خارج اصول

دور دوم خارج اصول فقه، از سال 1389 شمسی از سوی آیت الله رشاد آغاز شده، و هفت صبح روزهای زوج هفته، در حوزه علمیه امام رضا (ع) تهران ارائه می‌شود.

استاد در دروس خارج اصول فقه تنها به ارائه مباحث بر اساس ابواب متعارف مندرج در آثار سلف صالح قناعت ننموده اند، بلکه فنون و فصول و فحوص این سلسله دروس، بر اساس نگاه نو اندیشانه و جامع به غایت و غرض دانش اصول، باز طراحی شده و چینش نوینی از آنان ارایه گردیده است. استاد بر اساس مبانی اندیشه و ذخیره دانایی نهفته در انبار دانشی فقه شیعی، شاخص و معیار کاملی برای اندراج و انفکاک گزاره های اصولی از سایر علوم ارایه داده اند و بر اساس معیار اصولی بودن گزاره ها اقدام به پیرایش و آرایش دانش اصول فرموده اند. جدا سازی مسایل فلسفه اصول فقه که بالواسطه در فرایند استنباط نقش آفرینند و نه بالمباشره، از درون دانش اصول فقه و طرح مستقل و جانمایی آنان از زمره این نوآوری ها بوده است. دقت جناب استاد آیت الله رشاد، در کارکردگرایی دانش اصول فقه و توجه به کارکرد سه گانه اثبات حجج و دلالت حجج و ضوابط احتجاج  موجب افزایش کارایی تولید دانش و نیز شتابدهی به پیشبرد مرز دانش گردیده است. استاد رشاد دانش اصول فقه را به مثابه دستگاه روش گانی بر می شمارند که به دنبال تجهیز فقیه برای اجتهاد در فقه نوین است. فقهی که مسایلش اعم از تکالیف و حقوق در عرصه های مختلف حیات بشری است.

 

 

 

استاد رشاد در این دروس، در آغاز هر سرفصلی تاریخ اندیشه آن مساله و سیر تطورات اندیشه در مساله را به اختصار بیان می نمایند و در عین حالی که معتقد به شیوه تعمقی هستند و عمده فعالیتشان مبتنی بر اندیشیدن در عمق مسایل صورت می پذیرد اما تتبعات وسیعی نیز در مساله و در میان آراء اندیشمندان اسلامی به هم می رسانند و جمع میان اصول فقه تعمقی و اصول فقه تتبعی نموده اند. از نظر استاد رشاد دانش روش گانی اصول فقه مطلوب می بایست:

  • برخوردار از مولفه های پنجگانه رکنی دانش باشد
  • مولفه های پنجگانه رکنی آن دارای انسجام باشند
  • معطوف به کارکرد در فقه باشد
  • برخوردار از هندسه معرفتی متوازن باشد
  • عاری از استطرادات باشد
  • خالی از پیچیدگی در استدلال و استنتاج باشد
  • واقع گرا در اخذ مبادی باشد
  • توانمند در ارزیابی و تفکیک عوامل دخیل و غیر دخیل و نیز عوامل به روا دخیل و به ناروا دخیل باشد
  • برخوردار از مصونیت بخشی و پیشگیرندگی از تاثیر فاحش عوامل نادخیل و به ناروا دخیل
  • برخوردار از سازو کارهای ترمیم و تصحیح پسینی معرفت باشد
  • متصل به پیشینه و تباتر تاریخی دانش باشد
  • گرانبار از دستاوردهای نوآمد و پذیرفته شده جدید باشد
  • امکان کاربست در تولید فقه روزآمد و کارآمد برای تمشیت شیون مختلف انسان در همه ساحات حیات انسان را به همراه داشته باشد
  • برخوردار از قدرت خودسنجی باشد