالی جبهه مقاومت، رهبر خردمند و زعیم و ذوالفنون و هوشمند در این جبهه مقاومت پیروز شد و باید این پیروزی را به رهبری انقلاب به عنوان فرمانده عالی جبهه مقاومت و به وساطت نیابت او یعنی به ساحت قدسی حضرت حجت تبریک بگوییم.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی خاطرنشان کرد: باید این پیروزی را به همه جبهه مقاومت و به مردان مردی که به عشق عدالت خواهی امیرالمومنین در کنار مظلومین ایستادند تبریک بگوییم و به شیعه و پیروان مکتب اهل بیت(ع) تبریک بگوییم.

وی در ادامه گفت:همچنین باید لعن و نفرین را نثار کسانی کنیم که ایستادند و تماشا کردند تا گروهی از مسلمانان قتل عام شدند؛ در این جنگ 46 هزار نفر که اکثریت زن و کودک و سالمند هستند کشته و بیش از 100 هزار نفر زخمی شدند و در یک منطقه به این وسعت صدها هزار خانه نابود شد، ولی برخی این جنایات را تماشا و بلکه در پشت صحنه با دشمن همدلی و آنها را ترغیب کردند و دلگرمی دادند.

آیت‌الله رشاد در مورد مهم‌ترین دستاوردهای این پیروزی افزود: از نخستین دستاوردهای این نبردِ پیروز این بود که دنیا فهمید پیروان علی(ع)، هوادار عدالت و مظلومان هستند و در مقابل ظالم می ایستند و این حقیقت برای جهان برملا شد که فقط علویان و پیروان اهل بیت(ع) هستند که پای حق می ایستند.

وی بیان کرد: دومین پیروزی این بود که بعد از 80 سال تلاشی که دنیای استکبار و کفر در یک جا داشتند و همگی همدستی و تلاش کردند و انواع هزینه های سنگین را که در تاریخ بشر سابقه ندارد انجام دادند که مساله فلسطین به فراموشی سپرده شود اما مساله فلسطین با این جنگ احیا شد و در صدر اخبار جهانی قرار گرفت و به مساله جهانی تبدیل شد و از حال مساله ملی بودن خارج گردید.

رئیس حوزه علمیه امام رضا در این باره عنوان کرد: حتی بخشی از فلسطینی‌ها تحت عنوان دولت خودگردان و تعابیر ساختگی این مساله را ملی نمی‌دانست و می گفت این مساله تمام شده اما نه تنها مساله ملی فلسطینی‌ها مساله مسلمانان و مساله جهانی بشریت شد و در همه عالم امروز مساله فلسطین مساله انسان های عدالت خواه و آزادی خواه است.

وی تصریح کرد: در تاریخ بشریت تاکنون هرگز این میزان پرچم که نماد و هویت هر ملتی است تکثیر نشده بود، در حالی که در مقیاس میلیاردی، پرچم فلسطین مظلوم روی دست ها بلند شد و روی شانه ها به اهتزاز در آمد؛ این مساله عظیمی بود که در تاریخ بشریت اتفاق افتاد.

آیت‌الله رشاد اظهار داشت: قدرت های بزرگ و مسلط و بلوک های بزرگ مانند بلوک مارکیست و سوسیالیستی دنیا زمانی که به لحاظ جمعیتی سه چهارم جمعیت جهان را با خود همراه کرده بودند و تحت سیطره خود داشتند این میزان پرچم شان در دنیا علم و روی دست ها بلند نشد که یک کشور کوچک در خاورمیانه در سراسر عالم پرچم‌اش نماد آزادی خواهی شد.

وی ادامه داد: حتی کافر و مسلمان و ملحد و مومن و همه این پرچم را دست گرفتند و افتخار کردند که این پرچم را در دست گرفته‌اند و در سراسر جهان روی ساختمان ها و نهادها و دشت ها و قله های بلند کره زمین این پرچم برافراشته شد و این یک پیروزی بود؛ یعنی فلسطین زنده و آرمان فلسطین نو شد.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: افتضاحی که آمریکایی‌ها و اروپایی‌های بی‌خرد و بی رحم به بار آوردند و ذلّتی که صهیونیست‌ها متحمل شدند و بعد از این باید تحمل کنند بی نظیر بود، رژیمی که مدعی داشتن چهارمین ارتش جهان بود و تازه خود نمی‌جنگید و 12 وزارت خانه را به آمریکایی‌ها سپردند و اوایل این جنگ و در وهله نخست فرماندهان اصلی جنگ بعد از حمله حماس، فرماندهان اصلی امریکایی‌ها بودند و زمام جنگ را به دست گرفتند و هر چه امکانات پیشرفته داشتند به این سرزمین‌های اشغالی منتقل کردند در نهایت دچار شکست شدند.

