مباحثه با جان هیک

مباحثه با جان هیک

 

مشخصات نشر: تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۱

 

جان هیک در ایران، فیلسوف شناخته‌شده‌ای است. سروش از او تأثیر پذیرفته و نصر نیز در باب نظرات هیک، اظهارات همدلانه‌ای دارد. اما نظریه‌ی پلورالیسم دینی هیک، با نقدهای فراوانی مواجه شده که در عمده‌ترین آنها، ابهام، اشتباه مقولی، تهافت و تناقض و دور معرفت‌شناختی، دستمایه شبهات تفصیلی، قرار گرفته‌اند.
از جامع‌ترین و در عین حال متقن‌ترین نقدهای مطرح درباره‌ی پلورالیسم دینی جان هیک، مجموعه‌ی نقدهای جناب استاد علی‌اکبر رشاد است؛ نقدهایی که از مقاله‌ی ایشان تحت عنوان «آب حیوان به ظلمت بردن»، ـ ناظر به مقاله‌ی «صراط‌های مستقیم» دکتر سروش ـ ، آغاز شده و در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۰۲م/۱۳۸۱ش تا/۲۰۱۲ م/۱۳۹۰ش، طی چندین مواجهه‌ی انتقادی حضوری و کتبی میان استاد و جان هیک ادامه یافته است.
شایان گفت است که خلاصه‌ی مذاکرات نخستین دیدار که به تاریخ دوازدهم دسامبر سال ۲۰۰۲‌م؛ ۲۱/۹/۱۳۸۱ش، در دانشگاه بیرمنگام انگلستان اتفاق افتاد با عنوان «پلورالیسم دینی و چالش معیار» انتشار یافت؛ نتیجه‌ی مذاکره‌ی دوم که به تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۰۵ م؛ ۳/۱۲/۱۳۸۳ش، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی در تهران صورت بست، نیز تحت عنوان «مباحثه با جان هیک» چاپ شد.
اصلی‌ترین بخش این مواجهه‌ی انتقادی ده‌ساله، نقد تفصیلی استاد بر نظریه‌ی جان هیک است که به درخواست آقای هیک نوشته و برای وی ارسال داشته است و جان هیک نیز پاسخ اجمالی آن را نوشته و برای ایشان فرستاده است، و در حالی که استاد رشـاد در انتظار پاسخ تفصیلی آن بود با فوت پروفسور جان هیک در نهم فوریه ۲۰۱۲/ بیستم بهمن ۱۳۹۰، پرونده‌ی این مناظرات ناتمام برای همیشه بسته شد. و اینک حاصل مکاتبات و مذاکرات مزبور، به ‌ضمیمه‌ی مطالب مرتبط به آنها در قالب این کتاب سامان بسته است و در دسترس همگان قرار می‌گیرد.
این کتاب از سه بخش تشکیل شده و هر بخش دربرگیرنده فصل‌هایی است به شرح زیر:

بخش اول: دو مناظره با جان هیک
فصل اول: پلورالیسم دینى و چالش معیار (گزارش مذاکرات انتقادی در دانشگاه بیرمنگام)
فصل دوم: مباحثه با جان هیک (نقد اجمالی نظریه، به تاریخ ۱۳/۱۱/۸۳)
فصل سوم: پلورالیسم دینی و اسلام (مقاله‌ی قرائت‌شده توسط آقای جان هیک در پژوهشگاه)

بخش دوم: نقد تفصیلی پلورالیسم دینی
فصل اول: عدم شفافیت مفاهیم و مدعیات کلیدی
فصل دوم: نقد روششناختی نظریه
فصل سوم: نقد مبانی معرفت‌شناختی نظریه
فصل چهارم: پاسخ آقای جان هیک به نقد تفصیلی مؤلف

بخش سوم: پیوست‌ها
پیوست اول: آب حیوان به ظلمت بردن!
پیوست دوم: آیا مولانا تکثرگرای دینی است؟
پیوست سوم: کاستی‌ها و ناراستی‌های نظریه‌ی کثرت‌پذیری دین
پیوست چهارم: متن انگلیسی پلورالیسم دینی و اسلام
پیوست پنجم: متن مکاتبات میان مؤلف و پروفسور جان هیک
پیوست ششم: گزارش سفر جان هیک به تهران به قلم خود او

دیدگاهتان را بنویسید