پیام تسلیت آیت الله رشاد در پی درگذشت قرآن‌پژوه برجسته استاد دکتر محمدباقر حجتی

پیام تسلیت آیت الله رشاد در پی درگذشت قرآن‌پژوه برجسته استاد دکتر محمدباقر حجتی

رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران، در این پیام تاکید کرده است که: تواضع و بي‌پیرایگي، رأفت و مهرباني، صفا و صداقت، از اوصاف بارز این استاد قرآن‌شناس متبحّر متضلّع بود .

متن پیام آیت الله رشاد بشرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم.

إنّا لِلّه و إنّا إلیه راجعون

خبر درگذشت صدیق صمیم، قرآن‌پژوه برجسته، حجت الاسلام والمسلمین استاد دکتر محمدباقر حجتي (قدّه)، مایه‌ی تاسف و تاثر شدید گردید. این محقّق متضلّع همه‌ی عمر خویش را عاشقانه و بي شائبه صرف تحقیق، تدریس علوم قرآن و معارف قرآني، و تعلیم و تربیت خیل کثیری از طلاب و دانشجویان در حوزه و دانشگاه کرد.

تواضع و بي‌پیرایگي، رأفت و مهرباني، صفا و صداقت، از اوصاف بارز این استاد قرآن‌شناس متبحّر بود .

این‌جانب این ضایعه‌ی مولمه را، به شاگردان و ارادتمندان استاد تسلیت عرض کرده، از بارگاه باری برای او رفعت رتبت، و برای وابستگان و دلبستگان آن مرحوم صبر و اجر مسئلت می‌کنم.

تغمّده الله بواسع رحمته، و حشره مع اجداده المعصومین، و اسکنه فسیح جنانه.

 

                                                                                                               علی‌اکبر رشـاد

۱۲، ۴، ۴۰۴

بیانیّه اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیه تهران درباره‌ی حکم فقهی تهدید مرجع اعلای شیعه

بیانیّه اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیه تهران درباره‌ی حکم فقهی تهدید مرجع اعلای شیعه

بیانیّه اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیه تهران درباره‌ی حکم فقهی تهدید مرجع اعلای شیعه

فقهای حوزه علمیه پایتخت در این بیانیه تاکید کرده اند: ترامپ سفیه سفله و همپالگي صهیوني‌اش نتانیاهو، کافر حربي‌اند؛ «آمرِ سبب» و «عاملِ مباشر» چنین اعمال جنایت‌باري، «مفسد في الأرض» و «مهدور الدّم» است.

متن بیانیه اساتید بشرح زیر است:

بِسمِ الّلهِ قاصِمِ الجبّارین، مُبیرِ الظالمین، مُدْرِکِ الْهَارِبِینَ.

«وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَى مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ ﴿۲۰۴ وَ إِذا تَوَلَّي سَعي‏ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فيها وَ يُهْلِکَ الْحَرْثَ وَ النَّسْلَ وَ اللَّهُ لايُحِبُّ الْفَسادَ ﴿۲۰۵وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ» (البقرة:۲۰۴ـ ۲۰۶)

یاوه‌بافي و پریشان‌گوییهای رییس جمهور توهّم‌زده‌ی آمریکا پایان ندارد. او اخیرا دیگربار با نهایت وقاحت، زبان به تهدید فرمانروای اقلیم قلوب آزادیخواهان، زعیم حکیم امت اسلامي، رهبر و مرجع شجاع و محبوب شیعیان جهان، آیت الله العظمی خامنه‌ای (دام ظلّه) گشوده است.

تفَوّه به چنین سخناني، علاوه بر اینکه آشکارا خلاف قوانین و معاهدات بین المللي است، دارای احکام فقهي قاطع و روشنی است؛ «آمرِ سبب» و «عاملِ مباشر» چنین اعمال جنایت‌باري، «مفسد في الأرض» و «مهدور الدّم» است.

ترامپ سفیه سفله و همپالگي صهیوني‌اش نتانیاهو، کافر حربي قلمداد می‌شوند؛ این دو تن جامع مجموعه‌ی جنایات و جرائم سنگین اند. «نُکث یمین»، و «نقض عهد»، «محاربه‌»، «فساد في الأرض»، «اهلاک حرث» و نابودي منابع حیاتي، «تعدّي به سرزمین‌های اسلامی» و اشغال آن،  اقدام به «ارعاب» و ارهاب، و «اغتیال»، و ترور صدها تن از شخصیّتهای برجسته‌ی مسلمان و آزاده‌ی غیرمسلمان جهان، «اهلاک نسل» و نسل‌کشي، «قتل عام» هزاران زن و مرد غیرنظامي، کودک و جوان و سالخورده‌ی بی‌پناه فلسطیني و لبناني و سوري و ایراني و مردم سایر ملل، از جمله‌‌ی این جرائم سنگین و دهشتناک است.

جسارت صادرشده از لسان این دلقک آمریکایی اگر با حماقت رفتاری (العیاذ بالله) قرین شود (و هرگز نخواهد شد، که: «وَ اللهُ خیرٌ حافِظاً وَ هُو أرحَمُ الرّاحِمینَ»)، به مقتضای احکام اسلام، و به یمن غیرت و همّت هزاران هزار فدائی جان برکف ولي امر مسلمین (حفظه الله)، منطقه به دوزخ شعله‌وری برای نظامیان و دیپلماتهای آمریکا بدل خواهد شد؛ بلکه هیچ نقطه‌ی امنی برای حضور اتباع آمریکا در دنیا باقي نخواهد ماند.

فرصت را مغتنم شمرده، از مراجع عظام تقلید (دامت برکاتهم) که نسبت به سخنان سخیف رئیس جمهور آمریکا فتوا و حکم قاطع صادر فرمودند و دیگر مراجع (دام ظلّهم) که در صدد صدور حکم شرعي و تعیین تکلیف مسلمین جهان اسلام که مترصّد دریافت نظرات فقهي آنان پیرامون این قضیه هستند، عمیقا سپاسگزاری می‌کنیم، از همه‌ مسلمانان در اقصا نقاط عالم، بویژه جوانان غیرتمند مؤمن و شجاع تقاضا می‌کنیم که هوشیارانه و آماده یراق گوش جان به فرمان زعمای اسلام باشند. «فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ» (البقرة: ۱۹۴)

امضا‌ء کنندگان حضرات اساتید:

آیت الله سید علی اصغر هاشمي علیا، آیت الله علی اکبر رشاد، آیت الله محمدباقر تحریري، آیت الله حسن عالمي، حجت الاسلام و المسلمین حسینعلي سعدي، حجت الاسلام و المسلمین محمدجواد محمدی گلپایگاني، آیت الله سید باقر خسروشاهي، حجت الاسلام و المسلمین علیرضا تقوائي، حجت الاسلام و المسلمین جواد مجتهد شبستري، حجت الاسلام و المسلمین سیدمصطفی حسیني نسب. و جمعي دیگر. ششم محرّم الحرام ۱۴۴۷ هجری قمري.

پیام تبریک آیت الله رشاد بمناسبت پیروزی قاطع ایران اسلامی بر اسرائیل و غرب

پیام تبریک آیت الله رشاد بمناسبت پیروزی قاطع ایران اسلامی بر اسرائیل و غرب

با «فراخوان همه‌ی آزادگان جهان»، «جبهه‌ی جهاني مقامت داوطلبانه» جهت نبرد نهایی برای نابودی صهیونیان تشکیل شود.

رییس شورای حوزه‌های علمیه‌ی پایتخت تاکید کرده است: جنگ دوازده روزه، دست‌آوردهای «تلخ و شیرین» بسیاری داشت، که همگي «ارزشمند و مغتنم» بود؛ «غنائم گرانبهای فراچنگ آمده» از نبرد مقدس دوازده روزه را قدر بشناسیم، و در صیانت و حفاظت از آنها، بویژه عناصر ارزشمندی چون «انسجام ملّي»، «سرمایه‌ی اجتماعي»، و «حال معنوی» فراهم آمده، بکوشیم، و از رفتار و گفتار آسیب‌رسان به آن‌ها جدا پرهیز نموده و در انباشت و افزایش آن تلاش کنیم.

مؤسس و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌اسلامی تصریح کرده: کشور ما باید (بدون استثناء) انواع ساز و برگهای بازدارنده، و کارساز در دفاع از استقلال و امنیت مردم و منافع ملي، و مورد نیاز برای حفظ عمق راهبردي انقلاب اسلامی را فراچنگ آورد؛ و الا بدون دست‌یابي به انواع ساز و برگهای لازم، عمل به فرمان راهبردی الاهي «نفی سبیل» تحقّق نمی‌یابد.

متن پیام آیت الله رشاد بشرح زیر است:

بِسمِ الّلهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ

«إنّا فَتَحْنا لَکَ فَتَحاً مُبیْناً»

«پیروزی قاطع» ایران اسلامي، در دو عرصه‌ی «نبرد نظامي» و «جنگ شناختي»، و درهم شکستن هیمنه‌ی «ماشین جنگي» و «امپراتوری خبري» غرب غدّار و آمریکای مکّار و واردکردن ضربات مهلک به «کیان صهیونیسم سفّاک»، طي «دفاع جانانه‌ی دوازده روزه»، چشم جهانیان را خیره کرد.

این‌جانب‌ از سویدای دل، این «پیروزي نمایان» را به محضر مبارک زعیم حکیم امت و فرماندهي کل قوا، آیت الله العظمی خامنه‌ای (دام ظلّه)، نیروهای مسلّح قهرمان بویژه نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، مردم وفادار و بامروت، هوشمند و مقاوم کشورمان، بویژه خانواده‌های معزّز شهدای جنایات اخیر اسرائیل، و دیگر نهادها و طبقات مؤثّر در این فتح چشمگیر تهنیت عرض می‌کنم.

با همه‌ی وجود به پیشگاه ارواح مطهر یکان یکان فرماندهان و دانشمندان شهید و خیل شهیدان اقشار مختلف خاضعانه سر تعظیم فرود می‌آورم، و از بارگاه بلند باري برای آنان حضور بر مائده‌ی «عِندَ ربِّهم یُرزَقون»، و برای بازماندگان بزرگوارشان صبر و سلامت مسالت می‌دارم.

