بیانات حجت‌الاسلام و المسلمین استاد رشاد در هفتمین دور گفتگوی مرکز گفتگوی ادیان

این نشست، هفتمین دور از گفتگوهای علمی ـ دینی است که طی بیست سال گذشته برگزار شده است. البته پیش‌تر از آن هم مرکز گفتگوهای دینی وجود داشت و تحت نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کرد و گفتگوهای دینی متعددی با ادیان و مذاهب گوناگون در جهان صورت می‌گرفت.
از زمان آغاز این فعالیت در ارتباط با شورای جهانی کلیساها، بحث‌های خوبی را دنبال کردیم. تقریباً در همه این نشست‌ها بنده در محضر اساتید و دوستان حضور داشتم. مباحث با ارزشی در طی این بیست سال بین ما مورد مذاکره و بحث و گفتگو قرار گرفته است؛ مباحثی مربوط به «صلح»، «عدالت» و اکنون بحث «معنویت و مدرنیته».
من اینجا قصد دارم دو نکته را با توجه به این پیشینه طولانی مطرح کنم: اول اینکه هرچند طرفین در انتخاب موضوعات در چهارچوبی متمرکز هستند و به صورت ارتکازی حوزه و رویکردی را مد نظر دارند، اما چون ارتباط علمی و معنوی دوام خواهد یافت، خوب است که منظومه‌ای از مباحث را تعریف کنیم که هر مبحثی حلقه‌ای از آن منظومه را تشکیل دهد و درواقع چونان صفحه شطرنجی که هر بحثی در جایگاه خود بنشیند و در مجموع، مباحث یکدیگر را تدارک و تقویت کنند و همچنین با یک نوع اولویت‌گذاری بر روی مباحثی که از اهمیت بیشتری برخوردار هستند تمرکز کنیم. گو اینکه گاه این مباحث و تعیین موضوعات گفتگوها تابع شرایط هم هست و مسائل جهانی اقتضاء می‌کند که به آن مسائل اهتمام کنیم و گاه ممکن است اسباب دیگری ایجاد شود و بعضی موضوعات وارد منظومه مذاکرات و مباحث بشود و یا از اولویت و ارجحیت بیشتری برخوردار باشد، اما نافی این مطلب نیست که منظومه‌ای از مباحث را توافق کنیم و تدریجاً و متناوباً به آنها بپردازیم.
نکته دوم اینکه ما در این بیست سال، تلاش نسبتاً گسترده و مداومی را پی گرفته و به کار بسته‌ایم. فکر می‌کنم که این مدت فعالیت علمی، فکری، معنوی و دینی به حدی هست که جای ارزیابی داشته باشد؛ یعنی در پایان دهه دوم این گفتگوهای علمی و معنوی و در هفتمین آن، کامیابی‌ها و ناکامی‌های محتمل را ارزیابی کنیم.
به هر حال یک کار بیست ساله صورت بسته و این کار نسبتاً طولانی، معظم و مفصل می‌تواند اهمیت ارزیابی و سنجش داشته باشد و خوب است کارگروهی را مأمور کنیم تا پیشینه این روابط علمی و معرفتی و معنوی و دینی را ببینند و فراز و نشیب این دوره بیست‌ساله را ارزیابی کنند و سرانجام گزارشی تهیه شود تا ببینیم این جریان نسبتاً طولانی چه مایه موفق و کامیاب بوده و احیاناً از چه کاستی‌ها، ناکامی‌ها و آسیب‌ها رنج می‌برد و راهکار رفع و دفع آسیب‌ها و کاستی‌ها چیست تا این روند هرچه بالنده‌تر و فرگشت‌یابنده‌تر به پیش رود. دو دهه تلاش مشترک این مقدار ارزش دارد و وقت خوبی است که به عنوان یک مقطع و مفصل از این فعالیت مشترک، برای تعیین روند آینده به گذشته نگاهی داشته باشیم.
البته نفس دوام یک فعالیت، نشانه کامیابی و یا بخشی از کامیابی است و اگر کاری ناکام باشد دوام پیدا نمی‌کند و متوقف می‌شود. افرادی که در جریان این فعالیت نقش‌آفرین هستند نیز با رضایت‌مندی و احساس موفقیت به کارشان ادامه می‌دهند، که این نیز اگر بخشی از توفیق نباشد، نشانه یک نوع توفیق نسبی است.
اما به هر حال چون این فعالیت یک فعالیت انسانی است، قهراً از کاستی‌ها و آسیب‌هایی برخوردار است که باید آنها را شناسایی کنیم و اگر کاستی و آسیبی باشد قطعاً راهکارهایی دارد که باید با کاربست این راهکارها روند کاری ما مطلوب‌تر می‌شود. اکنون که دهه سوم این گفتگوها را آغاز می‌کنیم، اگر تهدیدها و آسیب‌هایی هست با تبدیل آنها به فرصت‌ها و کمالات و کامیابی‌ها فعالیت خود را با موفقیت بیشتری آغاز کنیم و ادامه دهیم.
از بارگاه بلند باری برای همه کارهای خیر که از سوی انسان‌های خیّر آغاز می‌شود توفیق طلب می‌کنیم. مذاکرات و گفتگوهای علمی میان اصحاب معرفت، اصحاب دیانت و پیشکسوتان و پیشاهنگان ادیان و خیرخواهان بشر که قطعاً خواستار صلح و امنیت و عدالت و حسن وضعیت بشر هستند خداوند همراهی و مدد می‌کند که این خدمات با توفیق همراه شود. ما نیز در این جلسه و در آغاز دور هفتم آرزو می‌کنیم که خداوند به جمع ما کمک کند که آنچه خیر است جریان پیدا کند و آنچه حق است به زبان ما جاری شود تا در خدمت تعالیم الهی و پیشرفت دین و بشریت قرار بگیریم. والسلام.