وی گفت: آمریکا به این سرزمین‌های اشغالی که یک پادگان نظامی است که در آن جمعیت جنایت کار و غارت گر و غاصب و اشغال گر گرد هم آمده‌اند هر چه امکانات و بمب های چند تنی بود در اختیارشان قرار دادند و آنها از هیچ جنایتی کوتاه نیامدند، با این همه متحمل شکست شدند و در واقع قبل از آنها، آمریکایی ها شکست خوردند همان طور که پیش از پیروزی جبهه مقاومت، ایران در حقیقت پیروز شد.

آیت‌الله رشاد افزود:نهایتا امریکایی‌ها پذیرفتند که تسلیم غزه شوند و اسرائیلی ها را تحت فشار قرار دادند که آتش بس را بپذیرند؛ در درون سرزمین‌های اشغالی، مسئولینی از رژیم غاصب بر ادامه جنگ اصرار داشتند و به دلیل پذیرش آتش بس، استعفا کردند و خود اسرائیلی ها حاضر نبود آتس بس را بپذیرند ولی امریکایی ها با فشاری که روی اسرائیلی‌ها آوردند و با تهدید ترامپ که اگر بیایم شرایط تغییر می کند، آنها از ترس آمریکا آتس بس را پذیرفتند؛ یعنی ابتدا امریکا آتش بس و شکست را پذیرفت و سپس رژیم صهیونیستی آن را پذیرفت.

وی بیان کرد: رژیم صهیونیستی خیال می‌کردند گروه کوچگی از جبهه مقاومت در مقابلشان است و در تونل هستند و به راحتی به داخل تونل ها می روند و اسرا را آزاد می کنند و می‌توانند غزه را اشغال و حماس را تا ابد منزوی و جبهه مقاومت را تضعیف کنند و همه چیز تمام می شود اما 16 ماه جنایت کردند و دیدند تمام نشد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: لهادا در واقع یک پیروزی بسیار بزرگ که در تاریخ 80 ساله اخیر این منطقه نظیر نداشت نصیب مسلمانان و جبهه مقاومت و شیعیان امیرالمومنین شد و این، چیزی بود که رهبر انقلاب از ابتدا پیش بینی کردند و فرمودند این ها پشیمان می شوند و شکستی می خورند که قابل ترمیم نیست و نمی‌توانند آن را جبران کنند و هر اقدامی انجام دهند نهایتا فروختن ابهت پوشالی رژیم صهیونیستی و آمریکا جبران نخواهد شد و این گونه بود و حتی بدتر شد.

وی تصریح کرد: یعنی اگر رژیم صهیونیستی اوایل ملایم تر در این جنگ برخورد می‌کردند کمتر آبرویشان می رفت و امروز می‌بینیم ابرویشان در دنیا رفته و چیزی برایشان نمانده است و خودشان اعتراف کردند که هر چه از غزه کشتیم همان قدر حماس نیرو جذب کرد و نیروی جنگنده حماس بیشتر از آن شد و حتی در این اوضاع آشفته اخباری از تولد کودکان بیش از تعداد شهدا به گوش می‌رسید؛ این گونه نیست که فکر کنند جمعیت غزه کم می شود خدای متعال عنایت دارد و آبرویی که شیعه در دنیا پیدا کرد و خودشان اعتراف کردند و جوانانی که شیعه شدند و علمای منصف نیز به دفاع از جبهه مقاومت پرداختند، همگی خبر از پیروزی جبهه مقاومت می‌دهد.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی اظهار داشت: ما چنین قصدی نداریم که در جبهه مقاومت به دنبال شیعی کردن جمعیت باشیم و حتی شهید سلیمانی می‌گفت مبادا در میدان افراد را به تشیع دعوت کنید، ما برای اینکه مردم منطقه را شیعه کنیم، نمی جنگیم بلکه می خواهیم عدالت و قسط وآرمان های علوی محقق شود و با اینکه چنین قصدی نیست ولی بسیاری از جوانان در این میدان شیعه شدند.