این کمترین طلبه، در این برهه‌ی خطیر تاریخي، نکاتي را به مسئولان مکرّم و هم‌میهنان عزیز گوشزد می‌کنم:

یک) بي‌شک پیروز این «نبرد ترکیبي» ایران اسلامی است؛ هزار قرینه‌ی تردیدناپذیر این واقعیت را تایید می‌کند. شیریني این فتح، آن‌گاه دوچندان می‌نماید که می‌دانیم حریف ما در این نبرد، ایالات متحده آمریکا، اعضای برجسته‌ی ناتو، صهیونیسم جنایتکار، و برخی دولتهای مزدور و بزدل عرب منطقه بودند.

دو) «التماس آتش‌بسِ» بي قید و شرط، بعد از «استیصال رژیم مفلوک صهیوني» از ضربات مهلک نیروهای مسلّح قهرمان ما، و پناه بردن او به پدرخوانده‌ی نامشروعش آمریکا، و تجاوز به پایگاه‌های هسته‌ای سه‌گانه‌ی ما و «حمله‌ی کوبنده‌ی ایران» به پایگاه فرماندهي آمریکا در العُدَيد قطر، بلافاصله از سوی ترامپ مغرور مطرح شد.

سه) عوامل گوناگوني در این پیروزی بزرگ نقش‌آفرین بودند، اما در این میان عناصر اصلي آن، پس از «الطاف خفیه‌ی الهیه» و امدادهای غیبی، سه عنصر زیر بود:

۱ـ تدابیر حکیمانه‌‌ی کارساز و فرماندهي میداني مقتدرانه‌ی رهبر معظّم انقلاب اسلامي (حفظه الله)،

۲ـ موقع‌‌شناسی  هوشمندانه و پشتیباني بی‌دریغ مردم عزیز از نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی و اتّحاد و انسجام ملّي،

۳ـ عملیّات حساب‌شده و ضربات مؤثّر و شجاعانه‌ی نیروهای مسلّح عزیز کشورمان. «عملکرد شایسته‌ی رسانه‌ی ملي»، و «مساعي فعّال و نستوهانه‌ی دستگاه دیپلماسي» در این برهه نیز درخور تحسین بود.

چهار) آنچه رخ داده است، «توقّف عملیّات نظامي» است، نه «صلح» و «ترک مخاصمه» (که آشتی میان حق و باطل محال است)، بلکه و حتی نه «مهادنه و آتش‌بس» بر اساس معاهده‌ای مشخص.

پنج) «ذرّه‌ای اعتماد» به «آمریکای عهدشکن» و «صهیونیان حیله‌گر» نیست، احتمال «نقض توقّف عملیّات نظامي» از سوی دشمن بدعهد، پس از ترمیم لطمات واردشده و تجهیز مجدّد خویش، «بسیار قوی» است؛ نهادهای مسئول باید با «قوّت»، «سرعت» و کاملا «سنجیده» به «اصلاح»، «ترمیم» و «تجهیز» نیروها پرداخته، برای مواجهه با «همه‌ی گزینه‌های محتمل» آمادگی کامل داشته باشند. مولی الموحّدین امیر المؤمنین (ع) فرمود: «وَ لکِنَّ الحَذَر کُلَّ الحَذَر مِنْ عَدُوِّکَ بَعدَ صُلْحِهِ، فَإنّ العَدُوَّ رُبّما قَارَبَ لِیَتَغَفّلَ، فَخُذْ بِالحَزْمِ وَ إنَّهُم فِي ذلِکَ حُسنِ الظّنِّ» (نهج البلاغه: نامه ۵۳)

شش) جنگ دوازده روزه، دست‌آوردهای «تلخ و شیرین» بسیاری داشت، که همگي «ارزشمند و مغتنم» بود؛ موارد زیر از جمله‌ی آنهاست:

۱ـ تقویت چشمگیر «انسجام ملّي»، و افزایش همدلی و همزباني و «روح وطن‌خواهي» در میان آحاد ملّت.

۲ـ ارتقاء «اعتماد به نفس» و غرور ملّي و «احساس افتخار» نسبت به توانایی‌های نظامی و پیشرفت‌هاي شگرف صنایع دفاعي کشور.

۳ـ برجسته شدن «کارکرد بی‌بدیل ولایت فقیه» در شرائط بحراني، و افزایش محبوبیّت رهبر معظم انقلاب اسلامی (حَفِظَه الله)؛ بار دیگر کلام روح‌نواز حضرت امام خمیني (ره) گوش دل ملت را نواخت، که: «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا مملکت شما آسیب نبیند».

۴ـ افزایش «اعتماد به نهادهای درگیر جنگ»، و پشتیبانی بي دریغ ملت از مسئولان و نیروهای مسلّح.

۵ـ احیاء «روح ایثار» و «از خودگذشتگي» و ترمیم رخنه‌های به وجود آمده میان طبقات مختلف جامعه.

۶ـ افزایش «سرمایه‌ی اجتماعي» نظام اسلامي.

۷ـ آشکارشدن برخي نقاط ضعف و قوت ما در زمینه‌ی مواجهه با دشمن، از جمله وجود رخنه‌ها و حفره‌های امنیّتي و اطلاعاتي، آسیب‌پذیري مرزهای زمیني و خطر نفوذ و جاسوسي دشمنان ملّت.

۸ـ برملا شدن اهمّیت فوق العاده‌ی «جنگ شناختي» و «سایبری»، و تاثیر تعیین‌کننده‌ی آنها بر سایر ابعاد کارزار با دشمنان.

۹ـ وزش «نسیم معنویّت» و عطر دعا و التجاء به ساحت الاهي در بسیط میهن اسلامی، و شکل‌گیري حال و هوای جهاد و شهادت در میان طبقات گوناگون بویژه جوانان، سراسر کشور.

۱۰ـ افزایش آگاهی نسبت به «نقاط ضعف و قوت دشمن»، که در همین نبرد کوتاه، نیروهای ما بطرز مناسبي از آن بهره‌برداری کردند.

۱۱ـ افزایش بینش و بصیرت و دشمن‌شناسي و ژرفایش نفرت و خشم آگاهانه‌ در میان طبقات مختلف نسبت به دشمنان ملّت.

۱۲ـ فروپاشی هیمنه‌ی کاذب رژیم منفور آمریکا، پس از حمایت تمام‌قد او از رژیم مفلوک صهیوني در این نبرد، و حمله‌ی تلافی‌جویانه‌ی ایران به پایگاه آمریکا در العُدَید قطر.

۱۳ـ چشاندن طعم شکست به رژیم مغرور و منحوس صهیوني، پس از تجاوزهای مکرر و متوالی او به سرزمین‌های اسلامی و کشورهای مسلمان طی دهه‌های گذشته، که غالباً پاسخي درخور دریافت نکرده بود.

۱۴ـ افزایش حرمت و عظمت شیعه بین مسلمانان، و ارتقاء موقعیّت و اقتدار ایران و جبهه‌ی مقاومت، در چشم جهانیان.

هفت) متواضعانه‌ تقاضا می‌کنم: مسئولان ذی‌دخل و ذی‌ربط، به نکات زیر به عین عنایت نگریسته، بذل توجه فرمایند:

۱ـ اینک تعریف مقوله‌ی جنگ تغییر کرده است؛ ماهیّت، مؤلّفه‌ها و ابعاد و کارافزارهای جنگ در عصر حاضر دیگرگون شده است؛ اکنون جنگ، یک امر نظامی صرف نیست؛ بلکه مفهوم «نظامي‌گري» دیگرگون شده است؛ میدان جنگ، بیش از آنکه «زمین» و «هوا» باشد «ذهن» و «دل» آدمیان است؛ و پیش از آنکه «سلاح گرم» ساز و برگ جنگ به شمار آید، «زبان گرم» سلاح کارساز کارزار قلمداد می‌شود؛ اینک سنگر، پیش و بیش از آنکه از آهن و سیمان فراهم آید، جان‌پناه جنگجویان «آرمان» و«اراده»‌ی آنهاست. در عرصه‌‌ی «ادبیّات دفاع» باید همه‌چیز از نو نوشته شود.

۲ـ کشور ما باید (بدون استثناء) انواع ساز و برگهای سرد وگرم بازدارنده، و کارساز در دفاع از استقلال و امنیت مردم و منافع ملي، و مورد نیاز برای حفظ عمق راهبردي انقلاب اسلامی را فراچنگ آورد؛ و الا بدون دست‌یابي به انواع ساز و برگهای لازم، عمل به فرمان راهبردی الاهي «نفی سبیل» تحقّق نمی‌یابد.

۳ـ نسبت به وضعیّت‌سنجي و آسیب‌شناسی سامانه‌ی امنیّتي و اطلاعاتي کشور اقدام عاجل فرمایند، تا رخنه‌ها و حفره‌های موجود در این بخش خطیر را با قدرت و دقت و سرعت ترمیم و تدارک گردد.

۴ـ «غنائم گرانبهای فراچنگ آمده» از نبرد مقدس دوازده روزه را قدر بشناسیم، و در صیانت و حفاظت از آنها، بویژه عناصر ارزشمندی چون «انسجام ملّي»، «سرمایه‌ی اجتماعي»، و «حال معنوی» فراهم آمده، بکوشیم، و از رفتار و گفتار آسیب‌رسان به آن‌ها جدا پرهیز نموده و در انباشت و افزایش آن تلاش کنیم.

۵ـ زمینه‌ی بسیار مناسبی برای «ساماندهی عزم و عواطف انسانها و ملل آزاده‌ی جهان»، بر اثر دو سال جنایات رژیم دژخیم وکودک کش صهیوني، و مقاومت جانانه‌ی فلسطینیان و یمنیان و لبنانیان، و نبرد قهرمانانه‌ی اخیر ایرانیان، فراهم گشته است؛ از این رو: شایسته و بایسته می‌نماید که با «فراخوان همه‌ی آزادگان جهان»، «جبهه‌ی فرااقوامي، فراسرزمیني و فراادیاني مقامت» جهت نبرد نهایی برای نابودی صهیونیان تشکیل شود؛ مسؤولان فرصت فراهم آمده برای تحقق «بسیج جهانی مستضعفان» را که یکی از وعده‌های راهبردي حضرت امام خمیني (قده) است، تضیع نفرمایند.

