جلسه ۰۰۱ فلسفه فرهنگ ۲۵-۳-۱۳۹۰

 

 

---

[۱] . شیخ‌الرئیس ابن‌سینا، الشفاء (الهیات)؛ قم: مکتبه آیت‌الله نجفی مرعشی.
[۲] . صدرالدین محمد شیرازی، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه؛ ص ۱۸٫
[۳] . صدرالدین محمد شیرازی؛ الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه؛ ج ۱، ص ۲ و ۱۳٫
[۴] . البته در عربی کلمه‌ی «وصف» درست است نه «توصیف».
[۵] . Science
[۶] . زیرا معروف است که علم جدید، علم جزءنگر است.
[۷] . اما در عین حال آنها را شماتت نمی‌کنیم؛ به دلیل اینکه در بعضی از ظروف تاریخی این بحث‌ها در گذشته جدید مطرح شده بود و از همین‌رو انتظار نمی‌رود نسل قبل همان دقتی را داشته باشد که نسل ما دارد. ما ممکن است به اعتبار شرایط زمانه و داده‌های معرفتی که فراچنگ ماست به جهات و نکاتی دست یافته باشیم که پیشینیان دست نیافته‌اند، اما این هنر ما قلمداد نمی‌شود، بلکه هنر زمانه است. به سخن دیگر ما بر پیشینیان برتری نداریم، بلکه زمان ما از زمان آنها پیشرفته‌تر است و ما فرزند این زمان هستیم؛ بنابراین اگر بعضی از بزرگان نکاتی را بیان کرده‌اند نباید آن نکات، به صرف اینکه بزرگی آنها را مطرح نموده است، برای ما حجت قلمداد شوند، بلکه ما باید مطالعه‌ی فلسفی بکنیم. بعضی از مواردی را که بنده عرض کردم بزرگانی مطرح کرده‌‌اند که استاد ما به شمار می‌آیند و ما به شاگردی آنها افتخار می‌کنیم، اما در عین حال ما طلبه‌ها اگر خطایی در فرمایش بزرگی ببینیم، آن را مطرح می‌کنیم؛ برای مثال بعضی از مباحث فلسفه‌های مضاف درباره‌ی علل اربعه‌اند، اما بحث‌های دیگری هم در این حوزه مطرح‌اند که از جنس علل اربعه نیستند، ولی ما از آنها بحث می‌کنیم؛ چون بخشی از مسائل فلسفه‌ی مضاف به شمار می‌آیند، مگر اینکه فلسفه‌ی‌ مضاف را محدود کنیم. خیلی روشن است که بحث‌های تاریخی هم جزء مباحث فلسفی نیستند.