وی ادامه داد: ما بزرگانی مانند سید حسن را از دست دادیم اما مگر بنا بود سید حسن تا ابد بماند و شهید نشود؛ او به آرزویش یعنی شهادت رسید، چنین مردانی روزی شهید می‌شوند و بدون ردا و خلعت شهادت از این عالم عروج نمی کنند و او در این میدان نبرد شهید شد، اما عظمت سید حسن را در تاریخ خواهیم دید و در آینده می‌بینیم که چه بارگاهی پیدا خواهد شد و مردم با چه ارادتی به مزار او خواهند رفت و چقدر آرمان های او در منطقه رواج پیدا می‌کند و بیش از این میزان که در ظاهر زنده بود و حیات ظاهری داشت، پس از شهادت به مقبولیت بسیاری رسید.

آیت‌الله رشاد خاطرنشان کرد:سید حسن نصرالله، قبل از شهادت مرد شماره یک دنیای عرب شد و اکنون بسی محبوبیت اش بیش از زمان حیات و جاودانه شده است، ما شهدای بزرگی را در جبهه مقاومت تقدیم کردیم و این ها اسطوره شدند و اگر اسوه بودند اسطوره و تاریخی شدند و اسوه می تواند موقت باشد در حالی که اسطوره ابدی و تاریخی است.

وی گفت: به هر حال دشمن تسلیم شد و به یک هدف دست نیافت و ناچار نشد برای دست یافتن به اهدافش تسلیم شود آن هم نه با جنگیدن بلکه با تسیلم شدن خواست اسرای خود را آزاد کند در حالی که می خواست با قدرت بازو و سلاح و کشتار و غارت پیروز شود و ناچار به این رسید که با تسلیم شدن به اهدافش برسد؛ این به معنای به اهداف نرسیدن است، وقتی کسی با ذلت به هدفی می خواهد دست یابد این دست یافتن به هدف قلمداد نمی شود.

رئیس حوزه علمیه امام رضا در مورد رویدادهای سوریه نیز افزود: این دسیسه و فاجعه متاسفانه با برنامه ریزی کشورهای منطقه و برخی کشورهای مجاور سوریه و آمریکاییها و اسرائیلی ها اتفاق افتاد، ولی تصور نکنید مساله تمام شد؛ این گونه نیست و آینده سوریه با جوانان غیرتمند سوری تغییر می کند و این ها که امروز سوریه را با ترور، اشغال کردند ماندنی نیستند.

وی بیان کرد: تروریست‌ها از ضعف دولت و ارتش سوریه سو استفاده کردند و 3500 نفر در مقابل 300 هزار نفر پیروزی شدند، زیرا نجنگیدند و پیروز شدند، در حالی که اصلا این پیروزی نیست که سرزمینی خالی را اشغال کنند، در واقع فتح در سوریه اتفاق نیفتاد، در این شرایط مردم جهان و تاریخ، سوریه و غزه را با یکدیگر مقایسه می‌کنند، سوریه که کشوری وسیع دارای اقتداری تاریخی 60 ساله است ظرف چند روز فروپاشید اما گروهی به نام حماس در سرزمینی کوچک که مملو از جمعیت و ساختمان بود ایستادگی کرد و سوریه در مقابل تروریست‌ها فروپاشید چون ارتش سوریه ایمان نداشت و سکولار بود و ایستادگی نکرد اما در غزه یک گروه جنگجو و مجاهد در سرزمین کوچک بدون هیچ امکاناتی بعد از 16 ماه می توانند موشک بزنند و ایستادگی کنند.

آیت‌الله رشاد عنوان کرد:غزه در برابر همه قدرت های جهان ایستاد و پیروز شد و سوریه موفق نشد، این مقایسه دو حادثه شیرین و تلخی است و نقش ایمان و آرمان و اراده در پیروزی به خوبی روشن می شود، جنگ همیشه این گونه است و امروز بیش از گذشته جنگ، جنگ اراده هاست یعنی اراده و عزم آهنین فلسطینیان مومن که گرچه در زمره عامه هستند اما به لحاظ آرمانی در زمره علویان هستند و روحیه و آرمانهایشان علوی است در جنگ اراده ها پیروز شدند.