۶ـ از عمق جان، هماره گوش به فرمان زعیم حکیم، هوشمند، و شجاع خویش، و پشتیبان نیروهای مسلّح قوي و قهرمان خود باشیم. ربّنا أفرِغ علینا صَبراً، و ثبِّت أقدامَنا، وانصُرنا عَلی القوم الکافرین».

کمترین طلبه: علی‌اکبر رشاد

سی ام ذی الحجّه ۱۴۴۶/ برابر با پنجم تیرماه ۱۴۰۴

سراسر سرزمین‌های اشغالی باید به جهنم استخوانسوز صهیونیان طاغی و یاغی تبدیل شود.

سراسر سرزمین‌های اشغالی باید به جهنم استخوانسوز صهیونیان طاغی و یاغی تبدیل شود.

بیانیّه آیت الله رشاد در پي حمله‌ی جنایتکارانه‌ی آمریکائي ـ اسرائیلي به میهن عزیز و ترور فرماندهان نظامي و دانشمندان هسته‌ای:

سراسر سرزمین‌های اشغالی باید به جهنم استخوانسوز صهیونیان طاغي و یاغي تبدیل شود.

آیت الله رشاد در این بیانیه تاکید کرده است که:« ملت غیور و آزاده‌ی میهن اسلامي گوش به فرمان رهبر حکیم و شجاع خویش، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌اي (دام ظلّه)، در صفوف فشرده پشتیبان نیروهای مسلح ظفرآفرین کشورند.»

متن بیانیه بشرح زیر است:

«إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَايُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ. أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ»

رژیم جعلی صهیوني جلاد، با همدستي مستقیم دولتمردان و افسران رژیم تروریستي آمریکای جنایتکار، جنگ جنون آمیزی را آغاز کرده است که به لطف الاهي فرجام آن نابودي اسرائیل غدار و فروپاشي امریکای جبار خواهد بود.

رژیم صهیوني با این حملات ددمنشانه، موجودیّت خود را در معرض ضربات مهلک نیروهای مسلح قهرمان و شجاع ایران اسلامی قرار داد؛ و اینک دست مجاهدان نستوه ما برای منکوب و سرکوب رژیم صهیوني گشوده شد، و چنانکه سردار سپهبد شهید سلیماني فرموده بود: «این جنگ را شما شروع می‌کنید، اما پایانش را ما ترسیم می کنیم».

چنانکه رهبر خردمند و فرهمند فرمود: «رژیم باید منتظر مجازاتی سخت باشد؛ دست قدرتمند نیروی مسلح جمهوری اسلامی او را رها نخواهد کرد».

تاکید می‌کنم: بحکم فرمان خداوند که فرمود: «فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ»، باید سراسر سرزمین‌های اشغالی به جهنم استخوانسوز صهیونیان طاغي و یاغي تبدیل شود، بإذن الله.

ملت غیور و آزاده‌ی میهن اسلامي، گوش به فرمان رهبر حکیم و شجاع خویش، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌اي (دام ظلّه الوارف)، و در صفوف فشرده پشتیبان نیروی مسلح ظفرآفرین کشورند حوزه‌های علمیه مانند همیشه‌ی تاریخ، آماده‌اند در صف اول جهاد و شهادت قد برافرازند و در راه دفاع از استقلال کشور، امنیت میهن و انقلاب شکوهمند و اسلام عزیز، شجاعانه و سخاوتمندانه جان ببازند.

این کمترین طلبه‌ و دیگر ارکان حوزه‌ی علمیه‌ی عریق عاصمه، با دل خونین و چشم اشگبار، شهادت فرماندهان بزرگ نیروهای مسلح سرداران سرفراز، سرلشگر محمد باقري و سرلشگر حسین سلامي، سردار سرلشگر غلامعلي رشید و پاسداران انقلاب اسلامی همراهان و همکاران آنان، و عروج دانشمندان شهید دکتر محمدمهدي طهرانچي و دکتر فریدون عباسي و جمعی از مردان، زنان و کوکان مظلوم را به محضر مبارک حضرت بقیت الله (ارواحنا فداه) و رهبر معظم انقلاب اسلامی (مد ظلّه) و ملت بزرگ و شجاع میهن اسلامی و خانواده‌ی معزز این شهیدان تسلیت عرض می‌کنيم.

خادم الطلاب

علی‌اکبر رشاد

۲۳، ۳، ۴۰۴

تحولات علمی حوزه‌های علمیه پس از انقلاب یک رخداد تاریخی بی‌نظیر است

تحولات علمی حوزه‌های علمیه پس از انقلاب یک رخداد تاریخی بی‌نظیر است

آیت الله رشاد با اشاره به تحولات بنیادین در حوزه‌های علمیه پس از انقلاب اسلامی، این تحولات را یک رخداد تاریخی ارزشمند توصیف کرد و گفت: می‌توان تاریخ تطور علم و حوزه را به دو دوره‌ پیش و پس از انقلاب تقسیم کرد.

آیت الله علی‌اکبر رشاد رئیس شورای حوزه علمیه تهران و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه بر اهمیت تحولات معرفتی و علمی حوزه‌های علمیه پس از انقلاب اسلامی تأکید کرد و گفت: این تحولات یک رخداد تاریخی ارزشمند است که می‌توان تاریخ تطور علم و حوزه را بر اساس آن به دو بخش «پیش از انقلاب» و «پس از انقلاب» تقسیم کرد.

همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم رویدادی پرارزش بود

وی تصریح کرد: همایش یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم رویدادی پرارزش بود و دوستان عزیزی که سال‌ها برای برگزاری آن تلاش کردند، کار بسیار مهم و درخوری انجام دادند. این همایش از جهات فرهنگی، علمی و آموزشی، دستاوردهای بسیاری داشت و حاصل رنج و پیگیری چندساله مجموعه‌ای از اندیشوران و متولیان فکری کشور بود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: تحولات حوزه را نیز باید در قالب یک تقسیم‌بندی تاریخی دید؛ ما پیش از انقلاب اسلامی هم تحولاتی داشتیم، اما آنچه بعد از انقلاب رخ داد از جهت عمق، گستره و تأثیرگذاری، بسیار برجسته‌تر است. آنچه قبل از انقلاب شکل گرفت، بیشتر در حد پی‌ و زمینه بود، اما بعد از انقلاب، تحولات علمی و معرفتی به مرحله بروز و فعلیت رسید و نمودهای خارجی و کاربردی پیدا کرد.

تحول جهانی حوزه های علمیه پس از انقلاب

وی خاطرنشان کرد: آنچه پس از انقلاب اسلامی در حوزه رخ داده صرفاً به درون حوزه محدود نمی‌شود، بلکه در سطح کشور، منطقه و حتی جهان نیز اثرگذار بوده است. ما با پدیده‌ای مواجهیم که در آن، حوزه‌های علمیه وارد تعاملات علمی، معرفتی و حتی ساختاری شده‌اند و این تحولات در مناسبات علمی و تصمیم‌سازی‌ها نیز تأثیر گذاشته است.

آیت الله رشاد ادامه داد: اگر کسی با دقت به تحولات نیم‌قرن اخیر بنگرد، درخواهد یافت که انقلاب اسلامی در حداقل ده حوزه اصلی تحولات بنیادین پدید آورده است؛ یکی از مهم‌ترین این عرصه‌ها، تحولات علمی، پیدایش دانش‌های جدید و ارتقای علوم موجود در کشور و جهان اسلام است.

غفلتی که نیازمند بازنگری و توجه جدی است

وی عنوان کرد: با وجود این اهمیت بی‌نظیر و مهم، متأسفانه کمترین توجه به این بُعد از انقلاب اسلامی شده است. حتی گاه اندیشه‌ای درباره این تحولات شکل نگرفته و به‌درستی دیده و تحلیل نشده که انقلاب اسلامی چه نقش عظیمی در دگرگونی ساختار معرفتی و علمی حوزه‌ها ایفا کرده است. این غفلت نیازمند بازنگری و توجه جدی است.

تحول بنیادین در عرصه معرفت و علم

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به تأثیرات گسترده انقلاب اسلامی در حوزه دانش و معرفت اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین برکات انقلاب اسلامی که در روزگار ما رخ داده و کمتر توجه را به خود جلب کرده است. تحول بنیادین در عرصه معرفت و علم است. بنده از بدو پیروزی انقلاب در حد یک طلبه کوچک درگیر مباحث فکری و معرفتی و موضوع تحول علوم بوده‌ام. معتقدم باید حداقل پنجاه سال بلکه تا یک قرن بگذرد تا بتوان با نگاه به گذشته، درک دقیقی از آنچه در این دوران رخ داده داشته باشیم.

استاد رشاد با تأکید بر این‌که آیندگان بهتر از ما خواهند توانست عمق این تحولات را دریابند، تصریح کرد: در این دوره ده‌ها دانش جدید به وجود آمده‌اند. برخی از این دانش‌ها پیشینه تاریخی نداشته‌اند و برخی دیگر از نظر موضوع، ساختار، روش و مبانی، دگرگون شده‌اند. برای مثال، علم کلام متحول شده، فلسفه دین شکل گرفته، فلسفه اسلامی دگرگون شده، معرفت‌شناسی دینی پدید آمده و ده‌ها فلسفه مضاف نیز تولید شده‌اند.

