آیت‌الله علی اکبر رشاد، رئیس شورای عالی حوزه علمیه تهران، در نشست علمی «زیست مقدس» که چهارشنبه ۲۳ مهر در مدرسه علمیه خاتم‌الاوصیا و به منظور گرامیداشت آیت‌الله مقدس برگزار شد، با تبیین دقیق مفهوم «عالم دینی تراز» گفت: «هر عالمی که اطلاعات دینی در سینه دارد، عالم دینی نیست؛ عالم دینی کسی است که دین در قامت او دیده شود، در چهره و رفتار و معاشرتش تجسم یابد.» او با بیان اینکه «روحانی بی‌اخلاق، روحانی نیست؛ حتی اگر سه جلد کتاب اخلاق نوشته باشد»، بر ضرورت الگوگیری طلاب جوان از شخصیت‌هایی چون آیت‌الله مقدس تأکید کرد.
آیت‌الله رشاد با انتقاد از کاربرد سطحی واژه «روحانی» گفت: «اصطلاح روحانی از فرهنگ مسیحیت وارد ادبیات ما شد. در آنجا روحانی یعنی راهب گوشه‌نشین، تارک دنیا. در حالی که عالم دینی در منطق اهل‌بیت(ع) در جامعه است، با مردم زندگی می‌کند، اما اسیر دنیا نیست.»
وی در ادامه با تفکیک میان «عالم به دین» و «عالم دینی» توضیح داد:
«ممکن است کسی انبوهی از معلومات دینی در کتاب‌ها و حافظه خود ذخیره کرده باشد، اما این علم در جان او رسوخ نکرده و به عمل تبدیل نشده باشد. چنین فردی در واقع کتابخانه‌ای متحرک است. اما عالم دینی کسی است که با دیدن او انسان یاد خدا می‌افتد.»
رئیس شورای عالی حوزه علمیه تهران سپس شش شاخص اصلی برای «عالم دینی تراز» را برشمرد:
۱. زهد، ساده‌زیستی و معناورزی
۲. اخلاق اجتماعی و خوش‌خُلقی در معاشرت
۳. دانش عمیق همراه با زمان‌آگاهی و فهم تاریخی
۴. برخورداری از مهارت‌های سخت و نرم لازم برای تبلیغ، از جمله مخاطب‌شناسی، عرف‌شناسی و قدرت حل تعارض
۵. رعایت حریم‌ها و احتیاط در شبهات؛ حتی ترک مکروهاتی که برای روحانی حرام محسوب می‌شود
۶. ذکاوت، دوراندیشی و آینده‌شناسی در تصمیمات اجتماعی
آیت الله رشاد با ذکر مثالی درباره حساسیت عرفی نسبت به رفتار روحانیون گفت: «ممکن است برای یک فرد عادی خوردن ساندویچ در خیابان اشکال نداشته باشد، ولی برای روحانی خلاف مروّت است و اثر شرعی دارد. همان‌طور که مروت را در کنار عدالت برای امامت جماعت شرط می‌دانند.»
آیت‌الله رشاد سپس با تطبیق این شاخص‌ها بر شخصیت مرحوم آیت‌الله مقدس افزود: «ایشان با حداقل امکانات، مدرسه علمیه تأسیس کرد و نسلی از طلاب را تربیت نمود. با وجود سن بالا، روحیه‌ای جوان و زمان‌شناس داشت و محبوب نوجوانان بود؛ این نشانه درک زمانه و معاشرت صحیح با نسل جدید است.»
رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با هشدار نسبت به «خلأ معنوی در تهران» گفت: «تهران یکی پس از دیگری استوانه‌های معنوی خود را از دست می‌دهد. این فقط فروکش فیزیکی نیست؛ سقوط معنوی است. اگر جای این بزرگان پر نشود، جامعه دچار خطر خواهد شد.»
آیت الله علی اکبر رشاد در پایان گفت:«امیدوارم خداوند به ما توفیق دهد که حق این بزرگان را در معرفی و الگوپردازی برای نسل امروز ادا کنیم.»