وی تصریح کرد: در سوریه ارتش، اراده و عزمی نداشت و سست بود با همه مقدماتی که در این سالها ایجاد کردند تا ارتش فروبپاشد ایران رفت و کمک کرد تا این گونه نشود، متاسفانه در ماهها و سالهای اخیر مواضع اسد تغییر کرده بود و تصور می کرد با اسرائیل کنار بیاید لذا رویدادها را جدی نگرفت و اعلام امادگی ایران را برای کمک دوباره نپذیرفت.

مؤسس و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی اظهار داشت:در دوره قبل با همه عظمت و گستردگی داعش، ایران رفت و نگذاشت سوریه سقوط کند در حالی که بیش از 70 درصد از سرزمین سوریه اشغال شده بود را آزاد کردیم، این بار اسد تصور دیگری داشت و استقبال نکرد و طعم تلخ خفت و فرار و شکست را چشید.

وی در پایان خاطرنشان کرد:خدا را شاکر هستیم به خاطر نعمت پیروزی جبهه مقاومت و دعا می کنیم دیگر وعده های صادق محقق شود و با عناین الهی مردم فلسطین و جبهه مقاومت پیروزی نهایی را به دست بیاروند و مستعد ظهور منجی عالم شویم و همه در زمره یاران ایشان و ر رکاب ایشان قلمداد شویم.

آیت الله «علی‌اکبر رشاد» طی سخنانی ضمن گرامیداشت یاد سردار دل‌ها، سیدالشهداء مقاومت سردار سلیمانی و همچنین فقیه فقید، فیلسوف آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی؛ اظهار کرد: تهران زمانی شهر هزار حکیم نامیده می شد و صدها حکیم کرسی درس و چندین فقیه صاحب رساله در این شهر حضور داشتند، روایتی بود در مورد فروکش تهران، من تصور می کنم منظور از وصف فروکش، فروکش معنوی تهران است، با عروج چنین مردانی تهران‌ خالی می‌شود و فروکش می‌کند.

رئیس شورای حوزه های علمیه استان تهران ادامه داد: آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی خصوصیات بسیاری داشت، من در این مجال به یک خصیصه ایشان اشاره می کنم، این مرد صاحب قلب سلیم بود، قلب گرانیگاه باطن روحی و ملکوت است، قلب که مریض شد همه وجود انسان بیمار می‌شود، قلب باطنی انسان که بیمار شود همه وجود انسان بیمار است، ما از شأن قلب غافلیم، هم در ادبیات ایرانی و هم در ادبیات دینی قلب جایگاه فوق‌العاده ای دارد.  

رئیس مجتمع عالی حوزوی امام رضا(ع) ادامه داد: به لحاظ ادبی یکی از واژه هایی که در ادبیات فارسی مورد توجه و برگرفته از مفهوم قلب است، واژه دل و انشعابات آن نظیر دلستان است، ۱۴ هزار و ۴۶ بار واژه قلب در روایات ما آمده است، در قرآن ۲۰ وصف برای قلب آمده است اما من ۵۶ وصف و حالت را در قرآن برای قلب سراغ گرفتم، ۶۰۷ وصف و حالت در مجموع برای قلب آمده است، شان قلب والا است و در این میان قلب سقیم و قلب سلیم جایگاه خاصی دارند و قلب میزان است، حافظ خوش گفت که : برو خرقه بسوزان حافظ /یا رب این قلب شناسی ز که آموخته بود.

در این ۴۵ سال بیش از آنکه به قلب بپردازیم به قالب پرداخته ایم

وی افزود: مرحوم آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی قلب سلیم داشت، از ریا و شک خالی بود، امام رضا (ع) فرمودند: «قلب حرم خداست»؛ ما طلاب قلب مردم را فراموش کردیم چون قلب خودمان را فراموش کردیم و به قالب مردم چسبیده ایم، قلب ظاهر و باطن است اما اینکه فقط به قالب و کالبد بچسبیم و به ظواهر توجه کنیم (چه در زندگی خودمان و چه مردم) و از آن طرف قلب را فراموش کنیم درست نیست، با خسارات فراوانی مواجه شده ایم، باید بپذیریم که در این ۴۵ سال بیش از آنکه به قلب بپردازیم به قالب پرداخته ایم.