دگرگونی بزرگی در علوم دینی و انسانی رخ داده است

وی ادامه داد: فقه نیز به‌گونه‌ای در حال تحول است و به سمت رشته‌رشته شدن حرکت می‌کند. این تحولات در فقه از نظر کمی و کیفی بسیار شگرف‌اند، اما چون ما خود درگیر این تحولات هستیم، گاه عمق آن را درک نمی‌کنیم. آیندگان با فاصله تاریخی خواهند دید که چه دگرگونی بزرگی در علوم دینی و انسانی رخ داده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه پیش از انقلاب اسلامی چیزی به نام «علوم انسانی اسلامی» به صورت منظومه‌وار وجود نداشت، گفت: البته دانشمندانی بودند که در حوزه‌های مختلف علوم انسانی آثاری ارزشمند داشتند، اما آنچه امروز با عنوان علوم انسانی اسلامی شناخته می‌شود، یک دغدغه عمومی و جریان نهادینه‌شده است. در برخی حوزه‌ها، می‌توان از پیدایش علوم انسانی جدید مبتنی بر مبانی، منطق و اعتبارسنجی اسلامی سخن گفت.

وی ضمن تقدیر از تلاش کسانی که این مسیر را گشودند، خاطرنشان کرد: باید هم قدردان همت کسانی بود که این اتفاق بزرگ را رقم زدند و هم مراقبت کرد که این مسیر مانند برخی وقایع تاریخی تنها به یادآوری و حسرت محدود نشود. نباید اجازه داد که همچون واقعه عاشورا تنها در روز واقعه یاد شود و پس از آن به فراموشی سپرده شود؛ بلکه باید به‌صورت مستمر اندیشه و اقدام در این مسیر ادامه یابد.

بیانیه گام دوم به یک اقدام نمادین و شعاری تبدیل نشود

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب و ضرورت اهتمام ویژه به اجرای مفاد آن هم گفت: باید قدر تلاش‌های عظیم کسانی را که این بیانیه مهم را تدوین و منتشر کردند، بدانیم و در عین حال هشدار داد که نباید این اقدام بزرگ به یک همایش صرف و نمادین تبدیل شود.

وی افزود: نباید مانند واقعه عاشورا عمل کنیم که تنها تا روز عاشورا گریه کنیم و پس از آن کار را تمام شده بدانیم، بلکه جریان معرفتی و عملی بیانیه گام دوم انقلاب باید آغازگر یک حرکت مستمر و پایدار باشد. این مسئله باید توسط دوستان و فعالان فرهنگی و علمی فهمیده و به آن توجه ویژه شود.

آیت الله رشاد با تأکید بر اهمیت بیانیه گام دوم انقلاب بیان کرد: این بیانیه، بیانیه‌ای عظیم، حکیمانه، خردمندانه، جامع و تحول‌آفرین است که نسبت به سایر همایش‌ها و اقدامات مشابه در طول ۴۵ سال گذشته انقلاب، برتری و امتیاز ویژه دارد. می‌توان گفت این بیانیه به عنوان سندی مهم در تاریخ انقلاب اسلامی، دارای وزن و جایگاه منحصر به فردی است.

وی ادامه داد: بیانیه گام دوم انقلاب، اگرچه اسناد پیشین را نفی نمی‌کند، اما در حوزه تحول علوم، فرهنگ و رسالت‌های روحانیت گامی اساسی و جدید است. باید تلاش کنیم که این بیانیه به فراموشی سپرده نشود و در عمل نیز مورد توجه قرار گیرد، نه اینکه تنها به صورت شعار باقی بماند.

ابراز یک نگرانی

رئیس شورای حوزه علمیه تهران اظهار کرد: نگرانی من این است که بسیاری از آرمان‌های بلند راهبردی که توسط رهبر معظم انقلاب و امامین انقلاب مطرح شده‌اند به محاق فراموشی رفته و به‌صورت صرف لفظی باقی مانده‌اند. بیانیه گام دوم نیز نباید دچار چنین سرنوشتی شود.

آیت الله رشاد با تأکید بر ضرورت تشکیل ستاد یا کمیته‌ای نیرومند، دقیق، فنی و کاربردی، گفت: باید گروهی متشکل از افراد صاحب فکر، دارای بینش و بصیرت و آینده‌نگری تشکیل شود که تمام ظرفیت و توان خود را برای پیگیری و تحقق مفاد این بیانیه به کار گیرند. این گروه باید به‌طور مستمر و پیگیر بر اجرای این سند مهم نظارت و اقدام کند.

وی افزود: اگر این بیانیه به‌درستی اجرا شود، جهشی که طی چهل و چند سال گذشته در حوزه‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی انقلاب رخ داده، می‌تواند چندین برابر شود و به شتابی ده‌ها یا حتی صدها برابری برسد.

رهبر معظم انقلاب نایب بر حق امام عصر (عج) هستند

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: با عنایت به رهبری خردمند و فرزانه رهبر معظم انقلاب که نایب بر حق امام عصر (عج) هستند، امیدواریم این بیانیه به‌صورت کامل و دقیق در سراسر ایران و حتی فراتر از آن اجرا شود و منشأ تحول و تعالی در تمامی حوزه‌ها گردد.

آیت الله رشاد تصریح کرد: آنچه امروز در حوزه علوم انسانی و علوم اسلامی به‌عنوان تحولات بنیادین رخ داده، نتیجه تلاش‌های مداوم و پیگیر در طول سال‌های پس از انقلاب است. این تحولات نه تنها در محتوا، بلکه در ساختار و روش‌شناسی علوم اسلامی نیز تغییرات اساسی ایجاد کرده است.

وی افزود: رشته‌هایی چون کلام، فلسفه دین، فقه و حقوق اسلامی به‌شدت دچار دگرگونی شده‌اند و فلسفه‌های جدید و فلسفه‌های مضاف پدید آمده‌اند که نشان از تحولات ژرف در این حوزه‌ها دارد. همچنین علم انسانی اسلامی از حد یک مفهوم کلی فراتر رفته و امروز به مرحله‌ای رسیده است که با منطق، روش تحقیق و اعتبارسنجی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، دانش نوینی شکل گرفته است.

ضرورت جهش‌های بزرگ‌تر و گسترده‌تر در عرصه‌های علمی و فرهنگی

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: این تحولات با همه مشکلات و چالش‌هایی که داشته، نشان‌دهنده ظرفیت‌های عظیم حوزه و جامعه علمی کشور است. اما نکته مهم آن است که این روند باید ادامه یابد و به‌گونه‌ای مدیریت شود که موجب جهش‌های بزرگ‌تر و گسترده‌تر در عرصه‌های علمی و فرهنگی شود.

 

سند عظیم تاریخی

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه پیام رهبری به همایش یکصدمین سال‌گشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، یک بیانیه، منشور و سند عظیم تاریخی و فرهنگی و فکری و علمی و تربیتی و سیاسیِ جامع است عنوان کرد: این بیانیه و منشور می‌تواند، اگر آن چنان که شاید و باید به آن توجه و در تحقق مفاد آن اهتمام شود، تبدیل به یک مفصل تاریخی برای حوزه شود؛ مفصلی که قبل و بعد از خودش را از هم جدا می‌کند و فصلی مهم را رقم خواهد زد.

آیت الله رشاد اهتمام حوزه به این بیانیه را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: با عنایت و اهتمام و قیام به اجرای این سند عظیم و جامع، حوزه، حوزه‌ی دیگر خواهد شد و به تعبیری آن چه که از تحولات در عرصه‌های مختلف حوزوی و امور و شئون مرتبط با حوزه طی این قریب نیم قرن پس از آن رخ داده، با اجرای این سند و مفاد این منشور، ضریب صد چندان خواهد گرفت.

آینده‌ روشن کشور

وی در پایان بر لزوم اهتمام نخبگان و مسئولان تاکید کرد و گفت: باید از فرصت‌های پیش رو بهره برد و با تشکیل ستادهای تخصصی، برنامه‌ریزی دقیق و اجرای مستمر مفاد بیانیه، زمینه‌های تحقق اهداف بلند انقلاب اسلامی را فراهم کنیم. این مسیر تنها با همت، هوشمندی و تعهد عمیق عملی می‌شود و بی‌تردید آینده‌ای روشن را برای کشور رقم خواهد زد.

اجلاسیه اساتید علوم عقلی استان تهران برگزار می شود

اجلاسیه اساتید علوم عقلی استان تهران برگزار می شود

مجتمع حوزوی امام رضا(ع) همزمان با نخستین سالگشت تأسیس انجمن علمی فلسفه اسلامی (دفتر تهران) و بزرگداشت فیلسوف شهیر صدرالمتألهین (ره) اجلاسیه اساتید علوم عقلی استان تهران را برگزار می کند.

بنا بر این گزارش اجلاسیه اساتید علوم عقلی استان تهران به مناسبت نخستین سالگشت تأسیس انجمن علمی فلسفه اسلامی و به منظور بزرگداشت فیلسوف شهیر صدرالمتألهین با حضور اساتید و صاحبنظران فلسفه اسلامی در تهران برگزار می شود.

در این اجلاسیه آیت الله علی اکبر رشاد و حجج اسلام والمسلمین استاد محمدجواد رودگر و استاد احمدحسین شریفی ایراد سخنرانی خواهند داشت.

لازم به ذکر است اجلاسیه اساتید علوم عقلی استان تهران دوشنبه ۱۲ خرداد 1404 ساعت از 16 در محل پژوهشکده فقه و علوم انسانی به آدرس تهران، خیابان استخر، خیابان برادران شهید قزوینی (توحید)، نرسیده به شهرک پارس، پلاک پنج برگزار می شود.

گفتنی است علاقمندان برای مشاهده این نشست به صورت زنده می توانند از طریق کانال ایتای انجمن در به آدرس: Eitaa.com/anjomantehran و یا از این لینک اقدام نمایند.

چرا آیت‌الله رئیسی را شهید خدمت می‌گوییم؟

چرا آیت‌الله رئیسی را شهید خدمت می‌گوییم؟

آیت‌الله «علی‌اکبر رشاد» در نخستین سالگرد شهید آیت‌الله رئیسی و همراهان؛ طی سخنانی با اشاره به اینکه رفاقتی چهل ساله با شهید جمهور داشتم و این رفاقت نَه از سَر آشنایی، تعارف و تشریفات بلکه از سر انس روحی بود، اظهار کرد: در واقع یک نوع مؤانست روحی بین ما وجود داشت؛ آن شهید بسیار متواضع بود؛ احترام همه را نگاه می‌داشت.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: با شناختی که از ایشان دارم برایم دشوار است که که بگویم کدام بُعد از شخصیت آن شهید برجسته‌تر است چراکه جامع‌الاطراف بود؛ اما شاید از اصلی‌ترین ویژگی‌های شخصیتی شهید رئیسی که به اعتبار همین خصیصه به نام شهید خدمت شناخته شد؛ خدمتگزاری او بود که در این مسیر شب و روز نمی‌شناخت و به‌ویژه برای توده‌های محروم تلاش می‌کرد.

وی گفت: نکته جالب توجه این که ملت هم این ویژگی از شهید رئیسی را درک کردند و به خوبی دریافتند که این خصیصه صرفا یک شعار در سخنرانی‌ها و تبلیغات نبود بلکه آن شهید در عمل نشان داد و در نهایت در راه خدمت به مردم، همه هستی خویش را فدا کرد و با خداوند معامله کرد؛ حقیقتا که پس از شنیدن خبر شهادت ایشان بسیار غمگین شدم و برایم پذیرش این مساله دشوار بود، هنوز که هنوز است احساس نمی‌کنم که آن شهید دیگر در میان ما نیست؛ برای شخص من رئیسی هنوز به لحاظ منش، ذهنیت و عواطف زنده است و واقعیت هم آن است که یک شهید همیشه زنده و حیّ است مطابق آنچه که خداوند فرموده است.

آیت الله رشاد تصریح کرد: وقتی خبر شهادت ایشان را شنیدم باورم نمیشد، اهل منزل را دیدم که آمدند در حالی که گریان و متأثر هستند و در نهایت عنوان کردند که چه اتفاقی افتاده است. بسیار لحظه سختی بود و شبیه این لحظه را وقتی تجربه کردم که خبر رحلت امام خمینی (ره) را شنیدم؛ خبر شهادت سردار سلیمانی نیز برایم بسیار جانگداز بود و لحظاتی نظیر همین وضعیت را برایم رقم زد؛ وقتی تصویر دست آن شهید را دیدم بسیار برایم سخت بود؛ امیدوارم خداوند توفیق دهد که عمر ما نیز در مسیر شهادت قرار بگیرد.

بیانیه‌ی رهبری خطاب به اصحاب حوزه، منشور جامع تحوّل و تکامل حوزه‌های علمیه است

بیانیه‌ی رهبری خطاب به اصحاب حوزه، منشور جامع تحوّل و تکامل حوزه‌های علمیه است

حوزه باید با تکیه بر سنتهای عریق خویش، اما با دو شرط «روزآمدسازی» و «کارآمدسازی» متحول شود.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت: بیانیه رهبر معظم انقلاب خطاب به شرکت کنندگان در همایش بین المللی یکصدمین سالگشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، سند جامع راهبردها و اصول تحوّل و تکامل علمی و تربیتی، فرهنگی و فکری، اجتماعي و سیاسی، سازماني و مدیریتي حوزه های علمیه شیعه است.

وی تاکید کرد: حوزه باید متحوّل شود نه متبدّل؛ بزرگ‌ترین تهدید حوزه معاصر دانشگاه شدگي آن و زوال هویت و اصالت حوزویان است؛ حوزه باید حوزه بماند.

متن کامل سخنان آیت‌الله رشاد که روز شنبه در اول درس خارج فقه القضا در حوزه امام رضا (ع) مطرح شد بشرح زیر است:

چهارشنبه هفده اردیبهشت ماه رویداد گرانسنگ و مهمی در بستر حوزه علمیه قویم و عریق قم صورت گرفت که می‌تواند به مثابه نقطه عطف تاریخی برای این حوزه مقدسه تلقی شود؛ این رویداد بهانه‌ای شد که منشور تاریخي مهمّي از سوی رهبر فرهمند و زعیم ذوالفنون انقلاب صادر و قرائت شود؛ صدور این سند صدچندان از اصل برگزاری همایش ارزشمندتر و مهم تر است.

سند جامع حاوي راهبردها و اصول تحوّل و تکامل حوزه

مؤسس و تولیت حوزه امام رضا (ع) تهران، با بیان اینکه بیانیه رهبری خطاب به شرکت کنندگان در همایش بین المللی یکصدمین سال‌گشت بازتأسیس حوزه علمیه قم، سند جامع راهبردها و اصول تحوّل و تکامل علمی و تربیتی، فرهنگی و فکری، اجتماعي و سیاسی،  و سازماني مدیریتي حوزه های علمیه شیعه است، عنوان کرد: اگر آن سان که شاید و باید به این منشور تاریخی و تاریخساز توجه و در تحقق مفاد آن اهتمام شود، می‌تواند تبدیل به یک مَفصَل تاریخی برای حوزه شود؛ مفصلی که تاریخ حوزه را به دو مقطع «قبل از منشور» و «بعد از منشور» تقسیم کند.

آیت‌الله رشاد گفت: بنده بمناسبت صدور این بیانیه تاریخی و مهم نکاتی را در سه محور عرض می‌کنم: یک) ماهیت و اهمیت بیانیه. دو) آنچه که نباید راجع به این بیانیه صورت گیرد. سه) آنچه که باید درباره این بیانیه صورت گیرد.

ایشان ضمن تاکید بر اهمیت اهتمام حوزه به این منشور جامع تاریخساز اظهار داشت: عنایت به ماهیت و اهمیت این سند و اهتمام به اجرای صحیح آن، حوزه، حوزه‌ی دیگر خواهد شد؛ و به تعبیر دیگر آن چه که از نظر تحولات در عرصه‌های مختلف و امور و شئون مرتبط با حوزه طی این قریب نیم قرن گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی رخ داده، با اجرای این سند و تحقق مفاد این منشور، ضریب صد چندان خواهد گرفت.

حوزه طی قریب 46سال اخیر، به اندازه 460 سال متحول شده است.

مؤسس و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با تصریح به اینکه به نظر ما حوزه طی 46 سال گذشته به اندازه 460 سال متحول شده، بیان کرد: یعنی به قیاس روند عادی زمان تحولات گذشته حوزه‌ها، بازه زمانی پس از انقلاب را باید ضریب ده داد؛ ده برابر بازه‌های زمانی پیش‌ از انقلاب، روند تحول و ارتقا حوزه شتاب گرفته؛ این مهم را کسانی که گذشته تاریخی حوزه را مطالعه کرده و در متن تحولات اخیر حوزه بوده باشند می ‌توانند ادراک کنند. در این مقطع تغییرات اساسی در حوزه اتفاق افتاده است.

ایشان خاطرنشان کرد: این تغییرات، البته از جهات گوناگون بسیار مثبت و رو به کمال بوده؛ و از برخی جهات نیز منفی بوده است. روی داده و قهراً باید با شجاعت و اخلاص و بصیرت و دقت، ناصحانه و عاشقانه آن خطاهای خواسته و ناخواسته و رفتارهای ناصوابی که در این مدت روی داده را اصلاح کرد، هر چند که غلبه در تحولات و تغییرات با جهات مثبت بوده، ولی روند تحول از کسی اجازه نمی‌گیرد.

وی گفت: تحول و دیگرگونی در مسائلی که جنبه اجتماعی دارد، ذات‌الاطراف است علل و عوامل و ابعاد گوناگونی دارد، و به تعبیری، تا حدی چموش و مدیریت گریز است، اینگونه نیست که بتوان آن را بطور کامل قبضه کرد و  همیشه آن سان که ما می‌حواهیم و مورد خواست ماست، پیش برد.

آیت‌الله رشاد افزود: اما در عین حال این بدان معنا نیست که چنین رویدادها و تحولاتی را نتوان مدیریت کرد؛ می‌توان مدیریت کرد و باید مدیریت کرد، براساس اصول و اهداف مشخص و روش‌های معینی آن را پیش برد؛ اگر نه، این ماییم که بناچار دنباله رو تحولات می‌شویم؛ یعنی اصحاب حوزه اسیر قبضه این روند چموش خواهند شد و اتفاقاتی رقم خواهد خورد که هرگز قابل جبران نیست.

وی تحولات اتفاق افتاده در حوزه را ارزشمند دانست و افزود: وقتی ما این تحولات را با آن چه بایسته و شایسته است می‌سنجیم؛ وقتی آن را با تحولات جهانی و تحولات اجتماعی و تنوع و تکثر و شتاب پیدایش و گسترش نیازها، که به صورت دمادم روی می‌دهد، مقایسه کنیم درک می‌کنیم که چه مقدار حوزه متحول شده و آیا این حد و نوع تحول درخور و فراخور بوده؟ عوامل تاثیرگذار بر شوون و وظائف حوزه فراوان و گوناگون است، عوامل نو به نوی که از متن جامعه و از متن وقایع زمانه و از متن اسباب و عللی که بعضی از آنها از بیرون مرزهای ملی، و بیرون مرزهای جهان اسلام، و نیز از بیرون سازمان حوزه، بر حوزه تحمیل می‌شود.

عضو فرهنگستان علوم جمهوري اسلامی افزود: البته که باید حوزه به استقبال این نیازها برود، اما چون این‌ عناصر موثر، بسیار پرشتابند، خواه ناخواه تحولات رخ می‌دهد، اگر کند باشیم و بطئ حرکت کنیم، آن گاه پیرو و تابع و اسیر می‌شویم.

وی تاکید کرد: لذا حوزه باید جلودار تحولات شود و پیشران‌هایی که حوزه را به تحول وا می‌دارد باید از سوی ارکان حوزه مدیریت شود.

اگر بیانیه رهبری به درستی تدبیر شود شتاب تحول و تکامل حوزه صدبرابر می‌شود

رییس انجمن علمی فلسفه‌ی اسلامی حوزه‌ها تاکید کرد: عرض کردم طی دهه‌های اخیر، هر ده سال می‌توان گفت سرعت و کثرت تحولات به اندازه صد سال قرون گذشته بوده، اما چون تحولات عصری، بسیار گسترده، ژرف، گوناگون و پرشتاب است، این ده برابری شدن تحولات حوزه هنوز هم‌نفس و همعنان با تحولات جهانی و نیازها نیست، هنوز از غافله عقب هستیم. اگر این بیانیه درست تلقی و به درستی تدبیر شود و تحقق یابد شتاب تحولات حوزه صدبرابر خواهد شد.