آیت الله رشاد با بیان اینکه باید هوای دل مردم را داشته باشیم، تصریح کرد: ما که اهتمام به ظواهر دین کردیم به بواطن دین توحه نکردیم، باید به فقه اهتمام کنیم، اخلاق را فراموش کردیم، بزرگان ما در طول هفته فقه و اصول می‌گویند اما چند نفر از اعاظم ما به اخلاق می پردازند؟ ما پارلمان حقوق و قانون داریم اما پارلمان اخلاق نداریم، جوانانی که وسط خیابان آمدند آگاه نبودند و نیستند، آنها در این تهاجم فرهنگی اسیر شدند، به دام افتادند، ما کشته جبهه نظامی را میبینیم اما کشته جبهه فرهنگی را نمی بینیم، اسیبر جبهه نظامی را تکریم می‌کنیم و از او به عنوان ایثارگر که هشت سال در چنگ دشمن شکنجه شده تکریم میکنیم اما اسیر جبهه فرهنگی را این چنین نمیبینیم، ما حوزویان کوتاهی کردیم، من استغفار میکنم من شب و روز ندارم، خدا گواه است گاه شب پشت میز خوابم میبرد و به کرات اتفاق می افتد که دیگر تا صبح حتی کشش ندارم که بروم طبقه بالا که منزل مسکونی ماست، خودم را مقصر میدانم، ما باید به داد جوانان و مردم برسیم و هوای دل مردم را داشته باشیم و مرحوم حاج آقا محتبی هوای دل مردم را داشت.

وی گفت: شب های احیا خود حاج آقا مجتبی تهرانی می‌فرمود که دیشب حدود نیم میلیون نفر آمده بودند، علت این بود که با دل مردم حرف میزد، به ما نیز میگفت برای مردم همین روایات را بخوانید، همان اندازه که برای فقه و اصول وقت میگذاشت شب اخلاق را مجتهدانه مطالعه میکرد و برای مردم پای منبر میگفت و تمام کوچه و پس کوچه‌های بازار تهران مملو از جوانانی بود که اصلا مسجد نمی آمدند.

رئیس مجتمع عالی حوزوی امام رضا (ع) گفت: در آخرین روزهایی بود که ایشان می توانست صحبت کند و من بیمارستان به عیادت رفته بودم و ایشان به من فرمودند که امتحان سختی بود و بسیار امتحان سختی بود، به ایشان گفتم که حاج آقا این امتحان سخت را از شاگردان زرنگ می‌گیرند.

رییس شورای حوزه علمیه استان تهران در این پیام تاکید کرده است که: این روحانی خدوم سنوات متمادي از عمر خویش را مصروف تدریس، و تربیت نفوس و خدمت به مردم مؤمن در نواحی مختلف پایتخت کرد.

متن پیام آیت الله رشاد بشرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم.

إنّا لِلّه و إنّا إلیه راجعون

خبر درگذشت مسؤول محترم مدرسه‌ی علمیه حضرت علی بن ابي طالب (ع)، آیت الله سیدفتاح هاشمي تبریزي (قدّس سرّه)، مایه‌ی تالّم گردید. این روحانی خدوم سنوات متمادي از عمر خویش را مصروف تدریس، و تربیت نفوس و خدمت به مردم مؤمن در نواحی مختلف پایتخت کرد، و در آستانه‌ی ولادت جده اش حضرت صدیقه طاهره به اجداد طاهرینش پیوست.

این‌جانب این ضایعه‌ی مولمه را، به شاگردان و ارادتمندان او تسلیت عرض کرده، از بارگاه بلند باری برای او رفعت رتبت، و برای وابستگان و دلبستگان آن مرحوم صبر و اجر مسئلت می‌کنم. حشره الله مع اجداده الطاهرین و اسکنه فسیح جنانه.

 

                                                                                                               علی‌اکبر رشـاد

۲۹، ۱۰، ۱۴۰۳