آیت‌الله رشاد بیان کرد: آن گاه است که نه تنها تحولات درونی و سازمانی و توانایی‌های داخل حوزه با تحولات جهانی هم نفس خواهد شد که حتی حوزه از تحولات جهانی برون سازمانی خودش و جهانی پیشی خواهد گرفت و آن گاه حوزه جلودار تحولات خواهد شد؛ و آن گاه، حوزه خواهد گفت که نیازهای حقیقی و واقعی چیست و نیازهای واقعی را از نیازهای تحمیلی و نیازهای صوری و غیر واقعی و احیانا آن چه نیاز نیست، اما نیاز خوانده شده تفکیک خواهد کرد و نیازهای حقیقی جایگزین نیازخوانده‌ها و نیازانگاشته‌ها خواهد شد.

وی عنوان کرد: نگرانی‌هایی راجع به این سند وجود دارد، همان نگرانی‌های تکراری که در حدود این نیم قرن نسبت به رهنمودهای راهبردی و تاریخ ساز حضرت امام (ره) و نیز پیام‌ها و نظرات راهبردی و رهنمودهای تحول آفرین صادره از سوی رهبر خردمند و زعیم ذوالفنون داشته‌ایم؛ متاسفانه همواره آن آفات دامن گیر این رهنمودها و راهبردهای ارائه شده از سوی این دو پیشوای بزرگ شده اند. اگر فهرست رهنمودهای راهبردی که از ناحیه حضرت امام (ره) صادر شد ولی بر زمین ماند و سیاهه‌ای از رهنمودهای اساسی و بنیادینی که از سوی رهبر انقلاب اظهار و القاء شد اما همچنان به منصه اجرا نرسیده را فقط فهرست بنگاریم یک جلد کتاب می شود.

مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا (ع) اظهار داشت: لازم نیست این رهنمودها تشریح شود؛ کافی است فهرست کنیم که در قلمروهای مختلف و حوزه های گوناگون از مسائل معرفتی و علمی و نظریه پردازی و نوآوری و نشاط علمی و نقد و مناظره تا تحولات در علوم و تولید علوم دینی و تولید علوم انسانی و اسلامی و تحولات دانشگاه و تحولات حوزه و تحولات اداری و تحولات در مناسبات و روابط بین آحاد و بین گروههای اجتماعی و روابط بین ملل ما با دیگر ملل و روابط جهانی و مسائل فراوان چه سرفصل‌هایی مطرح شده است. باید جمعی پای کار بیایند تا این موضوعات را فقط بتوانند فهرست کنند، که خود عظمت این منویات را نشان می‌دهد.

آیت‌الله رشاد اشاره کرد: تا جایی که حضور ذهن دارم بعد از مدرسه منتظریه، معروف به مدرسه حقانی، و همچنین مدرسه آیت الله گلپایگانی (ره)، قبل از انقلاب و تحت تاثیر قیام نورانی 15 خرداد، «تحت برنامه» در قم به وجود آمد، بقیه مدرسه تحت برنامه مکتوب و مسجل و مجدل نبودند. شاید بشود گفت بعد از این دو واحد، در تهران، اول دهه شصت، حرکتی را آغاز کردیم و چهار مدرسه تحت برنامه تنظیم کردیم؛ برنامه بسیار مبسوط و منظمی ویژه دو مدرسه برادران، شامل مدرسه شهید بهشتی فعلی و مجد فعلی، و دو مدرسه خواهران در شرق و غرب تهران، با حدود 700 طلبه تمام وقت.

وی عنوان کرد: در کنار همین و همزمان در قالب یک طرح حوزه نیمه وقت، عصرها، دروس آزاد هم برای همه اقشار، خانم ها و اقایان داشتیم که بدون هیچ قید و شرطی بتوانند درس حوزه بخوانند؛ خاطرم دارم 3200 نفر در آن زمان ثبت نام کردند و نزدیک به 4 هزار نفر در تهران از این طرح استقبال کردند و همه این ها دائر گشت، ضمن اینکه در 20 نقطه در استان تهران مراکز آموزش حوزوی نیمه وقت و آزاد برقرار کردیم. چهار مدرسه بنده حدود نیم قرن است که فعال است و از جوانی افتخار خدمت به شاگردان امام صادق(ع) و سربازان حضرت حجت (عج) را داشته‌ام.

حوزه باید با دو شرط «کارآمدسازی» و «روزآمدسازی» متحول شود

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران با بیان اینکه معضلاتی مانع از تحول حوزه است و خطراتی حوزه را تهدید می‌کند گفت: تحول غیر از تبدل است. حوزه نباید متبدل شود، حوزه نباید غیر حوزه شود، حوزه باید حوزه بماند و براساس اصول و سنت‌های تاریخی که بیش از ده قرن پیشینه دارد و در عینیت حوزه تحقق یافته و نوابع بزرگ خودش را جلب کرده و نوادر عظیمی را تربیت کرده و تاریخ اسلام و شیعه را ساخته و گاهی بر فراتر از جهان اسلام،  بر تاریخ جهان و بشر تاثیر گذاشته و بر بسیاری از شوؤن و امور اثر بخشیده، بگردد و متحول شود؛ براساس همان سنت‌ها، اما با دو شرط کارآمدسازی و روزآمدسازی.

بزرگترین خطر و تهدید این است که حوزه به جای «تحوّل» در ورطه «تبدّل» بیفتد!

وی خاطرنشان کرد: خطر اینکه حوزه به جای تحول در ورطه تبدّل بیفتد، بزرگترین خطر است؛ این را از صمیم دل براساس تجربه قریب به نیم قرن عرض می‌کنم که هیچ خطری بالاتر از این خطر نیست، اگر حوزه تعطیل شود بهتر از آن است که تبدیل شود، حوزه باید تحول پیدا کند نه تبدیل؛ اگر بناست تبدیل به غیر از حوزه شود، تعطیل شود اولی است، این خطر بزرگی است.

منشوری در امتداد و نظیر منشور روحانیت حضرت امام (ره)

آیت‌الله رشاد ادامه داد: به نظر می‌رسد این بیانیه حضرت آقا نظیر همان آرمان‌های تحولی ارائه شده از سوی امام  (ره) که در قامت «منشور روحانیت» اعلام شد. این بیانیه را می شود با آن منشور مقایسه کرد، در موضوع و به لحاظ جامعیت و تاثیرگذاری و کاملا کاربردی بودن با بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی هرچند به لحاظ موضوع محدود ولی به لحاظ اهمیت شاید بتوان گفت بالاتر از بیانیه گام دوم باید آن را انگاشت.

وی عنوان کرد: به سابقه خادمی طلاب اشاره کردم به این جهت که عرض کنم در همان اوایل تاسیس این مجموعه حوزوی امام رضا (ع)، حضرت آقا رئیس جمهور بودند و حدود هفتصد طلبه را خدمت ایشان بردیم، متن صحبت ایشان وجود دارد، آن زمان متن سخنان ایشان را تحت عنوان «ضرورت تحول حوزه» منتشر کردیم و فکر می‌کنم همه عناصر جوهري این بیانیه، در آن سخنرانی وجود دارد و تعبیه شده است و گویی آن صحبتی که در جمع طلاب حوزه ما (که امروزه به اسم حوزه امام رضا (ع) نامیده می‌شود)، حدود چهار دهه قبل، ارائه فرمودند در این بیانیه تفصیل یافته است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: یعنی پیداست ایشان دغدغه بیش از نیم قرن دارند و این دغدغه نیم قرنی خود را در قالب این منشور بیان فرموده‌اند. بنابراین نگرانی در این باره جا دارد و یکی از نگرانی‌ها این است که ما ماهیت این بیانیه را نشناسیم و به مثابه پیام مناسبتی برای یک همایش فاخر و مهم تلقی کنیم، در حالی که یک سند مهم و منشور و متنی بالادستی حوزه های علمیه است و اختصاص به قم و ایران ندارد، همه حوزه‌ها مخاطب آن هستند، هر چند ایشان رعایت فرمودند و معطوف به قم فرمودند، اما در خیلی از موارد تعابیر ایشان شمول و عمومیت دارد.

برخورد تشریفاتی و تبلیغاتی، آفتی که در کمین این سند است

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران گفت: نکته دیگری که باید از آن ترسید اینکه به غیر از فروکاستن این بیانیه  منشور، مانند بسیاری از رهنمون‌های راهبردی این دو امام بزرگوار، آینده‌نگر و دوراندیش، به جای آن که وارد عمل شویم،  همایش برپا کنیم و فقط حرفهای دل‌انگیز و دلپذیر و زیبا ولو از سر اخلاص و دلسوزی و دقت بزنیم، و وقتی همایش تمام شود تصور کنیم که تکلیف ساقط و انجام شده است.

آیت‌الله رشاد بیان کرد: بنده راجع به منشور روحانیت حضرت امام  (ره) یک منظومه‌ای به سبک شعر سپید دارم که با عنوان «تلویحات» که مفصل است و در مجموعه‌ای با همین نامِ «تلویحات»، در کنار دیگر اشعارم که در خصوص حضرت امام  (ره) سروده‌ام، از سوی مؤسسه تنظیم و نشر حضرت امام منتشر شده است، در این رابطه، در آن‌جا گفته‌ام:

«تعلیقه‌ی تو بر «نامه‌ی امام سجاد(ع)»

منشور بیداری بود و انفجار نور،

امّا

مثلِ همیشه،

پیامت شهید شد

و پیکر مطهّر او را

در راهپیمایی‌های پر طمطراق

با شعار فراوان تشییع کردند،

و با «آب و تاب»

در اشک تمساح، غسلش دادند

و زیر «آوار تیتر»های درشت مطبوعات؛

به خاکش سپردند،

و در همایش‌های تشریفاتی،

با حضور سلسله‌ی جلیله، و مقامات «کِشوری» و «لشگری»

از آن «جِلدْ آشیان»

«تجلیل» در خوری به عمل آمد!

و لابه‌لای بندهای قطعنامه‌هایِ بی‌روح

روح کلامِ تو را، به بند کشیدند!

و هر جَناح، با قطعه‌ای از آن

ردایی دوخت،

برازنده‌ی قامت خویش.»

بهرحال! به اصطلاح فرنگی تیتر بزنیم در مجلات و نشریات‌مان و عنوان‌هایی درست کنیم و احیانا عباراتی از این منشور را بگیریم و بر پیشانی سربرگ‌ها و کاربرگ‌ها و مکاتبات قرار دهیم؛ احیانا هر بار هر چه بخواهیم بگوییم، مناسب و غیر مناسب و مرتبط و غیر مرتبط اشاره‌ای به این منشور کنیم و بگوییم همان طور که آقا فرمودند و بعد حرف خودمان را بزنیم و قس علی هذا؛ آفت مواجه تشریفاتی، بی روحِ این وجود مقدس؛ که هر چه می‌خواهیم بگوییم، خوش داریم‌ به بیانات رهبر ارجاع بدهیم ولو بی ربط باشد.

آسیب ارائه گزارشهای غیرواقعي و چاپ کارنما و کارنامه، عوض تدبیر و تلاش برای تحقق حقیقی سند.

رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود: آفت دیگری نیز وجود دارد که شروع می کنیم به گزارش دادن که کم اتفاق نیفتاده است. به یاد دارم در ارتباط با اسلامی‌سازی دانشگاهها وزیر وقت که مردی شریف بود به سراغ ما آمد و استمداد کرد و ما سعی کردیم کمک کنیم، ولی شرط کردیم و این شرط ما رعایت نشد؛ یکی از این شرایط این بود که گفتیم بخواهید دانشگاه اسلامی شود 400 سال طول کشیده سکولار و الحادی شده و باید 40 سال صبر و تلاش و تدبیر کنید تا اسلامی شود و شرط دیگر این بود که هرگز مصاحبه نکنید که چنین و چنان شد. بعد هم به لوازمی هم تن در بدهید، باید حوصله و هزینه کنیم و وقت بگذاریم و جدیت کنیم تا این اتفاق به تدریج بیفتد. سه جلسه تشکیل دادیم و گروهی از دوستان روی موضوع کار می‌کردیم و تبعاً صورت جلسه و یادداشت‌هایی تنظیم می‌کردیم، ایشان مشرف شدند خدمت اقا و گفتند طرح اسلامی شدن دانشگاهها را تهیه کردیم! که من بعد از آن، این کار را به کل کنار گذاشتم.

وقتی کار به درستی درک نشود این گونه خواهد شد؛ همان بزرگوار که وزیر وقت بود فرموده بودند دانشگاه اسلامی است و اسلامی‌تر کنیم. اگر این طور بگوییم قانع می‌شویم، گاهی در مورد برخی از بیانیه‌ها اگر آن چه انجام شده بود کافی یا درست و صحیح بود دیگر چنین رهنمونی لازم نبود، پس معلوم می‌شود گاهی گزارش‌کار و نما و نمود دادن، برای ما اولویت دارد تا تحقق حقیقی امر. برخی گزارش‌ها و تعابیر متشابه ارائه می‌کنیم در برابر محکماتی که در متن این بیانیه‌ها و اسناد از سوی رهبران ما متساطع می‌شود.

نخست باید تحلیل گفتمان کنیم و دال مرکزی را عیان کنیم

وی عنوان کرد: در این مسیر چند درخواست هم دارم؛ خدا گواه است که به این تعبیر فخر می‌کنم که طلبه کف حوزه هستم و چندان نقشی در روند تحول حوزه بر عهده ندارم، به هر جهت در موقعیتی نیستم که بتوانیم بر تحول حوزه تاثیر بگذاریم، لذا در این خصوص متواضعانه و مخلصانه و مریدانه از متولیان امور اساسی و ستادی حوزه‌های علمیه تقاضا می‌کنم چند کار در این باره انجام شود:

نخست باید تحلیل گفتمان کنیم؛ گفتمان تحولی حوزه و آرمان‌های شخصیت‌های تحول‌گرای حوزه در این چند دهه را می‌دانیم چیست، اما باید روی کاغذ آورد، باید شمرده شمرده گفته شود، باید عصاره منسجم و منظم مفاد را فهرست کرد.

وی بیان کرد: این مجموعه عناصری که از این بیانیه و سایر بیانات امام(ره) و حضرت آقا به دست می آوریم را به قصد تبدیل کردن به یک نظام سیاستی و مدیریتی بازتنظیم کرد؛ و در آن تحلیل گفتمان، به دال مرکزی این بیانیه رسید. باید دید گرانیگاه این بیانیه چیست؟ همان محور و قله شود، و باقی بدنه و دامنه شوند و در مجموع، یک نظام سیاستی و مدیریتی از این بیانیه به دست آید.

مجموعه مفاد بیانیه را به دو لایه تدابیر و اقدامات تقسیم کنیم

آیت‌الله رشاد اظهار داشت: سومین نکته این است که مجموعه مفاد را به دو لایه «تدابیر» و «اقدامات» تقسیم کنیم. تدابیر یعنی اقتضائات حکمرانانه سند و نکات و جهاتی که جنبه حکمرانی دارد و اقدامات یعنی اموری که در میدان و عینیت و در عمل باید تحقق پیدا کند؛ امور اجرایی محض. مفاد باید به این دو لایه طبقه بندی شوند، پس هم گرانیکاه و دال مرکزی آن کشف شود و هم تدابیر و اقدامات از یکدیگر تفکیک شود.

نهادسازی کنیم و متولی ستادی بگماریم ولی روح کار جهادی را به کار نهادی تزل ندهیم

وی تصریح کرد: نکته چهارم دیگر اینکه حتما این کار متولی می‌خواهد، اما متولی باید شخص صاحب صلاحیتی باشد، از طرفی سازکار و سامانه‌ی لازم و نهادسازی مناسب باید فراهم شود، از طرفی نمی‌باید نهاد به معنی لغوی باشد یعنی دستگاهی درست شود و ثقیل و سنگین و این جهاد را به نهاد تبدیل کند. ما یک نهاد جهادی لازم داریم، چون نهادِ نهادی آفت است و لذا نباید سازمان شود این نهاد باید ستاد قلمداد شود و ستاد قرار است هدایت کند و جهت دهد نه فقط اجرا کند بلکه باید مدیریت و هدایت کند و البته در این ستاد و نهاد جهادیِ تحقق بخش این بیانیه نورانی، باید چند نفر عنصر نخبه و پخته و فرهیخته و فاضل و دردمند و دلسوز و از عمق جان دلسوخته و دردمند را وقف این کار کنیم.

آیت‌الله رشاد ادامه داد: افراد پرمشغله را نباید در این کار بگماریم، افرادی دارای صلاحیت و دارای فراغت کافی لازم داریم تا شغل و مشغله آن‌ها باشد و برای هدایت و مدیریت و پایش تحقق مفاد این بیانیه مستقر و مستمر تلاش کنند.

اوَلیت و ثانویت تعیین کنیم

وی اظهار داشت: ششمین نکته اینکه این کار احتیاج به اولویت گذاری دارد و باید مفاد را درمی‌آوریم تدابیر و اقدامات را اولویت گذاری کنیم به علاوه اوَلیت و ثانویت تعیین کنیم؛ آن اولی است اما فوری نیست برخی غیر از اینکه اولویت دارند اولیت هم دارند.

نقشه راه تحقق را ترسیم کنیم و نگاشت نهادی داشته باشیم

کار آخری که باید بشود تعیین نقشه راه است. باید نقشه راهی برای تحقق این بیانیه تنظیم و نصب العین کنیم و در نهایتا باید یک تقسیم کار عرضی و طولی صورت بگیرد نباید این امر بسیار مهم را فقط محدود به ستاد کنیم، باید تقسیم کار و تقسیم نقش و به تعبیری نگاشته نهادی کنیم و همه ارکان و همه لایحه‎های سازمانی حوزه و همه گروههای اجتماعی و نهادهایی که ذی الربط و یا ذی دخل در امور حوزه هستند دخیل کنیم و این را نباید در قم محدود کنیم و به همه استان ها ماموریت دهیم.

این استاد خارج فقه و اصول حوزه تاکید کرد: در واقع همه نهادهایی که شئون و امورشان به امور و شئون حوزه پیوند می‌خورد را درگیر کنیم و ماموریت دهیم و وظیفه آنها را در جهت تحقق این بیانیه نورانی و تاریخ‌ساز مشخص کنیم.

پایش پیشرفت و رصد لازم است تا منشور از «تحریف محتوایی» و «انحراف اجرایی» مصون بماند

وی در بخش پایانی خاطرنشان کرد: باید یک فرآیند و سازکارهایی را پیش‌بینی کنیم که پیوسته رصد و تحقق بیانیه و مفاد آن، و پیشرفت محتوای این سند عظیم پایش شود و آن چنان که هر جا به نقطه‌ضعف و وقفه‌ و انحرافی برخوردیم به موقع برطرف نماییم وگرنه ممکن است اتفاقاتی بیفتد و زمان بهنگام این تغییر سپری شود و نتوانیم انگونه کهخ باید امور را اصلاح کنیم.

آیت‌الله رشاد گفت: گاهی برخی از رهنمون‌ها و اسناد به ضد خودش بدل می‌شود، چون گاهی پایش پیشرفت و رصد تحقق نداریم در حالی که این کار در روندها بسیار مهم است تا این سند از تحریف محتوایی و انحراف اجرایی در امان و مصون بماند، امید است خدای متعال ما را یاری کند تا قدر رهبری و نعمت صدور بیانیه‌ها و منشور و این قبیل اسناد پیشرو را بدانیم و توفیق اجرایی سازی آنها را به ما عنایات کند و وجود ما را منشا و مجرای خیرات قرار دهد.

تراث تمدنی حضرت علی بن موسی الرضا(ع)

تراث تمدنی حضرت علی بن موسی الرضا(ع)

به گزارش خبرگزاری شبستان، آیت‌الله«علی اکبر رشاد» با بیان اینکه کلمه تمدن واژه عربی از ماده (میم. دال. نون) از مصدر باب تفعل است؛ در بافتار معنایی و ساختار لفظی باب تفعل دلالت بر «پذیرش» نهفته واین نکته در معنای آن اشراب شده است؛ برای مثال کلمه تعلم را به عنوان راه فراگیری و پذیرش دانش اطلاق می‌کنیم که برابرنهادِ فارسی آن دانش پذیرفتن می‌شود؛ بدین سان اگر معنای مصدری واژه تمدن را اراده کرده باشیم برابرنهادِ فارسی آن شهرپذیری و مدنیت‌پذیری می‌شود؛ شهرنشینی در مقابل بادیه‌نشینی و کوچ‌نشینی نَه در مقابل روستانشینی که نوعا انسان‌های اولیه بدان شیوه زندگی می گذراندند.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: تمدن‌پژوهان، مردم‌شناسان و تاریخ‌نگاران در تبیین مفهوم اصطلاحی تمدن نیز قریب به همین تعبیر را ارایه کردند، در ادبیات رایج عربی معاصر به جای واژه تمدن کلمه «اَلحَضاره» یا «اَلحِضاره» به کار می‌رود، قوامیس در مفهوم اَلحَضاره دقت‌های خوبی را به کار بستند؛ اَلحاضَره را از حَضَره بر وزن قَعَدَ اخذ کردند و «حاضره» را به مفهوم شهر گرفتند و گفتند سِرّ اینکه حضاره را از این ماده اخذ کردند این است که مردمانی که در آغاز باده نشین  بودند و در صحرا می‌زیستند فاقد عمران و عمارت بودند و خانه نمی ساختند و از سیاه ‌چادرها و امثالهم برای سکونت استفاده می کردند و بعد از آنکه در منطقه‌ای حضور و استقرار یافتند شهرسازی کردند، اما نکته زبان‌شناختی کاربرد این ماده در مدنیت و مدنی‌نشینی این است.

استاد سطوح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: لازمه زندگیِ تمدنی حضور و استقرار در مدینه است، لازمه زندگی بادیه‌نشینی کوچ‌نشینی است، با این مقدمه تمدن را اینگونه تعریف می‌کنم، منظومه‌ای از بینش‌ها، دانش‌ها، منش‌ها، کنش‌ها، نظامات اجتماعی، فنون و فناوری‌های نرم و سخت از قبیل هنر، مهارت، معماری، صنعت و امثال آن است که در هیات یک سبک زندگی خاصی ظاهر می‌شوند، جوهر تمدن سبک زندگی است؛ جوهر تمدن صنعت نیست، نظام نیست، دانش نیست، این موارد درست است که مولفه‌های تمدن محسوب می‌شوند اما همه این مجموعه نهایتا اقتضای یک سبک زندگی را خاص می‌کنند که آن سبک زندگی تمدن است و به همین جهت امروز دنیای غرب و خاصه آمریکا در مقام صدور تمدن‌اش بوده و اصرار می‌کند که تمدن و سبک زندگی خود را صادر کند اما هرگز مایل نیست که صنعت و علم‌اش را به دیگران بدهد.

وی با بیان اینکه فرهنگ و سبک زندگی دو مفهوم قریب‌الافق با تمدن هستند، افزود: به این ترتیب فرهنگ با سبک زندگی تفاوت می‌کند، فرهنگ وسیع‌تر از سبک زندگی است و به همین جهت فرهنگ را هم اجمالا تعریف می کنم که شامل طیف گسترده‌ای از بینش‌ها، منش ها و کنش‌های سازوار شده‌ی انسان‌پی، جامعه‌زاد، هنجاروَش، دیرزی و معناپرداز و جهت‌بخش ذهن و زندگی آدمیان است که چونان طبیعت ثانوی و هویت جمعیِ طیفی از انسان‌ها در بازه زمانی در بستر زمینه معینی صورت بسته باشند که این را فرهنگ می دانیم و سبک زندگی نیز عبارت است از سامانه فراگیر از زیست‌شیوه‌هایی که به صورت خودگشت در ساحات فردی و اجتماعی حیات انسان جریان می یابد.

آیت الله رشاد گفت: در خصوص تراث تمدنی حضرت رضا (ع) باید گفت که می‌توانیم مجموعه میراث تمدنی آن امام همام را در دو بخش تقسیم کنیم، بخشی که حیث آفاقی دارد یعنی جهت آفاقی میراث تمدنی و بخش انفسی؛ بخش آفاقی مشتمل بر سیره آن بزرگوار و رفتار ایشان است، آنچه که در وقایع حیات ایشان بوده است و حتی مسیری که ایشان برای هجرت به توس طی کردند و حوادثی که طی این سفر رخ داده و حتی آنچه که در سراسر جهان از تاثیرات فرهنگی که ایشان بر جای گذاشتند باقی مانده است؛ همچنین مجموعه نفیس و بی‌نظیر آستانه و حرم ایشان که ما ایرانیان کمتر به اهمیت و ارزش این مجموعه نفیس توجه داریم در حالی که این در واقع یک میراث تمدنی از آن امام بزرگوار به نحو آفاقی و در برون است؛ از سوی دیگر قسم دوم که میراث انفسی معطوف به تمدن رضوی است که عمدتا تعالیم آن حضرت و و روایاتی است که از ایشان باقی مانده است.

وی افزود: تصور می‌کنم رهبری فرهمند و فرزانه انقلاب گله معناداری را به تعبیری که ولو در ظاهر گله نبود داشتند از اینکه ما ائمه را نشناسانده‌ایم و امیرالمومنین و سیدالشهدا هم اگر شناختند به ما ربطی ندارد، ما حتی امام صادق(ع) را نتوانستیم بشناسانیم، امام رضا (ع) را نتوانستیم بشناسانیم و اینکه بعد از سی و چند سال دوباره پنجمین کنگره امام رضا (ع) برگزار می شود محل تامل است که چرا ازاین امر غفلت کردیم.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: یکی از اسنادی که اکنون در اختیار داریم از یکی از شاگردان امام رضا (ع) به نام «فضل بن شاذان نیشابوری» متوفای سال ۲۶۰ و رساله ای به نام «العلل» است که گاهی تعبیر به «علل الشرائع و حکمها» می شود؛ این رساله مختصری است و در اینکه آیا متن رساله تماما از امام رضا(ع) باشد برخی بر این عقیده هستند که عین متن از آن حضرت است و برخی گفته اند که خیر این نوشته‌ای است که فضل از کلمات حضرت و تعالیم ایشان در دوره ای که از ایشان اخذ کرده نوشته است؛ به هرحال آنچه که مسلم است مجموعه مفاهیم و معارفی که در این رساله آمده است همه از کلمات آن بزرگوار است، یکی از عناصری که کمتر مورد توجه است مساله مقاصد الشریعه است.

وی ادامه داد: این رساله کما بیش فضای مقاصدالشریعه‌ای دارد اما مقاصدالشریعه‌ با توجه به تعریفی که از تمدن پیش‌تر ارایه شد و اینکه سبک زندگی را جوهر تمدن انگاشتیم؛ اگر این باشد این رساله دستورواره تمدنیِ زیستی است، با نگاه حکیمانه یک اساس را به عنوان مبنا ارایه می‌کند و بعد راجع به الهیات و جهان بینی در بخش دوم و در بخش سوم یک نظام رفتاری حمکرانانه را توضیح می‌دهد و در نهایت یک مجموعه‌ای از حِکَم را در جهت معنوی این سامانه ارایه می کند، این رساله در چهار بُرِش سامانه گرفته که در کل از سویی سبک زندگی را با خصوصیت معنویت ترسیم می کند، از سوی دیگر با توجه به تعریفی که اشاره شد یک تمدن را تصویر می‌کند، تمدنی که قهرا هم حکیمانه و حکمت‌نمون است و هم معنوی است، این دو حیث در واقع اساس محتوای این رساله است و مجال می خواهد که انسان به این رساله بپردازد و در هر صورت مجموعه نشان می‌دهد که مطالب از مبدا وحیانی و معصومانه صادر شده است که باید از امام رضا (ع) اخذ شده باشد که یا تماما روایت شده یا نویسنده آموخته و نقل کرده است؛ در هر صورت از خداوند خواستار آن هستیم که به ما شیعیان توفیق دهد که از منابع غنی که از حضرات معصومین باقی مانده است بهره بگیریم.

 

اعطای جایزه البرز به آیت الله علی اکبر رشاد

اعطای جایزه البرز به آیت الله علی اکبر رشاد

به گزارش خبرگزاری فارس، شصت‌وسومین دوره اعطای جایزه البرز، ۱۵ اردیبهشت‌ماه در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما و با حضور محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور و حسین افشین، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور برگزار شد.

در این مراسم، ۶۳ نفر از دانشمندان، فناوران و مخترعان، طلاب و دانشجویان با دریافت تندیس البرز و جایزه نقدی تکریم شدند. همچنین از ۴ دانشمند و چهره برجسته علمی کشور، یعنی آیت الله علی اکبر رشاد چهره برتر علوم انسانی، عبدالرضا سیمچی، چهره برتر نانومواد و دانشمند برتر علوم مهندسی، محمد عبدالهی، چهره برتر داروسازی کشور و علی‌اکبر موسوی موحدی بنیان‌گذار بیوشیمی‌فیزیک ایران به صورت ویژه تجلیل شد. جایزه علمی البرز که به «نوبل ایرانی» نیز شهرت دارد، توسط بنیاد فرهنگی البرز در هر سال به جمعی از نخبگان و دانشکندان تأثیرگذار کشور اعطا می‌گردد. این بنیاد توسط حسینعلی البرز، در سال ۱۳۴۲ وقف و تأسیس شده است. امسال نیز ۶۳ نفر از نخبگان و دانشمندان کشور توانستند این جایزه را دریافت کنند.